الأعراف ٤٥
| کپی متن آیه |
|---|
| الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَهَا عِوَجاً وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ کَافِرُونَ |
ترجمه
| الأعراف ٤٤ | آیه ٤٥ | الأعراف ٤٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَلَّذِینَ»: صفت (الظَّالِمِینَ) است. «یَبْغُونَهَا عِوَجاً»: آن را کج می‌خواهند. یعنی همیشه در صدد آن هستند که جاده مستقیم الهی را کج نشان دهند و نادرست جلوه بنمایند.
تفسیر
- آيات ۳۷ - ۵۴، سوره اعراف
- مراد از افترا بر خدا به كذب در آيه (( فمن اظلم ممن افترى ...(( شرك ورزيدن به خداو انكار توحيد است .
- مشاجره و گفتگوى دوزخيان با يكديگر
- جمله : (( لاتكلّف نفسا الّا وسعها(( مفيد رفع نگرانى از عدم قدرت بر انجام دادن جميعاعمال صالح است .
- معناى (( غل (( و اشاره به اينكه غل از بزرگترين ناملايمات است .
- توضيحى در مورد تعبير به اينكه مؤ منين بهشت را به ارث مى برند.
- وجه اختلاف تعبير در (( وعدنا ربنا(( و (( وعد ربكم (( در آيه شريفه
- اشاره به نفوذ حكم و امر انسان در قيامت
- معناى (( اعراف (( و مراد از آن در آيه شريفه
- رجال اعراف از طايفه جن يا ملك نيستند
- مراد از رجال اعراف ، مستضعفين نيستند
- اصحاب اعراف از جنس بشر هستند و خصوصياتى كه براى آنان ذكر شده با جمله : (( والامر يومئذ للّه (( منافات ندارد
- اشاره به اقوال متعددى كه درباره معناى اعراف و مراد از اصحاب اعراف گفته شده است .
- روايتى از آلوسى درباره مراد از رجال اعرافنقل كرده و صاحب المنار آن را بى اعتبار دانسته است .
- سخن ما با صاحب المنار كه با مقايسه مسائل قيامت با نظام جارى در دنيا روايت مذكور رامردود دانسته است .
- دو قول ديگر در معناى اعراف و بيان اصول اقوال در مسئله اعراف
- معناى اعراف در قرآن
- دلالت جمله : (( الذين اتّخذوا دينهم لهوا و لعبا(( بر اينكه انسان ناچار از تدين به ديناست .
- بحث روايتى (در ذيل آيات شريفه )
- روايتى از پيغمبر اكرم (ص ) درباره كيفيت مرگ مؤ من و كافر
- چند روايت ديگر درباره جهنم كافر و اهل دوزخ
- رواياتى در اين باره كه مراد از (( مؤ ذن (( در (( و اذّن مؤ ذن بينهم ...(( على (ع ) مىباشد
- مؤ ذن بودن على عليه السلام و اعلام حكم خداوند توسط او در آخرت ازفضائل آن حضرت به حساب مى آيد.
- رواياتى درباره اصحاب اعراف
- اشكال وارد بر رواياتى كه اصحاب اعراف را به كسانى كه داراى حسنات و سيئاتمساوى هستند تفسير مى كنند.
- چند روايت در مورد اينكه ائمه اهل بيت عليهم السلام اصحاب اعراف هستند.
تفسیر نور (محسن قرائتی)
الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ كافِرُونَ «45»
(ستمگران) آنان‌اند كه (مردم را) از راه خدا باز مى‌دارند و (با القاى شبهات) مى‌خواهند آن را كج و منحرف نشان دهند و همانها به آخرت، كافرند.
نکته ها
راه خدا، راه توحيد، تسليم، ايمان، هجرت وجهاد است. ستمگران، با ايجاد شبهه ووسوسه، با تبليغ وتضعيف، با ايجاد بدعت‌ها وخرافات و نيز مقابله با رهبران حقّ و يأس‌آفرينى‌ها و كارشكنى‌هاى ديگر، مى‌خواهند راه خدا را ببندند يا در آن تغيير و انحراف به وجود آورند.
پیام ها
1- هرگونه جلوگيرى از راه خدا وايجاد انحراف در آن، ظلم است، لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ الَّذِينَ يَصُدُّونَ ... و ظلم فرهنگى از بزرگترين ظلم‌هاست. «وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللَّهِ»
2- دشمن اگر بتواند، آشكارا مى‌جنگد و راه حقّ را مى‌بندد، «يَصُدُّونَ» و با طرح و نقشه‌هايش راه حقّ را كج جلوه داده و آن را منحرف مى‌كند. «يَبْغُونَها عِوَجاً»
3- ستمگران، منع كنندگان از راه حقّ، مخرّبان دين و منكران قيامت، همه اهل جهنّم مى‌باشند. (اين آيه و آيه‌ى قبل)
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ كافِرُونَ (45)
بعد بيان ظالمين و كافرين را فرمايد:
الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ: آن كسانى كه منع نمايند و بازدارند مردم را از راه خدا و دين اسلام و تصديق حضرت خاتم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و متابعت قرآن، وَ يَبْغُونَها عِوَجاً: و طلب كنند كجى و انحراف را در طريق الهى و شريعت حضرت رسالت پناهى به القاء شبهات و شكوك باطله، كه ملتبس و مشتبه و متوهم مى‌شود به سبب آن دين صريح حق ثابت؛ و همين موجب انحراف و اعراض و اختلاف از قبول حق مى‌شود. نزد بعضى معنى آنكه تحويل و تغيير دين الهى و تبديل شريعت سبحانى نمايند. وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ كافِرُونَ: و ايشان به دار آخرت و قيامت و جزا كافر هستند و جاهد مى‌باشند.
در كتاب منخول «1»- غزالى از بزرگان علماى عامه گفته: انّ دين الاسلام كانت عشرة اعشار و انّ ابا حنيفة قد غيّر تسعة اعشار منه و العشرة العاشر منه ما ابقاها بغير خلل و لا زلل. يعنى: دين اسلام كل آن ده عشر بود، و ابو حنيفه،
«1» از تأليفات غزالى در علم اصول.
جلد 4 صفحه 74
فقيه كوفه بتحقيق تغيير داد نه عشر اسلام را، و عشر دهم را باقى نگذاشت به غير خلل و زلل.
فخر رازى گويد: حق تعالى اهل جهنم را توصيف فرمود به چهار صفت:
1- ظالمين. 2- منع كنندگان از راه خدا. 3- مخربان دين. 4- منكران قيامت و آخرت.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ كافِرُونَ (45)
ترجمه
آنانكه باز ميدارند از راه خدا و ميجويند آنرا بكجى و آنها بآخرت كافرانند.
تفسير
وصف ستمكاران مذكوره است كه كفارى بودند كه مردم را از راه حق باز ميداشتند و از راه كج و معوج ميخواستند بشاه راه هدايت و اصل شوند و نميشدند چون راه هدايت بحق منحصر در دين اسلام است و بنابر اين عوجا مفعول مطلق نوعى است يعنى طلب ميكنند آنرا اين نوع از طلب و محتمل است مفعول به باشد يعنى ميطلبيدند براى آن كجى را بگمان خودشان بالقاء شبهات و آنها منكر معاد بودند ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللّه‌ِ وَ يَبغُونَها عِوَجاً وَ هُم بِالآخِرَةِ كافِرُونَ (45)
كساني که مانع و جلوگيري ميكنند از راه خداوندي و طلب ميكند راههاي كج را و آنها بآخرت كافر هستند.
الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللّه‌ِ شامل كفار و معاندين و مخالفين و مبلغين سوء و مبدعين ميشود که تماما مانع ميشوند بندگان خدا را که در سبيل الهي و صراط مستقيم دين مشي كنند و ايمان بياورند و بدستورات انبياء و ائمه و هدات دين عمل كنند بانحاء مختلفه و القاء شبهات و ستر حقايق که اينها هم بخود ظلم كردند هم بديگران که مانع آنها شدند هم بانبياء و ائمه و پيشوايان دين و علماء اعلام وَ يَبغُونَها عِوَجاً يعني طريقهاي كج را اتخاذ كردند که سبل شيطان انسي و جنّي است که ميفرمايد وَ أَن‌َّ هذا صِراطِي مُستَقِيماً فَاتَّبِعُوه‌ُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُل‌َ فَتَفَرَّق‌َ بِكُم عَن سَبِيلِه‌ِ انعام آيه 154 گذشت تفسيرش وَ هُم بِالآخِرَةِ كافِرُونَ معاد، بهشت، جهنم، حساب، نامه عمل، ميزان، صراط، ثواب، عقاب همه را منكر و كافر بآن هستند خذلهم اللّه، و يكي از اقسام كفر اينست که ميگويند طريق ما موجب ثواب است و حق است و طريق حق باطل و مورث عقاب است.
326
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 45)- سپس ستمگران را چنین معرفی می‌کند: «همانها که مردم را از راه راست باز می‌داشتند (و با تبلیغات مسموم و زهرآگین خود، ایجاد شک و تردید در ریشه‌های عقاید مردم می‌کردند) و جاده مستقیم الهی را کج و معوج نشان می‌دادند، و به سرای دیگر نیز ایمان نداشتند» (الَّذِینَ یَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ وَ یَبْغُونَها عِوَجاً وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ کافِرُونَ).
این مؤذّن در روایات اسلامی، غالبا به امیر مؤمنان علی علیه السّلام تفسیر شده است.
حاکم «ابو القاسم حسکانی» که از دانشمندان اهل سنّت است به سند خود از «محمّد بن حنفیه» از «علی» علیه السّلام نقل می‌کند که فرمود: انا ذلک المؤذّن: «آن که این ندا را سر می‌دهد منم» و همچنین به سند خود از ابن عباس نقل می‌کند که علی علیه السّلام در قرآن نامهایی دارد که مردم آنها را نمی‌دانند، از جمله «مؤذّن» در آیه شریفه فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ علی علیه السّلام است که این ندا را سر می‌دهد و می‌گوید: الا لعنة اللّه علی الّذین
ج2، ص49
کذّبوا بولایتی و استخفّوا بحقّی «لعنت خدا بر آنها باد که ولایت مرا تکذیب کردند و حق مرا کوچک شمردند».
نکات آیه
۱- اعراض کنندگان از راه خدا (دین و معارف الهى) از زمره ستمکارانند. (أن لعنة اللّه على الظالمین. الذین یصدون عن سبیل اللّه) «صدّ» مصدر «یصدّون» مى تواند به معناى اعراض کردن باشد و مى تواند به معناى مانع شدن و باز داشتن به کار رود. در صورت اول «یصدّون» فعلى لازم است و در صورت دوم فعلى است متعدى. برداشت فوق بر اساس احتمال اول است.
۲- کسانى که مردم را از پیوستن به راه خدا باز دارند، ستمکارند. (أن لعنة اللّه على الظالمین. الذین یصدون عن سبیل اللّه) برداشت فوق بر این اساس است که «یصدون» از «صدّ» به معناى بازداشتن باشد. قابل ذکر است که بر این مبنا کلمه اى همانند «الناس» مفعول آن خواهد بود که به خاطر وضوحش در کلام نیامده است.
۳- آنانکه در پى کج و ناهنجار جلوه دادن راه خدا هستند، از گروه ظالمانند. (أن لعنة اللّه على الظالمین. الذین ... یبغونها عوجاً) بغى به معناى خواستن و جستجو کردن است. «ها» در «یبغونها» به تقدیر لام مى باشد و عوجا (کجى و انحراف)، مفعول به است بنابراین «الذین یبغونها عوجاً» یعنى: آنانکه در جستجوى کجى براى دین الهى هستند حال یا در لابلاى معارف دینى در جستجوى مواردى هستند که آنها را نکاتى انحرافى بنمایانند و یا اینکه با تحریف حقایق دین، آنها را به مسائلى انحرافى تبدیل مى کنند. برداشت فوق بر اساس احتمال اول است.
۴- آنانکه در پى ناهنجار کردن و منحرف ساختن راه خدایند، از زمره ستمکارانند و در قیامت مورد لعنت خدا قرار خواهند گرفت. (أن لعنة اللّه على الظالمین. الذین ... یبغونها عوجاً) برداشت فوق بر اساس دومین مصداقى است که در توضیح برداشت قبل براى پى جویى اعوجاج در دین بیان شده است.
۵- راه خدا (دین و معارف الهى) بدور از هر گونه انحراف و ناهنجارى (أن لعنة اللّه على الظالمین. الذین ... یبغونها عوجاً)
۶- منکران قیامت از زمره ستمکارانند و در قیامت از رحمت خدا محروم خواهند بود. (أن لعنة اللّه على الظالمین. الذین ... و هم بالأخرة کفرون)
۷- اعراض کنندگان از راه خدا، بازدارندگان مردم از پیوستن به آیین الهى و آنان که راه خدا را منحرف جلوه مى دهند، از رحمت الهى در قیامت بدور خواهند بود. (أن لعنة اللّه على الظالمین. الذین یصدون عن سبیل اللّه و یبغونها عوجاً)
۸- گروهى از انسانها به خاطر نپذیرفتن قیامت، دین خدا را دینى منحرف مى پندارند و از آن رویگردان مى شوند. (الذین یصدون عن سبیل اللّه و یبغونها عوجاً و هم بالأخرة کفرون) برداشت فوق بر این اساس است که جمله «و هم بالأخرة کفرون» جمله حالیه و در مقام تعلیل باشد که در اصطلاح به آن حال معللّه گفته مى شود. بر این مبنا آیه اشاره به این معنا دارد که: برخى انسانها به علت نپذیرفتن قیامت، مى پندارند دینى که در آن زنده شدن مردگان مطرح باشد دینى بى اساس و داراى اعوجاج است و در نتیجه از آن رویگردان شده و دیگران را از آن بازمى دارند.
موضوعات مرتبط
- خدا: رحمت اخروى خدا ۷ ; لعن اخروى خدا ۴ ; محرومیت از رحمت خدا ۷
- دین: اعراض از دین ۱ ; عوامل اعراض از دین ۸ ; ویژگى دین ۵
- سبیل اللّه: اعراض از سبیل اللّه ۱ ; بد نمایاندن سبیل اللّه ۳، ۴، ۷ ; مانعان از سبیل اللّه ۷ ; معرضان از سبیل اللّه ۷ ; ممانعت از سبیل اللّه ۲، ۴ ; ویژگى سبیل اللّه ۵
- ظالمان:۱، ۲، ۳، ۴، ۶ در قیات ۴
- ظلم: موارد ظلم ۲، ۶
- قیامت: آثار تکذیب قیامت ۸ ; بینش مکذبان قیامت ۸ ; ظلم تکذیب قیامت ۶ ; محرومیت منکران قیامت ۶ ; مکذبان قیامت و دین ۸
- لعن: مشمولان لعن ۴
- محرومان از رحمت خدا:۶، ۷
منابع
