التوبة ٣٤
ترجمه
| التوبة ٣٣ | آیه ٣٤ | التوبة ٣٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بِالْبَاطِلِ»: به ناحق. بیهوده. مثلاً از راه گناه بخشی و بهشت‌فروشی و تحریم حلال و تحلیل حرام. «یَکْنِزُونَ»: اندوخته می‌کنند. گنجینه می‌سازند. مراد از کنز، ثروت‌اندوزیِ بیجائی است که حقوق شرعی از آن پرداخت نگردد. «الذَّهَبَ»: طلا. زر. «الْفِضَّة»: نقره. سیم. «الذَّهَبَ وَ الْفِضَّة»: مراد اموال است. «لا یُنفِقُونَها»: استعمال ضمیر مفرد (ها) به جای ضمیر مثنّی (هُما) جائز است هنگامی که بیان یکی از دو چیز به منزله بیان هردوی آنها باشد (نگا: بقره / ، جمعه / ). یا این که ضمیر (ها) متوجّه معنی است که کُنوز یا اموال است. «بَشِّرْ»: مژده بده. مراد ریشخند و تهکّم است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۳۵ - ۲۹، سوره توبه
- مراد از رسول در توصيف اهل كتاب به اينكه (( آنچه را كه خدا و رسول او حرام كرده اند حرام نمى دانند )) پيامبر اسلام (ص ) مى باشد
- واداشتن اهل كتاب به پرداخت جزيه مطابق با عدالت و انصاف است
- مراد از حق بودن دين ، و معناى توصيف اهل كتاب به عدم تدين به دين حق
- معناى (( جزيه )) و مقصود از صغار اهل كتاب در: (( ...و هم صاغرون ))
- معرفى (( عزير )) و بيان اينكه مراد يهود از اينكه گفتند (( عزير پسر خداست )) چه بوده است
- گفتار مسيحيان مبنى بر اينكه عيسى پسر خداست مشابه گفتار كفار در امم گذشته است
- معناى (( احبار )) و (( رهبان )) و اشاره به اينكه برخلاف نصارا، يهود جدا و واقعا معتقد به فرزندى عزير براى خدا نبوده اند
- اطاعت بدون قيد و شرط و بالاستقلال همان عبادت و پرستش است و مختص به خداى سبحان مى باشد
- لطافت تعبير از حال اهل كتاب به : (( يريدون ان يطفؤ وا نور الله بافواههم ))
- اراده الهى بر انتشار دين اسلام در عالم بشريت تعلق گرفته است .
- اشاره به اهميت اقتصاديات در نظام بشرى و وجه اينكه از ميان گناهان احبار و رهبان (( اكل مال به باطل )) ذكر شده است
- مواردى از تعديات مالى كشيشان
- حكم حرمت كنز و احتكار ذهب و فضه مخصوص به اهل كتاب نيست و معناى انفاق در راه خدا انفاق در مصالح و ضروريات دينى و اجتماعى است
- رواياتى در مورد قتال با اهلكتاب و رواياتى در مورد اينكه مجوس اهل كتاب هستند
- چند روايت در مورد معناى اينكه يهود و نصارا احبار و رهبان را ارباب گرفتند
- چند روايت در ذيل جمله : (( ليظهره على الدين كله )) و تفسير آن به ظهور حضرت مهدى(ع )
- رواياتى در ذيل آيه : (( والذين يكنزون تاذهب والفضة ... )) و استناد مستمر ابوذر به اين آيه شريفه در برابر عثمان و معاويه و گنجينه داران
- بررسى موضع ابوذر و بيان اينكه گفتار او نتيجه اجتهادش نبوده بلكه ماءخوذ از رسول الله (ص ) بوده است
- بيان فساد و ضعف دو روايتى كه در صدد مخدوش ساختن ابوذر است
- مفاسدى كه بر اندوختن و احتكار پول مترتب است
- در مواردى كه انفاق ، مستحب يا مباح است چرا بخل ورزيدن جائر نباشد؟
- نقش مبرات و مستحبات مالى در حفظ اساس حيات مجتمع دينى و ايجاد نظام اسلامى
نکات آیه
۱ - خداوند، از فساد مالى و انحراف بسیارى از احبار و راهبان (پیشوایان دینى یهود و نصارا) پرده برداشته و مؤمنان را نسبت به خطر آنان هشدار داد. (یأیها الذین ءامنوا إن کثیراً من الأحبار و الرهبان لیأکلون أمول الناس بالبطل)
۲ - بسیارى از عالمان دینى یهود و نصارا، اموال مردم را به ناحق و بدون سبب موجه و مشروع، تصاحب مى کردند. (إن کثیراً من الأحبار و الرهبان لیأکلون أمول الناس بالبطل)
۳ - خوشبینى مسلمانان صدر اسلام، نسبت به پیشوایان دینى یهود و نصارا (یأیها الذین ءامنوا إن کثیراً من الأحبار و الرهبان لیأکلون أمول الناس بالبطل) افشاى چهره عالمان دینى یهود و نصارا براى مسلمانان (یا أیها الذین آمنوا) - که متضمن هشدار به ایشان است - بیانگر این حقیقت است که: مسلمانان از ماهیت خطر پیشوایان دینى اهل کتاب آگاهى نداشتند بلکه بر عکس به آنان خوشبین بودند.
۴ - عالمان دینىِ دنیاطلب، عناصرى نامطمئن و غیر قابل اعتماد (إن کثیراً من الأحبار ... لیأکلون أمول الناس بالبطل)
۵ - اصل مالکیت مردم بر اموال، اصلى پذیرفته شده در اسلام (لیأکلون أمول الناس)
۶ - تصاحب اموال مردم با اسباب غیر مشروع، حرام است. (إن کثیراً من الأحبار و الرهبان لیأکلون أمول الناس بالبطل)
۷ - بسیارى از احبار و راهبان (پیشوایان دینى یهود و نصارا) عوامل انحراف مردم و بازدارنده آنان از راه خدا بودند. (إن کثیراً من الأحبار و الرهبان ... و یصدون عن سبیل اللّه)
۸ - تلاش احبار و راهبان، در بازداشتن مردم از راه خدا، در راستاى دستیابى به مطامع دنیوى خویش (لیأکلون أمول الناس بالبطل و یصدون عن سبیل اللّه) با توجّه به ارتباط و پیوستگى «یصدون» با «یأکلون» برداشت فوق استفاده مى شود.
۹ - حرمت ثروت اندوزى و انفاق نکردن آن در راه خدا (و الذین یکنزون الذهب و الفضة ... فبشرهم بعذاب ألیم)
۱۰ - آنان که طلا و نقره مى اندوزند و از انفاق آن در راه خدا، امتناع مىورزند، مستحق عذابى دردناکند. (و الذین یکنزون الذهب و الفضة و لا ینفقونها فى سبیل اللّه فبشرهم بعذاب ألیم)
۱۱ - انفاق دارایی--ها در راه جنگ و جهاد، واجب و امت-ناع ورزی--دن از آن، در پى دارنده عذاب دردناک دوزخ است. (و الذین یکنزون الذهب و الفضة و لا ینفقونها فى سبیل اللّه فبشرهم بعذاب ألیم) برداشت فوق با توجّه به این حقیقت است که آیه شریفه به دنبال آیات مربوط به جنگ و جهاد قرار گرفته است.
۱۲ - انباشتن و نهان کردن ثروت و محروم ساختن جامعه از منافع آن، حرام و داراى عقوبتى است دردناک. (و الذین یکنزون الذهب و الفضة و لا ینفقونها فى سبیل اللّه فبشرهم بعذاب ألیم)
۱۳ - در راه خدا بودن، ملاک ارزش انفاق (و لا ینفقونها فى سبیل اللّه)
۱۴ - زراندوزان، اهل جهنمند. (فبشرهم بعذاب ألیم)
روایات و احادیث
۱۵ - «لما نزلت هذه الآیة«و الذین یکنزون الذهب و الفضة و لا ینفقونها فى سبیل اللّه ... » قال رسول اللّه (ص): ... کل مال لا تؤدّى زکاته فهو کنز و ان کان فوق الأرض ;[۱] هنگامى که آیه «کنز» نازل شد رسول خدا (ص) فرمود: ... هر مالى که زکات آن داده نشود، کنز است اگر چه روى زمین باشد».
۱۶ - معاذ بن کثیر گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که مى فرمود: « ... إذا قام قائمنا حرّم على کلّ ذى کنز کنزه حتّى یأتیه به فیستعین به على عدوّه و هو قول اللّه عز و جل فى کتابه: «و الذین یکنزون الذّهب و الفضة و لا ینفقونها فى سبیل اللّه فبشّرهم بعذاب ألیم» ;[۲] ... هنگامى که قائم ما قیام کند بر هر صاحب کنزى، کنزش را ممنوع مى کند تا اینکه آن را بیاورد و حضرت، به وسیله آن بر ضد دشمن خود کمک بگیرد و این سخن خدا در کتاب اوست که فرمود: کسانى را که زر و سیم گنجینه مى کنند و آن را در راه خدا انفاق نمى کنند، به عذاب دردناکى بشارت ده ... ».
۱۷ - از رسول خدا (ص) روایت شده است: « ... من رفع دیناراً أو درهماً أو تبراً أو فضة لا یعده لغریمه و لا ینفقه فى سبیل اللّه فهو کنز یکوى به یوم القیامة ;[۳] کسى که درهم و دینار (پول رایج) یا طلا و نقره اى را ذخیره کند، - بدون اینکه براى طلبکار کنار بگذارد - و آن را در راه خدا انفاق نکند این مال کنز است و در قیامت، به وسیله آن داغ زده مى شود».
موضوعات مرتبط
- احکام: ۵، ۶، ۹، ۱۱، ۱۲
- ارزشها: ملاک ارزشها ۱۳
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۳
- امام مهدى (ع): امام مهدى (ع) و ثروت اندوزان ۱۶
- انحراف: عوامل انحراف ۷
- انسان: حقوق انسان ۵
- انفاق: احکام انفاق ۹، ۱۱ ; ارزش انفاق ۱۳ ; انفاق در راه جهاد ۱۱ ; انفاق واجب ۱۱ ; حرمت ترک انفاق ۹ ; عذاب تارکان انفاق ۱۰ ; کیفر ترک انفاق ۱۱
- تصرفات: تصرفات حرام ۶
- ثروت: احکام ثروت اندوزى ۱۲ ; حرمت ثروت اندوزى ۹، ۲۲ ; کیفر ثروت اندوزى ۱۲
- ثروت اندوزان: عذاب ثروت اندوزان ۱۰، ۱۶ ; فرجام ثروت اندوزان ۱۴
- جهنمیان: ۱۴
- خدا: هشدارهاى خدا ۱
- سبیل اللّه: ارزش سبیل اللّه ۱۳ ; ممانعت از سبیل اللّه ۷، ۸
- طلااندوزى: کیفر طلااندوزى ۱۰
- عذاب: اهل عذاب ۱۰ ; عذاب با نقره داغ ۱۷ ; عذاب دردناک ۱۰، ۱۱، ۱۲ ; مراتب عذاب ۱۰، ۱۱، ۱۲ ; موجبات عذاب ۱۱
- علما: بى اعتبارى علماى دنیاطلب ۴
- علماى مسیحیت: اضلال علماى مسیحیت ۷ ; اکثریت علماى مسیحیت ۲ ; انحراف علماى مسیحیت ۱ ; جرایم علماى مسیحیت ۲ ; حرامخوارى علماى مسیحیت ۲ ; خطر علماى مسیحیت ۱ ; دنیاطلبى علماى مسیحیت ۸ ; غصب علماى مسیحیت ۲ ; فساد مالى علماى مسیحیت ۱
- علماى یهود: اضلال علماى یهود ۷ ; اکثریت علماى یهود ۲ ; انحراف علماى یهود ۱ ; جرایم علماى یهود ۲ ; حرامخوارى علماى یهود ۲ ; خطر علماى یهود ۱ ; دنیاطلبى علماى یهود ۸ ; غصب علماى یهود ۲ ; فساد مالى علماى یهود ۱
- کنز: کیفر کنز ۱۰ ; مراد از کنز ۱۷ ; مقدار کنز ۱۵
- مالکیت: احکام مالکیت ۵، ۶ ; مالکیت شخصى ۵
- مؤمنان: هشدار به مؤمنان ۱
- محرمات: ۶، ۹، ۱۲
- مسلمانان: مسلمانان صدر اسلام و علماى مسیحیت ۳ ; مسلمانان صدر اسلام و علماى یهود ۳
- نقره اندوزى: کیفر نقره اندوزى ۱۰
- واجبات: ۱۱
