ق ١٠
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ النَّخْلَ بَاسِقَاتٍ لَهَا طَلْعٌ نَضِيدٌ |
ترجمه
| ق ٩ | آیه ١٠ | ق ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بَاسِقَاتٍ»: طولانی و دراز. بلندبالا و سرکشیده. حال است. «طَلْعٌ»: (نگا: انعام / ، شعراء / صافات / ). «نَضِیدٌ»: چین‌چین چیده شده. در کنار هم مرتب و منظم قرار گرفته. فعیل به معنی مفعول است (نگا: هود / ، واقعه / ).
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ نَزَّلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً مُبارَكاً فَأَنْبَتْنا بِهِ جَنَّاتٍ وَ حَبَّ الْحَصِيدِ «9» وَ النَّخْلَ باسِقاتٍ لَها طَلْعٌ نَضِيدٌ «10»
و از آسمان، آبى پر بركت نازل كرديم، پس به وسيله آن باغ‌ها و دانه‌هاى دروشدنى رويانديم. و نيز درختان بلند خرما با خوشه‌هاى پر و بر هم چيده.
تفسير نور(10جلدى)، ج9، ص: 212
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ النَّخْلَ باسِقاتٍ لَها طَلْعٌ نَضِيدٌ «10»
وَ النَّخْلَ باسِقاتٍ: و رويانيديم به باران درختان خرما را در حالتى كه بلنداند و كشيده به بالا، يا بار بردارنده، لَها طَلْعٌ نَضِيدٌ: مر آن درختان راست غلاف خرما كه درهم چيده و بهم رسته. مراد تراكم شكوفه است يا كثرت ميوه.
تنبيه: خصوص ذكر درخت خرما به جهت زيادى ارتفاع و كثرت شدت منافع و عجائبى است كه در درخت خرماست كه برزخ بين نبات و انسان است از جمله: 1- تا تأثير نكنند بار نيارد. 2- سرش بريده شود، مى‌ميرد. 3- سرش را بزنند، خشك شود. 4- غرق شود، مى‌ميرد. 5- گلوله به شكم او زنند از بين برود، لذا حضرت فرمود: اكرموا عمّتكم النّخلة: اكرام كنيد عمه خودتان درخت خرما را. عمه تعبير نمود، زيرا انسان اولاد حيوان و حيوان از نبات و نخله خواهر او شود.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
أَ فَلَمْ يَنْظُرُوا إِلَى السَّماءِ فَوْقَهُمْ كَيْفَ بَنَيْناها وَ زَيَّنَّاها وَ ما لَها مِنْ فُرُوجٍ «6» وَ الْأَرْضَ مَدَدْناها وَ أَلْقَيْنا فِيها رَواسِيَ وَ أَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ «7» تَبْصِرَةً وَ ذِكْرى لِكُلِّ عَبْدٍ مُنِيبٍ «8» وَ نَزَّلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً مُبارَكاً فَأَنْبَتْنا بِهِ جَنَّاتٍ وَ حَبَّ الْحَصِيدِ «9» وَ النَّخْلَ باسِقاتٍ لَها طَلْعٌ نَضِيدٌ «10»
رِزْقاً لِلْعِبادِ وَ أَحْيَيْنا بِهِ بَلْدَةً مَيْتاً كَذلِكَ الْخُرُوجُ «11»
ترجمه
آيا نظر نكردند بآسمان بالاى سرشان كه چگونه بنا كرديم آنرا و آراستيمش و نيست براى آن هيچ شكافى
و زمين را گسترده و پهن نموديم و افكنديم در آن كوههاى استوار و رويانديم در آن از هر صنف نيكو منظرى
بجهت بينائى و تذكّر براى هر بنده بازگشت كننده
و فرو فرستاديم از آسمان آبى با بركت پس رويانديم بآن بوستانها و حبوبات درو شدنى را
و درختان خرماى بلند بارور را كه براى آنها است شكوفه رويهم چيده شده
براى روزى بندگان
جلد 5 صفحه 51
و زنده گردانديم بدان آب زمين مرده را اينچنين است بيرون آمدن مردگان.
تفسير
خداوند سبحان بعد از نفى استبعاد از معاد در آيات سابقه اثبات فرموده است آنرا باين تقريب كه آيا منكرين معاد نظر ننمودند بسوى آسمان در بالاى سرشان كه چگونه سقف مرتفع سبز نقّاشى شده بستارگانرا بدون عمود و ستون و خلل و فرج خداوند براى بندگان بنا فرموده و چگونه خوان احسان خود را كه زمين پهناور است براى آنها گسترده و بكوههاى راسخ ثابت آنرا ميخ‌كوب نموده كه متزلزل نشود و در آن خوان از هر نوع گل و ريحان و هر صنف ميوه و سبزيجات خوش منظر بهجت آوريرا رويانده و مهيّا فرموده براى بصيرت و بينائى و تذكّر و تنبّه هر بنده‌ئى كه بفكر معرفت حق و تشكّر از نعمت او افتد و در اين ميدان بكوشد تا شربت مراد بنوشد و فرود آورده از آسمان باران پرخير و بركت را و رويانده بوسيله آن بوستانهاى پردرخت و بستانهاى پرزرع و حبوبات قابل درو شدن را و چون در جزيرة العرب بيشتر از هر درخت ميوه‌اى درخت خرما است كه از ساير درختها بلندتر و باشكوه‌تر و پرفائده‌تر است آنرا مخصوص بذكر فرموده با اشاره بجلوه مخصوصى كه براى آن حاصل ميشود در وقت شكوفه كردن و بسته شدن حبّه‌هاى خرما در خوشه بنظم و ترتيب موزون خوشى كه انظار را بخود جلب مينمايد و طلع در لغت عرب بر شكوفه خرما و بر حبه‌هاى منعقد متراكم رويهم چيده شده آن در خوشه‌ها اطلاق ميشود و ظاهرا اينجا مراد اين معنى است و تمام اين نعم و اين تشريفات براى ارتزاق بندگان و شكر گذارى از خداوند منّان است و خداوند زمين موات خشك بى‌آب و علف را بوسيله ريزش باران رحمت خود زنده و رخشنده نموده همچنين در قيامت بوسيله آن اجساد خاك شده را زنده نموده از زمين بيرون ميآورد و صفحه محشر را از آنها پر ميكند آيا ميشود كسى قادر بر آن اموريكه ديده‌ايد و مى‌بينيد باشد و قادر بر اين امر كه نديده‌ايد و مانند آنها است نباشد با آنكه حكم امثال عقلا يكى است و كسيكه قادر بر امرى باشد لابد قادر بر مثل آنهم هست.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ النَّخل‌َ باسِقاتٍ لَها طَلع‌ٌ نَضِيدٌ «10»
و ميرويانيم نخل‌هاي خرما بسيار طولاني و مرتفع و از براي آنها است طلع شكوفه‌اي که نضيد است يعني هنوز از كم و پوست بيرون نيامده.
وَ النَّخل‌َ باسِقاتٍ فوائد رطب و خرما بسيار است مثل انگور و در مناطق حاره نخلستان‌هاي زيادي است که از بركات آنها بسياري از حوائج انسان را كفايت ميكند.
جلد 16 - صفحه 242
لَها طَلع‌ٌ طلع شكوفه است که در وسط آن دانه ايست سر بسته که معناي نضيد است و از آن دانه رطب و خرما بيرون ميآيد.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 10)- سپس می‌افزاید: «و (همچنین) نخلهای بلند قامت که میوه‌های متراکم دارند» (وَ النَّخْلَ باسِقاتٍ لَها طَلْعٌ نَضِیدٌ).
نکات آیه
۱- نخل هاى افراشته، با شکوفه هایى انبوه و برهم چیده، آیتى خداوندى است. (و النخل باسقت لها طلع نضید) «باسقات» (جمع «باسق») به معناى بلند و برافراشته، «طلع» به معناى شکوفه و «نضید» به معناى روى هم افتاده و انبوه است.
۲- قامت بلند نخل و شکوفه هاى انبوه خرما، پیامدار بصیرت و مایه تذکر خلق (تبصرة و ذکرى ... و النخل باسقت لها طلع نضید)
۳- اهمیت نخل و خرما، در میان درخت ها و میوه ها (فأنبتنا به جنّ-ت ... و النخل باسقت لها طلع نضید) برداشت بالا با توجه به این نکته است که از میان همه درختان، «نخل» یاد شده است. البته بعید نیست که این انتخاب با توجه به جغرافیاى سرزمین وحى صورت گرفته باشد.
۴- حسن استفاده از ملموس ترین نمادها، براى هدایت و درس آموزى خلق * (و النخل باسقت لها طلع نضید) برداشت یاد شده بدان احتمال است که اختصاص به ذکر یافتن «نخل» از میان همه درختان و «خرما» از میان همه میوه ها، از آن جهت باشد که نخل و خرما، اساسى ترین نقش را در زندگى عرب عصر نزول داشته است.
۵- دستیابى خوشه هاى خرما بر بلنداى قامت نخل به عنصر حیاتى آب، شایان تأمّل و درس آموزى* (أفلم ینظروا ... و النخل باسقت لها طلع نضید) برداشت بالا بدان احتمال است که تعبیر «باسقات»، از آن جهت در آیه قید شده باشد که رسیدن «آب» از زمین به خوشه هاى خرما در ارتفاع بالا، از فرایندى پیچیده و شایان تأمّل برخوردار است.
۶- چینش دانه هاى خرما در خوشه هاى انبوه نخل، شایان تأمل و پندآموزى (لها طلع نضید)
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: آیات آفاقى ۱
- بصیرت: عوامل بصیرت ۲
- تذکر: عوامل تذکر ۲
- تعلیم: روش تعلیم ۴
- خرما: اهمیت خرما ۳; عبرت از خوشه هاى خرما ۶
- عبرت: عوامل عبرت ۵، ۶
- مثال: فواید مثال ۴
- نخل: اهمیت نخل ۳; بلندى نخل ۲; سیراب شدن خوشه هاى نخل ۵; نقش شکوفه هاى نخل ۲; نقش نخل ۱، ۲
- هدایت: ارائه نمونه عینى در هدایت ۴; روش هدایت ۴
منابع
