آل عمران ١١٤
| کپی متن آیه |
|---|
| يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَ أُولٰئِکَ مِنَ الصَّالِحِينَ |
ترجمه
| آل عمران ١١٣ | آیه ١١٤ | آل عمران ١١٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یُسَارِعُونَ»: بر همدیگر پیشی می‌جویند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
نزول
محل نزول:
اين آيه در همچون ديگر آيات سوره آل عمران در مدينه بر پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله نازل گرديده است. [۱]
شأن نزول آیات ۱۱۴ و ۱۱۵:[۲]
از عبدالله بن مسعود روايت شده كه شبى رسول خدا صلى الله عليه و آله نماز عشاء را به تأخير انداخته بود. وقتى كه به مسجد رفت مردم به حالت انتظار نشسته بودند به آنها فرمود، آگاه باشيد كسى از اهل ساير اديان در چنين موقعى مانند شما به ياد خداوند نيست سپس آيه ۱۱۳ با اين آيات نازل گرديد.[۳]
تفسیر
- آيات ۱۲۰ - ۱۱۱، سوره آل عمران
- مراد از اينكه بر اهل كتاب ذلت زده شده : ((ضربت عليهم الذلة ))
- كلام بعضى از مفسرين : آيه در مقام تشريع نيست
- معناى ((امت قائمة )) و اشاره به فرق بين ((سرعت )) و ((عجله ))
- ((خيرات )) مفيد استغراق است به معناى مطلقاعمال صالح
- عمل فاسد، اثر فاسد در پى دارد
- اگر مسلمين صبر كنند و تقوا پيشه سازند، از كينه دشمنان ايمن خواهند بود
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«114» يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ أُولئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ
آنان به خدا و روز قيامت ايمان دارند و امر به معروف و نهى از منكر مى‌كنند و در كارهاى خير شتاب مى‌ورزند و آنان از افراد صالح و شايسته هستند.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ أُولئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ (114)
«1» جامع احاديث الشيعه، جلد 7، صفحه 104، حديث 17 (فراز اوّل حديث با اندكى تفاوت آمده است)
«2» ثواب الاعمال، صفحه 64، حديث 8 (طبع مكتبة الصدوق)
«3» جامع احاديث الشيعه، جلد 7، صفحه 108، حديث 32.
«4» وسايل الشيعه، جلد 5، صفحه 268، باب 39، حديث اوّل، جلد 11، صفحه 140، حديث 2.
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 218
بعد از آن اوصاف ديگر ايشان را فرمايد:
صفت اول: يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ: ايمان حقيقى آرند به يگانگى ذات و صفات سبحانى، و ثبات و استقامت نمايند بر آن. صفت دوم: وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ: و تصديق قلبى داشته باشند به روز آخرت كه قيامت باشد. صفت سوم: وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ: و امر مى‌كنند مردم را به تصديق نبوت حضرت خاتم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و تمام مأمورات شرعيه. صفت چهارم: وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ: و نهى مى‌كنند از تكذيب آن حضرت و تمام منهيات الهيه. صفت پنجم: وَ يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ: و سرعت نمايند در بجا آوردن خيرات و مبرات و آنچه موجب سعادت باشد. وصف ايشان بخصوص اين صفات، جهت آنست كه ضد اوصاف يهود است، زيرا آنها منحرفند از حق و تهجد ننمايند و مشرك به خدا و ملحدند به صفات او و عدم اعتقاد حقيقى به قيامت، و امر به معروف و نهى از منكر ننمايند و اقدام به خيرات را تكاهل دارند، لكن جماعت موصوفه در آيه شريفه، داراى صفات حسنه و سر آمد اقران خود گرديدند. وَ أُولئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ: و آن گروه قائمه موصوفه به صفات مذكوره، از جمله شايستگان و صلحا هستند، يعنى افعال و احوال آنها پسنديده درگاه سبحانى است.
تنبيه: چون آيات قرآنى عبرت به عموم لفظ است نه خصوص سبب، بنابراين شامل است كسانى را كه از اين امت مرحومه متّصف به صفات مذكوره باشند و آنان از شايستگان درگاه الهى محسوب خواهند بود.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ أُولئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ (114)
ترجمه
ايمان ميآورند بخدا و روز جزا و امر ميكنند بمعروف و نهى ميكنند از منكر و ميشتابند در كارهاى خوب و آنگروه از شايستگانند..
تفسير
خداوند سبحان پس از آنكه بعضى از اوصاف مؤمنين اهل كتاب را بيان فرمود براى تصريح بآنكه اينها بهيچ وجه مشمول وعيدهائى كه باهل كتاب داده شده نيستند ميفرمايد آنها از مؤمنين حقيقى بخدا و روز قيامتند و تمام نويدهائى كه نسبت بمؤمنين داده شده شامل آنها است بلكه از افضل افراد مؤمنين هستند چون دعوت باسلام مينمايند و منع از كفر ميكنند و سرعت مينمايند در كارهاى شايسته و خيرات و مبرات براى آنكه مبادا اجل مهلت ندهد و موفق نشوند و بالاتر از همه آنكه اينها صلاحيت اين مقام را دارند چون عالم بمعروف و منكر و مرضىّ خدا و رسولند و هيچيك از اوصافيرا كه در اين دو آيه ذكر شده است كفار اهل كتاب ندارند چون آنها منحرف از حق و مشركند و نماز شب نميخوانند و قرائت قرآن نمى‌كنند و ايمان
جلد 1 صفحه 482
بخدا و روز جزا بنحويكه شايد و بايد ندارند و امر بمعروف و نهى از منكر نمى- كنند بلكه دعوت بضلالت و گمراهى مينمايند و در امر خير مسامحه ميكنند بلكه اگر مديون باشند در اداء دين خودشان مماطله مينمايند و از صلحا نيستند بلكه از عصاة و متمردين ميباشند اين آيه هم باز مؤيد تحقيق حقير است در آيه وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ كه ناظر بدعوت باسلام است زيرا كه اين مؤمنين اهل كتاب از قبيل عبد اللّه سلام و اصحاب او كه از بزرگان علماء يهود بودند و اسلام آوردند بهتر از ساير مؤمنين ميتوانستند موفق بدعوت شوند زيرا كه احاطه بكتب آنها داشتند و مأنوس با آنها بودند مثل اين كه آلان هم يك نفر عالم يهود يا نصارى اگر اسلام اختيار كند بيشتر ميتواند تبليغ كند لذا در اين آيه از ابن عباس روايت شده است كه مراد از امر بمعروف و نهى از منكر دعوت بتوحيد خدا و نبوت محمد (ص) و منع از شرك و انكار نبوت است و در ايمان بخدا و روز جزا مندرج است تمام عقايد حقه نهايت آنكه ابتدا و انتهاء سلسله اعتقادات را براى رعايت اختصار ذكر فرموده است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يُؤمِنُون‌َ بِاللّه‌ِ وَ اليَوم‌ِ الآخِرِ وَ يَأمُرُون‌َ بِالمَعرُوف‌ِ وَ يَنهَون‌َ عَنِ المُنكَرِ وَ يُسارِعُونَ فِي الخَيرات‌ِ وَ أُولئِكَ مِنَ الصّالِحِين‌َ (114)
اينکه جماعت ايمان بخدا و روز باز پسين دارند و امر بمعروف و نهي از منكر ميكنند و سرعت در كارهاي خوب دارند و اينها از صلحاء هستند.
يُؤمِنُون‌َ بِاللّه‌ِ اينکه جمله صفت أُمَّةٌ قائِمَةٌ است در آيه قبل و البته مراد از ايمان بخدا ايمان بعقائد حقّه است که ايمان برسول و انبياء سلف و كتب منزله و ملائكه و سائر امور اعتقاديه باشد.
وَ اليَوم‌ِ الآخِرِ که يوم جزاء و پاداش اعمال و سائر خصوصيات قيامة است.
يَأمُرُون‌َ بِالمَعرُوف‌ِ که افضل افرادش دعوت بدين اسلام است.
وَ يَنهَون‌َ عَنِ المُنكَرِ که اشدّ منكرات كفر و عناد و عصبيت است که در دسته ديگر از اهل كتاب بود.
وَ يُسارِعُونَ فِي الخَيرات‌ِ فرق است بين سرعة و عجله، تسريع در امور خيريه از عبادات و اعمال صالحه است که بسرعة تعبير ميشود وَ سارِعُوا إِلي مَغفِرَةٍ مِن رَبِّكُم آل عمران آيه 127. و باستباق فَاستَبِقُوا الخَيرات‌ِ بقره آيه 153، و در امور مذمومه از زخارف دنيويه و معاصي الهيه بعجله تعبير ميشود بَل هُوَ مَا استَعجَلتُم بِه‌ِ رِيح‌ٌ فِيها عَذاب‌ٌ أَلِيم‌ٌ احقاف آيه 23.
وَ أُولئِكَ مِنَ الصّالِحِين‌َ گفتند اهل كتاب مذمت كردند كساني از آنها را که بشرف اسلام مشرف شدند و گفتند اينها اراذل ما بودند خداوند در جواب آنها ميفرمايد که اينها از صالحين هستند، و ممكن است گفته شود که اينکه جمله بمنزله نتيجه و ثمرات جمل سابقه است که صالح كسيست که داراي اينکه صفات باشد.
322
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 114)- در این آیه اضافه می‌کند: «به خدا و روز رستاخیز ایمان دارند» (یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ).
«و به وظیفه امر به معروف و نهی از منکر قیام می‌کنند» (وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ).
«و در کارهای نیک بر یکدیگر سبقت می‌گیرند» (وَ یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ).
و بالاخره «آنها از افراد صالح و با ایمان هستند» (وَ أُولئِکَ مِنَ الصَّالِحِینَ).
نکات آیه
۱- ایمان به خدا و روز قیامت، امر به معروف، نهى از منکر و شتاب در کارهاى خیر، از ویژگیهاى برخى اهل کتاب (من اهل الکتب ... یؤمنون باللّه و الیوم الاخر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یسارعون فى الخیرات)
۲- تشریع امر به معروف و نهى از منکر، در آیین اهل کتاب (من اهل الکتب ... یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) ظاهر این است که اوصاف مذکور براى اهل کتاب، با وصف اهل کتاب بودن آنان است.
۳- اهمیّت خاص امر به معروف و نهى از منکر (یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) پس از ذکر ایمان به خدا و قیامت، عنوان کردن امر به معروف و نهى از منکر، بیانگر اهمیّت ویژه آن است.
۴- ایمان به خدا و روز واپسین، امر به معروف و نهى از منکر و شتاب ورزیدن به کارهاى نیک، ملاک ارزش و شایستگى (صالح بودن) (یؤمنون ... یسارعون فى الخیرات و اولئک من الصالحین)
۵- ایمان به خدا و روز واپسین، امر به معروف و نهى از منکر، از اصول مشترک اعتقادى و عملى ادیان الهى (من اهل الکتب ... یؤمنون باللّه و الیوم الاخر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر)
۶- گروهى از اهل کتاب که اطاعت خدا نمودند و به هنگام شب آیات الهى را تلاوت کردند و سجده به درگاهش نمودند، از زمره صالحان هستند. (من اهل الکتب امة قائمة ... و اولئک من الصالحین)
۷- گروهى از اهل کتاب که مؤمن به خدا و روز واپسین و امرکننده به معروف و نهى کننده از منکر و شتاب کنندگان به نیکیها هستند، از تبار صالحان هستند. (من اهل الکتب امة ... یؤمنون باللّه ... و اولئک من الصالحین)
۸- قیام به امر دین (اطاعت خدا) تلاوت آیات خدا، سجده به درگاه او، ایمان به خدا و معاد، امر به معروف و نهى از منکر و شتاب در امور خیر، ویژگى امّت شایسته و صالح (امة قائمة ... و اولئک من الصالحین)
۹- لزوم رعایت عدالت در برآورد شخصیّت انسانها و احترام به ارزشهاى متعالى انسانى آنان (لیسوا سواء من اهل الکتب امة ... یؤمنون باللّه) با اینکه افراد مذکور در آیه اهل کتاب هستند، در بررسى کارهاى آنان، رعایت عدالت شده است.
۱۰- صالح شدن انسانها، در گرو ایمان به خدا، معاد، امر به معروف و نهى از منکر (اصلاح دیگران) و شتاب در کارهاى نیک است. (یؤمنون باللّه ... و اولئک من الصالحین)
۱۱- صالح شدن انسانها، در گرو استوارى در اطاعت خدا، تلاوت آیات الهى به هنگام شب و سجده به درگاه او (امة قائمة ... و هم یسجدون ... و اولئک من الصالحین)
۱۲- ستایش خداوند، از مؤمنین اهل کتاب (من اهل الکتب امة ... یؤمنون باللّه)
۱۳- قیام به طاعت خدا، تلاوت آیات او، سجده به درگاه او، ایمان به خدا و معاد، امر به معروف و نهى از منکر و شتاب در نیکیها، حبل الهى است.* (ضربت علیهم الذّلّة ... الّا بحبل من اللّه ... لیسوا سواءً من اهل الکتب ... یؤمنون باللّه ... و یسارعون فى الخیرات) به نظر مى رسد صفات مذکور، بیانگر «حبل اللّه» است; چون دارندگان این صفات، قطعاً از ذلت به دور هستند.
۱۴- صالحان از اهل کتاب، آسوده از ذلّت و مسکنت و ایمن از غضب الهى (ضربت علیهم الذّلّة ... لیسوا سواءً من اهل الکتب امّة قائمة ... و اولئک من الصالحین)
۱۵- عبداللّه بن سلام و گروهى از اهل کتاب، به اسلام گرویدند و از زمره صالحان گردیدند. (من اهل الکتب امّة قائمة ... و اولئک من الصالحین) در شأن نزول آمده است: چون عبداللّه بن سلام و گروهى اسلام آوردند; احبار یهود گفتند تنها اشرار ما به پیامبر(ص) ایمان آوردند. (مجمع البیان).
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: تلاوت آیات خدا ۶، ۸، ۱۱، ۱۳
- ادیان: هماهنگى ادیان ۵
- ارزش: ملاکهاى ارزش ۹
- ارزیابى: ملاکهاى ارزیابى ۹
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱۵
- اطاعت: از خدا ۶، ۸، ۱۱، ۱۳
- امتها: بهترین امتها ۸
- امر به معروف:۱، ۲، ۵، ۷، ۸، ۱۳ آثار امر به معروف ۱، ۲، ۵، ۷، ۸، ۱۳ ۱۰ ; ارزش امر به معروف ۱، ۲، ۵، ۷، ۸، ۱۳ ۴ ; اهمیت امر به معروف ۱، ۲، ۵، ۷، ۸، ۱۳ ۳
- اللّه: غضب اللّه ۱۴
- اهل کتاب: دین اهل کتاب ۲ ; تهجّد اهل کتاب ۶ ; صالحان اهل کتاب ۶، ۱۴ ; مؤمنان اهل کتاب ۱، ۶، ۷، ۱۲
- ایمان: آثار ایمان ۱۰ ; ارزش ایمان ۴ ; ایمان به خدا ۱، ۴، ۵، ۷، ۸، ۱۰، ۱۳ ; ایمان به قیامت ۱، ۴، ۵، ۷، ۸، ۱۰ ; ایمان به معاد ۱۳
- تهجّد: آثار تهجّد ۱۱
- حبل اللّه:۱۳
- دین: پذیرش دین ۱۵
- ذلت: عوامل رهایى از ذلت ۱۴
- رشد: عوامل رشد ۱۰، ۱۱
- سجده: آثار سجده ۱۱ ; اهمیت سجده ۸، ۱۳
- صالحان:۷، ۱۵
- عدالت: در ارزیابى ۹
- قیامت:۱، ۴، ۵، ۷، ۸، ۱۰
- مدح و ذم:۱۲
- مؤمنان: مقام مؤمنان ۱۲
- نیکى: شتاب در نیکى ۱، ۴، ۷، ۸، ۱۰، ۱۳
- نهى از منکر:۱، ۲، ۵، ۷، ۸، ۱۳ آثار نهى از منکر ۱، ۲، ۵، ۷، ۸، ۱۳ ۱۰ ; اهمیت نهى از منکر ۱، ۲، ۵، ۷، ۸، ۱۳ ۳ ; ارزش نهى از منکر ۱، ۲، ۵، ۷، ۸، ۱۳ ۴
منابع
