روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۱ ش ۳۰۴۹

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۱، أَبْوَابُ الصَّلَاةِ وَ حُدُودِهَا-بَابُ صَلَاةِ الْكُسُوفِ وَ الزَّلَازِلِ وَ الرِّيَاحِ وَ الظُّلَمِ وَ عِلَّتِهَا

قال سيد العابدين علي بن الحسين ع :

إِنَّ مِنَ اَلْآيَاتِ اَلَّتِي قَدَّرَهَا اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِلنَّاسِ مِمَّا يَحْتَاجُونَ إِلَيْهِ اَلْبَحْرَ اَلَّذِي خَلَقَهُ اَللَّهُ بَيْنَ اَلسَّمَاءِ وَ اَلْأَرْضِ قَالَ وَ إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَدْ قَدَّرَ مِنْهَا مَجَارِيَ اَلشَّمْسِ وَ اَلْقَمَرِ وَ اَلنُّجُومِ وَ قَدَّرَ ذَلِكَ كُلَّهُ عَلَى اَلْفَلَكِ ثُمَّ وَكَّلَ بِالْفَلَكِ مَلَكاً مَعَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ فَهُمْ يُدِيرُونَ اَلْفَلَكَ فَإِذَا أَدَارُوهُ دَارَتِ اَلشَّمْسُ وَ اَلْقَمَرُ وَ اَلنُّجُومُ مَعَهُ فَنَزَلَتْ فِي مَنَازِلِهَا اَلَّتِي قَدَّرَهَا اَللَّهُ تَعَالَى لِيَوْمِهَا وَ لَيْلَتِهَا فَإِذَا كَثُرَتْ ذُنُوبُ اَلْعِبَادِ وَ أَحَبَّ اَللَّهُ أَنْ يَسْتَعْتِبَهُمْ‏ بِآيَةٍ مِنْ آيَاتِهِ أَمَرَ اَلْمَلَكَ اَلْمُوَكَّلَ بِالْفَلَكِ أَنْ يُزِيلَ اَلْفَلَكَ عَنْ مَجَارِيهِ قَالَ فَيَأْمُرُ اَلْمَلَكُ اَلسَّبْعِينَ أَلْفَ اَلْمَلَكِ أَنْ أَزِيلُوا اَلْفَلَكَ عَنْ مَجَارِيهِ قَالَ فَيُزِيلُونَهُ فَتَصِيرُ اَلشَّمْسُ فِي ذَلِكَ اَلْبَحْرِ اَلَّذِي كَانَ فِيهِ اَلْفَلَكُ فَيَنْطَمِسُ ضَوْؤُهَا وَ يَتَغَيَّرُ لَوْنُهَا فَإِذَا أَرَادَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يُعَظِّمَ اَلْآيَةَ غُمِسَتْ فِي اَلْبَحْرِ عَلَى مَا يُحِبُّ أَنْ يُخَوِّفَ عِبَادَهُ بِالْآيَةِ قَالَ‏ وَ ذَلِكَ عِنْدَ اِنْكِسَافِ اَلشَّمْسِ وَ كَذَلِكَ يُفْعَلُ بِالْقَمَرِ فَإِذَا أَرَادَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يُجَلِّيَهَا وَ يَرُدَّهَا إِلَى مَجْرَاهَا أَمَرَ اَلْمَلَكَ اَلْمُوَكَّلَ بِالْفَلَكِ أَنْ يَرُدَّ اَلْفَلَكَ عَلَى مَجْرَاهُ فَيَرُدُّ اَلْفَلَكَ وَ تَرْجِعُ اَلشَّمْسُ إِلَى مَجْرَاهَا قَالَ فَتَخْرُجُ مِنَ اَلْمَاءِ وَ هِيَ كَدِرَةٌ وَ اَلْقَمَرُ مِثْلُ ذَلِكَ قَالَ ثُمَّ قَالَ‏ عَلِيُّ بْنُ اَلْحُسَيْنِ ع‏ أَمَا إِنَّهُ لاَ يَفْزَعُ لِلْآيَتَيْنِ وَ لاَ يَرْهَبُ إِلاَّ مَنْ كَانَ مِنْ شِيعَتِنَا فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ مِنْهُمَا فَافْزَعُوا إِلَى اَللَّهِ تَعَالَى وَ رَاجِعُوهُ

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۲ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۲۵۳

امام سجاد عليه السّلام فرمود: همانا از نشانه‏هائى كه خداوند عزّ وجلّ براى مردم تقدير فرموده از جمله چيزهائى كه بدان نيازمندند (و جزء ضروريات زندگى طبيعى ايشان است) دريائى است كه خداوند تعالى آن را در ميان آسمان و زمين آفريده است. امام عليه السّلام بدنبال اين مطلب فرمود: و البته خداوند تبارك و تعالى چنين مقدّر فرموده است كه حركت يا مدار حركت و مسير خورشيد و ماه و ستارگان از آنجا باشد و اين جمله را همگى بر آسمان مقدّر فرموده است (يعنى از طرف بالا و بسمت آسمان، يا شايد همين قوانين و سيستم بر همه عناصر فلكى حكومت مى‏كند) آنگاه بر آسمان فرشته‏اى را كه با او هفتاد هزار فرشته ديگر همكارى مى‏كنند گماشته است كه آنان دسته جمعى آسمان و افلاك را بچرخش درمى‏آورند، و چون آنان فلك را بگردش درمى‏آورند خورشيد و ماه و ستارگان نيز هماهنگ با آن ميگردند، و هر يك در شبانه روزى يك بار چنان كه خداوند متعال مقدّر فرموده بجاى خود ميرود، و هر گاه گناه بندگان فزونى گيرد و خداوند بخواهد آنان را با آيتى از آيات‏ خويش وادار به ترك گناه و معاصى نمايد تا براه رضاى او روند فرشته موكّل بر فلك را فرمان دهد تا فلك را از حركت و مسيرهاى معمول خود بگرداند، پس آن فرشته سركرده به هفتاد هزار فرشته مأمور ديگر دستور ميدهد كه فلك را از مسير و حركت هميشگى بگردانيد، پس آنان مسير آن را منحرف مى‏سازند و خورشيد در مسيرى محاذى آن دريا و يا درون آن دريا كه فلك در آن است قرار ميگيرد، در اين حال كسوف روى ميدهد، و نور خورشيد كم مى‏شود و رنگش دگرگون ميگردد. و هر گاه خداوند عزّ و جلّ بخواهد آن آيت را بزرگتر سازد آنها را در آن دريا فرو ميكند بر حسب مقدار تخويفى كه اراده فرمايد اندك يا بسيار آن سيارگان را در درياى ذكر شده فرو مى‏برد و اين هنگامى است كه خورشيد را كسوف پديد مى‏آيد و همين رفتار را نسبت به ماه نيز معمول ميفرمايد و هر گاه خداوند عزّ و جلّ اراده فرمايد كه كسوف و خسوف را زايل فرموده و آنها به مسير متعارفشان بازگرداند فرشته موكّل بر افلاك را امر ميفرمايد تا آن را به مسير و مجراى هميشگى برگرداند، در اين صورت فلك برميگردد بحركت سابق و خورشيد نيز به مسير پيشين باز ميگردد پس آفتاب از آب آن دريا خارج مى‏شود در حالى كه چند لحظه‏اى كدر و پريده رنگ است، و ماه نيز بهمين ترتيب است، راوى گويد: امام سجاد عليه السّلام فرمود: بدانيد كه فزع و خوف در برابر اين دو نشانه بزرگى الهى پيدا نمى‏كند مگر كسى كه از شيعيان ما باشد، پس هر گاه كسوف‏يا خسوف واقع شد به پيشگاه خداوند تعالى پناه بريد و به او بازگرديد. مصنّف اين كتاب گويد: آن كسوفى كه ستاره‏شناسان و منجّمان از پيش وقوع آن را خبر ميدهند و بدان صورت كه پيش بينى مى‏كنند واقع مى‏شود بهيچ وجه از اين دست كسوف و خسوف كه در حديث ذكر آن رفت نيست. امّا بحكم شرع وقتى كسوف يا خسوفى واقع شود بايد به مسجد روند و نماز آن را بجا آورند، زيرا اين كسوف و خسوف از حيث صورت همانند آن بچشم مى‏آيد و در مشاهده شبيه به آنست، همچنان كه كسوفى كه امام زين العابدين سجّاد عليه السّلام در خبر از آن ياد فرموده‏اند بدان جهت واجب است بمسجد روند و نماز آيات بخوانند كه (وقوع آن) نشانه‏ايست شبيه به آيات و نشانه‏هاى قيامت و همچنين است زمين لرزه‏ها، و بادهاى مهلك و مخرب، و تاريكيها كه واقع مى‏شوند و همه اينها نشانه‏هائى شبيه به نشانه‏هاى قيامت هستند، پس در هنگام مشاهده اين آيات و نشانه‏ها به ما دستور داده‏اند و مأموريم كه قيامت را بياد آوريم و با توبه و انابه و التجا به مساجد كه خانه‏هاى خدا در زمين است به خداوند تعالى بازگرديم، و هر كس بدان جا پناه برد در امان خداوند متعال از آسيبها محفوظ خواهد بود.