الغاشية ٢١
ترجمه
| الغاشية ٢٠ | آیه ٢١ | الغاشية ٢٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«ذَکِّرْ»: پند بده. یادآوری کن. «مُذَکِّرٌ»: پند دهنده. یادآوری کننده.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ بِالْحَقِ... (۰) وَ لَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا أَشْرَکُوا وَ... (۰) وَ لَوْ شَاءَ رَبُّکَ لَآمَنَ مَنْ... (۰) وَ إِنْ مَا نُرِيَنَّکَ بَعْضَ... (۰) قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا... (۰) نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَقُولُونَ وَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۶، سوره غاشيه
- وجه تسميه قيامت به ((غاشيه فراگيرنده )) و معناى اينكه در قيامت وجوهى خاشعه اندو ((عاملة و ناصبة ))
- وصف جنّت عاليه اى كه چهره هاى ناعمه در قيامت در آن جاى دارند
- دعوت به نظر در مظهر تدبير الهى
- توضيحى راجع به استثناء ((الّا من تولّى و كغر)) از ((فذّكر انّما انت مذّكر))
- (رواياتى در ذيل آيات ((عاملة ناصبة )) ((فذّكر انّما انت مذكر)) و درباره حساباعمال )
نکات آیه
۱ - پیامبر(ص)، مأمور موعظه و زنده نگه داشتن یاد قیامت در خاطره ها و توجّه دادن انسان ها، به قدرت خداوند (فذکّر) «ذِکْر»، حالتى است در نفس انسان که او را بر محافظت از معارفى که فرا گرفته، توانا مى سازد. این کلمه با «حفظ» به یک معنا است; جز این که اصل فراگیرى «حفظ» و در خاطر حاضر داشتن، «ذکر» خوانده مى شود (مفردات راغب); بنابراین «ذکّر»; یعنى، متوجّه ساز و به ذهن آنان بیفکن. این واژه - چنانچه در قاموس آمده است - در معناى موعظه کردن نیز به کار مى رود.
۲ - تأمّل در نشانه هاى قدرت خداوندى در پهنه هستى، زمینه ساز پذیرش پند و اندرزهاى دینى است. (أفلاینظرون إلى ... فذکّر) حرف «فاء»، فرمان به تذکّر را بر آیات پیشین - که از نشانه هاى قدرت خداوند سخن گفته بود - تفریع کرده است; یعنى، «حال که چنین است به تذکّر اقدام کن».
۳ - توجّه دادن مردم به نشانه هاى قدرت خداوند در پدیده هاى جهان، از وظایف پیامبر(ص) (أفلاینظرون ... فذکّر) آیات پیشین - که درباره قیامت و نیز نشانه هاى قدرت خداوند در جهان است - مى رساند که مراد از «فذکّر»، لزوم تذکر دادن به همان امور است.
۴ - پیامبر(ص)، به جز وظیفه موعظه و یادآورى، مسؤولیتى ندارد و اجبار و اکراه مردم، از وظایف او نیست. (إنّما أنت مذکّر)
۵ - پیامبر(ص)، مسؤول واکنش هاى مردم در برابر پند و اندرزهایش نیست. (إنّما أنت مذکّر) حصر در «إنّما أنت مذکّر»، حصر اضافى است و به قرینه آیه بعد، ناظر به اثربخشى تذکّر است. مفاد آیه شریفه این است که: «وظیفه تو تنها تذکّر دادن است و پذیرش یا رد آن از سوى مردم، مؤاخذه اى را متوجّه تو نمى سازد».
موضوعات مرتبط
- انسان: موعظه انسان ها ۱، ۴، ۵
- تذکر: تذکر قدرت خدا ۱، ۳
- تعقل: تعقل در قدرت خدا ۲
- ذکر: احیاى ذکر قیامت ۱
- عبرت: زمینه عبرت پذیرى ۲
- محمد(ص): محدوده مسؤولیت محمد(ص) ۴، ۵; مسؤولیت محمد(ص) ۱، ۳; مواعظ محمد(ص) ۱
- موعظه: زمینه قبول موعظه ۲
