آل عمران ١٩٣
ترجمه
آل عمران ١٩٢ | آیه ١٩٣ | آل عمران ١٩٤ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«مُنَادِیاً»: ندادهنده. مراد پیغمبر اسلام یا قرآنی است که به ارمغان آورده است. «ذُنُوب»: گناهان کبیره. «سَیِّئَات»: گناهان صغیره. «أَبْرَار»: جمع بَرّ و بارّ، نیکان. «تَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَار»: ما را با نیکان بمیران. مراد این است که هر چند ما نیک نیستیم ولی با این وجود ما را در سلک نیکان قرار و از زمره ایشان قلمداد فرما.
تفسیر
نکات آیه
۱- ایمان خردمندان به پروردگار، در پى شنیدن نداى منادى ایمان (لاولى الالباب ... ربّنا انّنا سمعنا منادیاً ینادى للایمان ان امنوا بربّکم فامنّا)
۲- خردمندان، معتقد به عظمت قرآن و مقام والاى رسول اکرم (ص) (سمعنا منادیاً ینادى) مراد از «منادیاً» رسول اکرم (ص) و یا قرآن مجید است. و نکره آوردن آن اشاره به تفخیم و عظمت آن دارد.
۳- دعوت کنندگان مردم به ایمان، داراى مقامى والا و ارجمند (ربّنا انّنا سمعنا منادیاً ینادى للایمان ان امنوا بربّکم)
۴- یاد همیشگى خداوند و اندیشه در آفرینش، زمینه ایمان به ربوبیّت الهى (الّذین یذکرون اللّه قیاماً ... و یتفکّرون ... ربّنا ... فامنّا)
۵- خردمندى، زمینه پاسخ به دعوت منادیاًن ایمان (لایات لاولى الالباب ... ربّنا انّنا سمعنا منادیاً ینادى للایمان ان امنوا بربّکم فامنّا)
۶- ایمان نیاوردن به ربوبیّت خداوند، پس از شنیدن نداى قرآن و دعوت پیامبر به آن، نشانه بى خردى است. (ربّنا انّنا سمعنا ... فامنّا)
۷- پذیرش ربوبیّت خداوند، حقیقت ایمان است. (سمعنا منادیاً ینادى للایمان ان امنوا بربّکم) تفسیر «ایمان» به پذیرش ربوبیّت خداوند، دلالت مى کند که اعتقاد به ربوبیّت او حقیقت ایمان و یا رکن اساسى آن است.
۸- ایمان به ربوبیّت خداوند، از دعوتهاى اساسى انبیا (سمعنا منادیاً ینادى للایمان ان امنوا بربّکم)
۹- آمرزش گناهان و پوشاندن بدیها، تقاضاى خردمندان از پیشگاه پروردگار (ربّنا فاغفرلنا ذنوبنا و کفّر عنّا سیّئاتنا)
۱۰- خداوند، آمرزنده گناهان و پرده پوش اعمال ناپسند (فاغفرلنا ذنوبنا و کفّر عنّا سیّئاتنا)
۱۱- ارزش و اهمیّت دعا و استغفار به درگاه خداوند (ربّنا فاغفرلنا ... و کفّر عنّا ... و توفّنا) چون خداوند در مقام ستایش از خردمندان، این دو ویژگى را براى آنان، ذکر کرده است.
۱۲- توجّه به ربوبیّت خداوند، زمینه درخواست و انتظار آمرزش گناهان از او (ربّنا فاغفرلنا)
۱۳- توجّه به ربوبیّت خداوند، از آداب دعا (ربّنا انّنا ... ربّنا فاغفرلنا)
۱۴- بخشش گناهان و پوشاندن نارواییها، پرتوى از ربوبیّت الهى (ربّنا فاغفرلنا ذنوبنا و کفّر عنّا سیّئاتنا)
۱۵- ایمان، زمینه مغفرت گناهان و پوشاندن اعمال ناروا از سوى خداوند (فامنّا ربّنا فاغفرلنا ذنوبنا و کفّر عنّا سیّئاتنا) تفریع جمله «اغفر» بر جمله «آمنّا»، با کلمه «فا» مى رساند که خردمندان پس از ایمان، خود را شایسته دعا و درخواست آمرزش مى دیدند و پذیرش آن را انتظار داشتند.
۱۶- اعتراف خردمندان به گناه و تقصیر، در پیشگاه خداوند (ربّنا فاغفرلنا ذنوبنا و کفّر عنّا سیّئاتنا)
۱۷- خردمندان، خواستار همراهى و همگامى با ابرار تا به هنگام مرگ (و توفّنا مع الابرار) «مع الابرار» حال براى «نا»، در «توفّنا» است. یعنى ما را بمیران، در حالى که همراه و همگام با ابرار باشیم.
۱۸ - شریک ساختن همکیشان در دعا، از آداب آن (ربّنا انّنا سمعنا ... فامنّا ربّنا فاغفرلنا ... و کفّر عنّا ... و توفّنا مع الابرار)
۱۹- ترغیب مؤمنان از سوى خداوند به دعا و طلب آمرزش و همراهى با ابرار و حسن عاقبت (ربّنا فاغفرلنا ذنوبنا و کفّر عنّا سیّئاتنا و توفّنا مع الابرار) ستایش خردمندان به ویژگیهاى یاد شده، به این منظور است که مؤمنان هم، خواستار موارد یاد شده باشند.
۲۰- مقام رفیع ابرار، در پیشگاه خداوند (و توفّنا مع الابرار)
۲۱- مصاحبت با ابرار، مقامى ارزشمند و متعالى (و توفّنا مع الابرار)
۲۲- ابرار، داراى درجه و مقامى بالاتر از مؤمنان خردمند (لایات لاولى الالباب ... فامنّا ... و توفّنا مع الابرار) چون خردمندان با ایمان تقاضا دارند که همشأن ابرار شوند.
۲۳- اعتراف خردمندان مؤمن، به ناتوانى خویش از دستیابى به مقام رفیع ابرار (ربّنا فاغفرلنا ... و توفّنا مع الابرار) از اینکه خردمندان خواستار مقام ابرار نشده اند، بلکه خواهان همراهى با آنان هستند; معلوم مى شود که آنان خود را ناتوان از دستیابى به چنین مقام رفیعى مى دانند.
۲۴- تفاوت درجات و مقامها پس از مرگ (و توفّنا مع الابرار)
۲۵- گناه و اعمال ناشایست، مانعى در راه همشأنى و همراهى با ابرار (ربّنا فاغفرلنا ذنوبنا و کفّر عنّا سیّئاتنا و توفّنا مع الابرار) درخواست آمرزش گناه و آنگاه تقاضاى همراهى با ابرار، دلالت بر برداشت فوق دارد.
۲۶- مرگ انسان، به مشیّت و اراده الهى است. (و توفّنا مع الابرار)
موضوعات مرتبط
- آفرینش:۴
- آمرزش:۹، ۱۰، ۱۲، ۱۴ زمینه آمرزش ۹، ۱۰، ۱۲، ۱۴ ۱۵
- ارزشها:۲۱
- استغفار: تشویق به استغفار ۱۹ ; زمینه استغفار ۱۲ ; فضیلت استغفار ۱۱
- اعتراف: به ضعف ۲۳ ; اعتراف به گناه ۱۶
- انبیا: دعوت انبیا ۸
- انسان: مرگ انسان ۲۶
- ایمان:۱ آثار ایمان ۱ ۱۵ ; ایمان ۱ به خدا ۱، ۴، ۸ ; حقیقت ایمان ۱ ۷ ; دعوت به ایمان ۱ ۳، ۵، ۶ ; زمینه ایمان ۱ ۴، ۵
- تعقّل: آثار تعقّل ۴، ۵ ; تعقّل در آفرینش ۴
- جهل: آثار جهل ۶
- خدا: اراده خدا ۲۶ ; ربوبیت خدا ۴، ۶، ۷، ۸، ۱۲، ۱۳، ۱۴ ; مشیت خدا ۲۶ ; مغفرت خدا ۱۰
- دعا:۹ آداب دعا ۹ ۱۳، ۱۸ ; تشویق به دعا ۹ ۱۹ ; فضیلت دعا ۹ ۱۱
- ذکر: آثار ذکر خدا ۴
- رشد: موانع رشد ۲۵
- عاقبت: حسن عاقبت ۱۹
- عاقلان: اعتراف عاقلان ۱۶ ; ایمان عاقلان ۱، ۲ ; خواسته عاقلان ۱۷ ; دعاى عاقلان ۹
- علم: آثار علم ۱۲
- قرآن: فضایل قرآن ۲
- کفر: به خدا ۶
- گناه:۱۶ آثار گناه ۱۶ ۲۵ ; آمرزش گناه ۱۶ ۹، ۱۰، ۱۲، ۱۴ ; تکفیر گناه ۱۶ ۹، ۱۰، ۱۴، ۱۵
- مبلّغان: فضایل مبلّغان ۳
- محمّد (ص): فضایل محمّد (ص) ۲
- مرگ:۲۶ درجات پس از مرگ ۲۶ ۲۴
- مؤمنان: تشویق مؤمنان ۱۹ ; فضایل مؤمنان ۲۷ ; مؤمنان عاقل ۲۲، ۲۳
- نیکان: فضایل نیکان ۲۰، ۲۲، ۲۳ ; همراهى با نیکان ۷، ۱۹، ۲۱، ۲۵