هود ١١٨
ترجمه
هود ١١٧ | آیه ١١٨ | هود ١١٩ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أُمَّةً وَاحِدَةً»: ملّت واحدی. مردمان یکسان و همگونی. «لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً ...»: مردمان را ملّت واحدی و یکسانی میکرد که مثلاً زندگی اجتماعی آنان همسان زندگی زنبوران عسل و مورچگان، و زندگی روحانی ایشان همگون زندگی فرشتگان میشد و کارشان مبنی بر اجبار نه اختیار میگشت و ثواب و عقابی به اعمالشان تعلّق نمیگرفت (نگا: بقره / یونس / ). «وَلا یَزالُونَ مُخْتَلِفِینَ»: همیشه متفاوت و جداگانه میمانند. دستهای ایمان میآورند و از حق جانبداری مینمایند و گروهی ایمان نمیآورند و حق را نمیپذیرند.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
قُلْ فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبَالِغَةُ... (۱) وَ لَوْ شَاءَ رَبُّکَ لَآمَنَ مَنْ... (۳) وَ لَوْ شَاءَ رَبُّکَ لَآمَنَ مَنْ... (۳) وَ عَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَ... (۱) وَ لَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَکُمْ... (۶) إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِمْ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱۱۹ - ۱۰۹، سوره هود
- بت پرستى پايه و مبنائى جز تقليد از نياكان ندارد
- دلالت آيه بر تاءخير عذاب اختلاف كنندگان در دين تا روز قيامت
- اشاره به اينكه شك و ترديد يهوديان در اصالت و صحت تورات موجه بوده است
- معنا و موارد استعمال واژه هاى : ((قيام ))، ((اقامه )) و ((استقامت ))
- معناى جمله : ((فاستقم كما امرت ))
- معناى ((ركون )) كه در آيه : ((و لاتركنوا الى الّذين ظلموا...)) از آن نهى شده است
- منظور از ((الّذين ظلموا)) كه از اعتماد و تمايل به آنان نهى گرديده است
- سخن صاحب المنار درباره مراد از: ((الّذين ظلموا)) و نقاط ضعف آن سخن
- آيه شريفه : ((و لاتركنوا...)) متضمن نهى ازتمايل به همه ستمكاران است
- چه مواردى مشمول نهى آيه شريفه نمى باشد؟
- ركون به اهل ظلم اخص از ولايت كفار است و مراد از آن اعتماد و مماشات در امر دين و حيات دينى است نه مطلق ركون و اعتماد
- سخن ديگرى از صاحب المنار و اشكال وارد بر آن
- اشاره به فرق بين ميل به ظالمين و مصاديق مباشرت در ظلم
- امر به نماز و صبر كه مهمترين عبادات و اخلاقيات هستند
- معناى ((اختلاف )) و مشتقات ديگر ماده ((خلف ))
- دو نوع اختلاف و مذمت يك نوع آن در قرآن كريم
- جمله : ((لايزالون مختلفين )) راجع به اختلاف در دين است
- مذمت اختلاف ، از جهت لوازم آن يعنى تفرق و اعراض از حق است
- رحمت الهى غايت خلقت انسان مى باشد (و لذلك خلقهم )
- وجوهى كه در معناى دو آيه ((و لو شاء ربك ...)) و ((الّا من رحم ربك ...)) گفته شدهاست
- بحث روايتى
- چند روايت در ذيل جمله : ((فاستقم كما امرت ...)) و ((لاتركنوا الى الذين ظلموا))
- رواياتى در فضيلت نماز و اينكه نماز كفاره گناهان است (ان الحسنات يذهبن السّيّئات ).
- اميدوار كننده ترين آيات كتاب خدا
- دو روايت از امام صادق (ع ) در ذيل (ان الحسنات يذهبن السيئات ...)
- چند روايت در ذيل جمله : ((لايزالوان مختلفين الّا من رحم ربك و لذلك خلقهم ))
نکات آیه
۱- مشیت خداوند بر آن نیست که انسانها را در پذیرش دین حق مضطر و مجبور کند. (و لو شاء ربک لجعل الناس أُمة وحدة) مراد از «مشیت» در آیه فوق، مشیت تکوینى است که ملازم جبر و اکراه مى باشد و مقصود از اتفاق همگان و تشکیل امت واحده - به قرینه «إلاّ من رحم» در آیه بعد - اتفاق به کلمه حق و دین الهى است. بنابراین «لو شاء ...»; یعنى، اگر خداوند اراده مى کرد که همه انسانها به اتفاق دین حق را بپذیرند، چنین مى شد، ولى خداوند چنین نخواسته; بلکه خواسته است تا مردم از روى اختیار به حق گرایش پیدا کنند.
۲- مشیت خداوند بر آن نیست که با جبر و اکراه ، مردمان را بر محور حق گرد آورد و از آنان امتى واحد بسازد. (و لو شاء ربک لجعل الناس أُمة وحدة)
۳- مشیت خداوند ، نافذ و غیر قابل تخلف است. (و لو شاء ربک لجعل الناس أُمة وحدة)
۴- انتخاب دین از سر آزادى و اختیار ، مایه رشد و تعالى انسانهاست. (و لو شاء ربک لجعل الناس أُمة وحدة) از اینکه عدم اجبار در گزینش دین به «رب» استناد یافته است و «رب» به معناى مدبر و مربى است ، مى توان به برداشت فوق دست یافت; یعنى ، تدبیر و تربیت انسانها اقتضا مى کند که دین را از روى اختیار بپذیرند.
۵- عموم انسانها همواره بر سر دین حق اختلاف مى کنند. (و لایزالون مختلفین)
۶- اختلاف انسانها در دین و پرهیز آنان از پذیرش حق ، خارج از مشیت خداوند نیست. (و لو شاء ربک لجعل الناس أُمة وحدة و لایزالون مختلفین)
۷- اختیار انسانها و برخوردارى آنان از آزادى در گزینش دین ، زمینه بروز اختلافات دینى و مذهبى در میان ایشان است. (و لو شاء ربک لجعل الناس أُمة وحدة و لایزالون مختلفین) مراد از اختلاف به قرینه «إلاّ من رحم» اختلافات دینى و مذهبى است و جمله «لایزالون ...» (پیوسته با یکدیگر اختلاف دارید) به منزله نتیجه اى براى مفهوم «لو شاء ...» مى باشد; یعنى، چون نخواسته که شما را مجبور کند - بلکه خواسته که مختار باشید - پیوسته اختلاف دارید.
۸- اختلافات دینى و مذهبى ، امرى ناروا و نکوهیده است. (و لو شاء ربک لجعل الناس أُمة وحدة و لایزالون مختلفین)
۹- اختلاف انسانها در دین ، مایه پوشیده شدن حقیقت بر عموم آنان مى شود. (و لایزالون مختلفین) چون «إلاّ من رحم» در آیه بعد استثنا از «لایزالون مختلفین» است معلوم مى شود همه اختلاف کنندگان در دین - جز کسى که مورد رحمت الهى قرار گیرد - بر طریق ناصوابند بنابراین اختلاف در دین باعث مى شود که حق بر همه گروهها پوشیده بماند و همگان بیراهه بروند.
موضوعات مرتبط
- اختلاف: آثار اختلاف دینى ۹; اختلاف دینى ۵، ۶; زمینه اختلاف دینى ۷; سرزنش اختلاف دینى ۸; ناپسندى اختلاف دینى ۸
- اختیار: آثار اختیار ۴
- امور: امور ناپسند ۸
- انسان: آثار اختیار انسان ۷; اختلاف انسان ها۵، ۶; حق ناپذیرى انسانها ۶
- جبر و اختیار: ۱، ۲
- حق: عوامل کتمان حق ۹
- خدا: حتمیت مشیت خدا ۳; مشیت خدا ۱، ۲، ۶
- دین: آثار آزادى در دین ۴، ۷; آسیب شناسى دین ۹; نفى اکراه در دین ۱، ۲
- رشد: عوامل رشد ۴