التوبة ٦١

وَ مِنْهُمُ‌ الَّذِينَ‌ يُؤْذُونَ‌ النَّبِيَ‌ وَ يَقُولُونَ‌ هُوَ أُذُنٌ‌ قُلْ‌ أُذُنُ‌ خَيْرٍ لَکُمْ‌ يُؤْمِنُ‌ بِاللَّهِ‌ وَ يُؤْمِنُ‌ لِلْمُؤْمِنِينَ‌ وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِينَ‌ آمَنُوا مِنْکُمْ‌ وَ الَّذِينَ‌ يُؤْذُونَ‌ رَسُولَ‌ اللَّهِ‌ لَهُمْ‌ عَذَابٌ‌ أَلِيمٌ‌

ترجمه

از آنها کسانی هستند که پیامبر را آزار می‌دهند و می‌گویند: «او آدم خوش‌باوری است!» بگو: «خوش‌باور بودن او به نفع شماست! (ولی بدانید) او به خدا ایمان دارد؛ و (تنها) مؤمنان را تصدیق می‌کند؛ و رحمت است برای کسانی از شما که ایمان آورده‌اند!» و آنها که رسول خدا را آزار می‌دهند، عذاب دردناکی دارند!

و از ايشان كسانى هستند كه پيامبر را آزار مى‌دهند و مى‌گويند: او [سراپا] گوش است. بگو: او گوش [فرا دهنده‌ى‌] خوبى براى شماست، [چرا كه‌] هم به خدا ايمان داشته و هم مؤمنان را باور دارد و براى كسانى از شما كه ايمان آورده‌اند رحمتى است، و كسانى كه رسول خد

و از ايشان كسانى هستند كه پيامبر را آزار مى‌دهند و مى‌گويند: «او زودباور است.» بگو: «گوش خوبى براى شماست، به خدا ايمان دارد و [سخن‌] مؤمنان را باور مى‌كند، و براى كسانى از شما كه ايمان آورده‌اند رحمتى است.» و كسانى كه پيامبر خدا را آزار مى‌رسانند، عذابى پر درد [در پيش‌] خواهند داشت.

و بعضی (از منافقان) هستند که دائم پیغمبر را می‌آزارند و (چون عذر دروغ آنها به حلم خود می‌پذیرد) می‌گویند: او شخص ساده و زودباوری است. بگو زودباوری او لطفی به نفع شماست، که به خدا ایمان آورده و به مؤمنان هم اطمینان دارد و برای مؤمنان (حقیقی) شما وجودش رحمت است، و برای آنها که رسول را آزار دهند عذابی دردناک مهیّاست.

و از منافقان کسانی هستند که همواره پیامبر را آزار می دهند، و می گویند: شخص زود باور و نسبت به سخن این و آن سراپا گوش است. بگو: او در جهت مصلحت شما سراپا گوش و زود باور خوبی است، به خدا ایمان دارد و فقط به مؤمنان اعتماد می ورزد، و برای کسانی از شما که ایمان آورده اند، رحمت است، و برای آنانکه همواره پیامبر خدا را آزار می دهند، عذابی دردناک است.

بعضى از ايشان پيامبر را مى‌آزارند و مى‌گويند كه او به سخن هر كس گوش مى‌دهد. بگو: او براى شما شنونده سخن خير است. به خدا ايمان دارد و مؤمنان را باور دارد، و رحمتى است براى آنهايى كه ايمان آورده‌اند. و آنان كه رسول خدا را بيازارند به شكنجه‌اى دردآور گرفتار خواهند شد.

و از ایشان کسانی هستند که پیامبر را می‌آزارند و می‌گویند او زودباور است، بگو به سود شماست که زودباور است، که به خداوند و مؤمنان ایمان دارد و رحمت الهی برای کسانی از شماست که ایمان آورده‌اند، و کسانی که پیامبر خدا را می‌آزارند، عذاب دردناکی [در پیش‌] دارند

و از آنان كسانى‌اند كه پيامبر را مى‌آزارند و مى‌گويند: او [سراپا] گوش است- شنواى سخن هر كسى است- بگو: گوشِ نيكوست براى شما، به خدا ايمان دارد و مؤمنان را باور مى‌دارد- سخن و مشورت ايشان را با خوش‌گمانى پذيراست- و رحمتى است براى كسانى از شما كه ايمان آورده‌اند و كسانى كه پيامبر خداى را بيازارند ايشان را عذابى است دردناك.

در میان منافقان کسانی هستند که پیغمبر را می‌آزارند و می‌گویند: او سراپاگوش است (و راست و دروغ را می‌شنود و همه‌چیز را باور می‌کند). بگو: (او در نهایت لطف و محبّت به سخنان خوب و بد شما گوش فرا می‌دهد، ولی به سخن خوب عمل می‌کند و سخن بد را نادیده می‌گیرد و بدان عمل نمی‌کند، و این) سراپا گوش بودن او به نفع شما است. او به خدا ایمان دارد (و همه‌ی فرموده‌های او را تصدیق می‌کند) و به مؤمنان ایمان دارد (و هرچه بگویند باور می‌کند، چون معتقد به اخلاص ایشان است) و او برای کسانی که از شما که ایمان آورده‌اند رحمت است (زیرا ایشان را به راستای خداشناسی آورده است و راه بهشت را بدانان نموده است). کسانی که فرستاده‌ی خدا را می‌آزارند، عذاب دردناکی دارند.

و از ایشان کسانی هستند که پیامبر را آزار می‌دهند و می‌گویند: «او گوش است (و زود باور می‌کند). » بگو: « (او) به سود شما گوش است‌؛ به خدا ایمان می‌آورد و به سود مؤمنان امانشان می‌دهد و برای کسانی از شما که ایمان آورده‌اند رحمتی بزرگ است.» و کسانی که پیامبر خدا را آزار می‌رسانند، برایشان عذابی است پر درد.

و از ایشانند آنان که بیازارند پیمبر را و گویند او است گوشی (سخن شنو) بگو گوش خیری است برای شما ایمان آورد به خدا و ایمان آورد برای مؤمنان و رحمتی است برای آنان که ایمان آوردند از شما و آنان که می‌آزارند پیمبر خدای را ایشان را است عذابی دردناک‌

التوبة ٦٠	آیه ٦١	التوبة ٦٢
سوره : سوره التوبة نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣١ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أُذُنٌ»: گوش. مراد شخصی است که همه چیز را باور کند. خوش‌باور و دهن‌بین. نامیدن انسان به اندام شنوائی (أُذُن) یا اندام بینائی (عَیْن=جاسوس) برای مبالغه است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

الَّذِينَ‌ يُؤْمِنُونَ‌ بِالْغَيْبِ‌ وَ... (۱)

تفسیر

• آيات ۶۳ - ۴۹ سوره توبه
• منافقين كه به گمان خود از ناملايمات فتنه احتمالى جنگ دورى مى گزينند در واقع از نفاق و ضلالتشان در فتنه سقوط كرده اند و خود غافلند
• خوشحالى منافقين از شكست مسلمين و بدحالى آنها از پيروزى مسلمين و جواب اول به آنان
• فقط اراده و مشيت خداوند جارى است و توكل و واگذارى امور به او جايى براى سرور يا غم نمى گذارد.
• جواب دوم به منافقين : (( قل تربصون بنا الا احدى الحسينين ))
• انفاق منافقين مقبول نيست
• شيفته اموال و اولاد بسيار منافقين مشو كه اموال و اولاد آنان مايه عذاب آنها است
• مواد مصرف صدقات واجبه (زكوات )
• وجوهى كه در توجيه ترتيب ذكر موارد هشتگانه مصرف زكات گفته شده
• معناى جمله : (( قل اذن خير لكم ))
• توضيح مراد از جمله : يؤ من بالله و يؤ من للمؤ منين ))
• عدم منافات بين اينكه پيامبر اسلام (ص ) رحمة للعالمين است و اينكه فقط براى مؤ منين رحمت است
• روايتى در مورد كسانى كه در مورد تقسيم صدقات بين فقراء به پيامبر (ص ) اعتراض كردند
• (( منهم من يلمزك فى الصدقات ... ))
• رواياتى درباره تقسيم صدقات واجب و مستحقين آن
• كسانى كه در شمار (( مؤ لفة قلوبهم )) بودند و رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) از زكات به آنان پرداخت كرد
• مواردى از پرداخت صدقه واجب در فرمايش امام صادق (ع )
• چند روايت در ذيل آيه (( يقولون هو اذن قل اذن خير لكم ... ))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - پیامبر اکرم (ص)، مورد آزار و اذیت مستمر برخى از منافقان (و منهم الذین یؤذون النبى) «من» در «منهم» براى تبعیض و فعل مضارع «یؤذون» مفید استمرار است ; یعنى، برخى از منافقان پیوسته پیامبر اکرم (ص) را مورد اذیت قرار داده و باعث رنجش خاطر آن حضرت مى شدند.

۲ - جوسازى و تبلیغات سوء منافقان، علیه پیامبر(ص) (و منهم الذین یؤذون النبى و یقولون هو أذن)

۳ - معرفى پیامبر(ص)، به عنوان فردى ساده و خوش باور نمونه اى از اذیتهاى منافقان نسبت به آن حضرت (الذین یؤذون النبى و یقولون هو أذن) «اُذُن» به کسى گفته مى شود که به هر سخنى گوش فرا دهد و زود باور کند ; یعنى، ساده و خوش باور باشد. گفتنى است که برداشت فوق بر این اساس است که جمله «یقولون هو أذن» براى بیان مورد و نمونه اى باشد که منافقان، پیامبر(ص) را به آن متهم کرده و باعث رنجش خاطر آن حضرت مى شدند.

۴ - سوء استفاده منافقان از عطوفت و سعه صدر پیامبر(ص) (گوش فرادادن آن حضرت به سخنان مردم) (الذین یؤذون النبى و یقولون هو أذن)

۵ - گوش فرادادن به سخنان گوناگون مردم، با شکیبایى و سعه صدر کامل، از خصلتهاى پیامبر اکرم (ص) (و یقولون هو أذن قل أذن خیر لکم)

۶ - ستایش خداوند از پیامبر(ص) به خاطر سعه صدر و گوش فرادادن او به همه سخنان مردم (و یقولون هو أذن قل أذن خیر لکم)

۷ - پیامبر (ص) شنواى سخنان نیک و ارزنده و نه سخنان باطل و بیهوده (و یقولون هو أذن قل أذن خیر لکم) برداشت فوق بر این اساس است که: اضافه «أذن» به «خیر» اضافه حقیقى باشد ; نه از باب اضافه موصوف به صفت یعنى، پیامبر(ص) شنواى سخنان خیر است نه شنواى هر سخنى هر چند باطل.

۸ - گوش فرادادن پیامبر(ص) به سخن همه مردم، در جهت منافع آنان و به خطر و صلاح جامعه (و یقولون هو أذن قل أذن خیر لکم) برداشت فوق بدین احتمال است که اضافه «أذن» به «خیر»، از باب اضافه موصوف به صفت باشد ; یعنى، پیامبر(ص) شنواىِ خوبى است براى شما و این صفت در جهت صلاح جامعه ایمانى است.

۹ - گوش فرادادن به سخنان همه طیفهاى جامعه و داشتن سعه صدر در برابر آنان، خصلتى شایسته و بایسته براى رهبران و مسؤولان جامعه اسلامى (و یقولون هو أذن قل أذن خیر لکم)

۱۰ - پیامبر(ص) گر چه به همه سخنان از تمامى طیفها، گوش فرامى داد ; ولى در مرحله تصدیق و پذیرش، تنها سخنان خدا و مؤمنان را باور داشت. (و یقولون هو أذن قل أذن خیر لکم یؤمن باللّه و یؤمن للمؤمنین) برداشت فوق بر این اساس است که اضافه «أذن» به «خیر» اضافه حقیقیه باشد ; بدین معنا که پیامبر(ص) تنها شنواى سخنان نیک است و به هر سخنى ترتیب اثر نمى دهد، بلکه تنها سخنان خدا (وحى) و سخنانِ مؤمنان راستین را باور مى کند.

۱۱ - ترتیب اثر دادن پیامبر(ص)، تنها به سخنانى بود که در جهت منافع مؤمنان باشد. (و یقولون هو أذن قل أذن خیر لکم ... و یؤمن للمؤمنین) برداشت فوق با توجّه به «لام» در «للمؤمنین»، که براى افاده منفعت است، استفاده مى شود.

۱۲ - لزوم احترام و خوش بینى نسبت به مؤمنان و تصدیق سخنان آنان (قل أذن خیر لکم ... و یؤمن للمؤمنین)

۱۳ - سعه صدر پیامبر(ص) در گوش دادن به سخنان مردم، مایه رحمت براى مؤمنان (و یقولون هو أذن قل أذن خیر لکم ... و رحمة للذین ءامنوا منکم)

۱۴ - محمّد(ص)، رسول و فرستاده خدا (و الذین یؤذون رسول اللّه)

۱۵ - آزاردهندگان پیامبر(ص)، مستحق عذابى دردناک (و الذین یؤذون رسول اللّه لهم عذاب ألیم)

روایات و احادیث

۱۶ - از امام صادق (ع) روایت شده است: « ... ان اللّه عز و جل یقول فى کتابه: «یؤمن باللّه و یؤمن للمؤمنین» یقول: یصدّق اللّه و یصدّق للمؤمنین ... ; ... خداى عز و جل در کتاب خود مى فرماید: «یؤمن باللّه و یؤمن للمؤمنین» و مراد این است که [رسول خدا گفته هاى] خدا و مؤمنان را تصدیق مى کند».

۱۷ - از رسول خدا (ص) روایت شده که ضمن یک خطبه طولانى فرمود: «سمونى اذناً و زعموا انّى کذلک لکثرة ملازمته [على (ع)[ ایاى و اقبالى علیه حتى انزل اللّه عز و جل فى ذلک قرآناً «و م-نهم الذین یؤذون النبى و یقولون هو اذن ... » ; [منافقان] مرا «اذن» (سراپا گوش) نامیدند و به علت کثرت ملازمت على با من و توجّه من به او، گمان کردند، واقعا چنین هستم تا اینکه خداى عز و جل در این باره [این] آیه را نازل فرمود: از منافقان کسانى هستند که پیغمبر را آزار مى دهند و مى گویند او سراپا گوش [و زودباور]است» ... .

موضوعات مرتبط

• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱
• رسولان خدا: ۱۴
• رهبران دینى: رهبران دینى و استماع سخنان مردم ۹ ; صفات رهبران دینى ۹ ; مسؤولیت رهبران دینى ۹
• شرح صدر: اهمیّت شرح صدر ۹
• عذاب: اهل عذاب ۱۵ ; عذاب دردناک ۱۵ ; مراتب عذاب ۱۵
• مؤمنان: اهمیّت خوش بینى به مؤمنان ۱۲ ; تصدیق سخنان مؤمنان ۱۲، ۱۶ ; عوامل رحمت بر مؤمنان ۱۳
• محمّد (ص): آثار شرح صدر محمّد (ص) ۱۳ ; اذیت به محمّد (ص) ۱، ۳، ۱۷ ; ایمان محمّد (ص) ۱۰ ; تاریخ محمّد (ص) ۱ ; تهمت خوش باورى به محمّد (ص) ۳، ۱۷ ; جوسازى علیه محمّد (ص) ۲ ; خیرخواهى محمّد (ص) ۸، ۱۱ ; رسالت محمّد (ص) ۱۴ ; روش برخورد محمّد (ص) ۱۰ ; سوء استفاده از مهربانى محمّد (ص) ۴ ; شرح صدر محمّد (ص) ۴، ۵، ۶ ; صفات محمّد (ص) ۵، ۷ ; عذاب اذیت کنندگان محمّد (ص) ۱۵ ; فضایل محمّد (ص) ۶ ; محمّد (ص) و استماع سخنان مردم ۴، ۵، ۶، ۷، ۸، ۱۰، ۱۱، ۱۳ ; محمّد (ص) و سخنان باطل ۷ ; محمّد (ص) و مؤمنان ۱۰ ; محمّد (ص) و منافع انسانها ۸ ; محمّد (ص) و منافع جامعه ۸ ; محمّد (ص) و منافع مؤمنان ۱۱ ; مدح محمّد (ص) ۶ ; مراد از ایمان محمّد (ص) ۱۶ ; مقامات محمّد (ص) ۱۴
• منافقان: اذیتهاى منافقان ۱، ۳، ۱۷ ; جرایم منافقان ۱، ۲، ۳ ; جوسازى منافقان ۲ ; روش برخورد منافقان ۳ ; سوء استفاده منافقان ۴ ; منافقان و محمّد(ص) ۱، ۲، ۳، ۴، ۱۷