النبإ ٢٣
ترجمه
| النبإ ٢٢ | آیه ٢٣ | النبإ ٢٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لابِثِینَ»: ماندگاران. حال است. «أَحْقَاباً»: جمع حُقُب، و آن هم جمع حِقْبَة است، به معنی مدّت زمان نامحدود (نگا: المصحف‌المیسّر). روزگاران پیاپی و بی‌نهایت (نگا: روح‌القرآن، جزء عمّ محمّد عبده، قاسمی، روح‌البیان). سالهای سال. مفعولٌ‌فیه است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۷ - ۴۰، سوره نباء
- اوصاف قيامت ، نباء عظيمى كه واقع خواهد شد
- توضيحى پيرامون به راه انداخته شدن كوه ها و سراب شدنشان (و سيرتالجبال فكانت سراباء)
- معناى ((احقاب )) كه درباره ماندن طاغيان در جهنم فرمود: ((لا بثين فيها احقابا))
- اشاره به مطابقت جزا با اعمال ، اعمالى كه ثبت و ضبط شده اند
- پاداش نيك متقين : نعمت هاى بهشتى
- بيان مقصود از اينكه فرمود: ((لا يملكون منه خطابا...))
- مراد از ((روح )) در: ((يوم يقوم الروح و الملئكه ....))
- منظور از كسانى كه در قيامت ((لا يتكلمون )) و مراد از استثناء: ((الا من اذن له الرحمن...))
- گفتارى درباره معناى روح و مراتب آن در قرآن
- رواياتى درباره معناى ((احقاب ))، مراد از ((روح ))، و... درذيل آيات گذشته
- ما هستيم آنها كه در قيامت اجازه سخن داشته شفاعت مى كنيم
نکات آیه
۱ - درنگ طغیان گران در جهنم، داراى دوره هایى پیاپى و زمانى طولانى است. (لبثین فیها أحقابًا) «أحقاب»، جمع «حقب» بر وزن «فعل» است. براى «حقب» چندین معنا ذکر شده است; از قبیل: «دهر» و «یک سال» و «دو سال» و «هشتاد سال» (لسان العرب). مراد از «أحقاب» لزوماً زمان محدود نیست; بلکه با آمدن هر «حُقب» در پى دیگرى تا بى نهایت نیز سازگار است که در آن صورت با خلود در آتش تنافى ندارد.
۲ - عذاب طغیان گران و فرورفتگان در گناه، داراى مراحل گوناگونى است. (لبثین فیها أحقابًا) «لابثین» حال براى «الطاغین» در آیه قبل است. تعدد حُقب (مرحله زمانى)، نشانگر تفاوت هر مرحله با مراحل دیگر است.
۳ - درنگ دوزخیان در جهنم، همراه با بى نوایى و محرومیت از خواسته ها است. (لبثین فیها أحقابًا) تمام مشتقات «حقب»، به یک اصل و ریشه برمى گردد که به معناى حبس است. درباره سالى که باران در آن بند آمده باشد، گفته مى شود: «حقب العام» (مقاییس اللغة). «أحقاب» - چنان که زمخشرى گفته - ممکن است جمع «حَقِب» باشد; یعنى، کسى که به کمیابى خیرات و رزق گرفتار شده است.
روایات و احادیث
۴ - «قال رسول اللّه: لایخرج من النار من دخلها حتّى یَمْکُثَ فیها أحقاباً و الحقب بضع و ستون سنة و السنة ثلاثمائه و ستون یوماً کل یوم کألف سنة ممّا تعدون فلایتکّلنّ أحد أن یخرج من النار;[۱] رسول خدا(ص) فرمود: کسى که داخل آتش جهنم شود از آن خارج نمى گردد; مگر این که چند «حُقب» در آن توقف کند. مراد از «حُقب» شصت و اندى سال مى باشد. و سال ۳۶۰ روز است. هر روزى مثل هزار سالى است که شما آن را مى شمارید. بنابراین کسى دل خوش نکند که [در نهایت] از آتش خارج خواهد شد».
۵ - «عن أبى عبداللّه(ع) فى قول اللّه عزّوجلّ «لابثین فیها أحقاباً» قال: الأحقاب ثمانیة أحقاب و الحُقبُ ثمانون سنة و السنة ثلاثمائة و ستون یوماً و الیوم کألف سنة ممّا تعدّون;[۲] از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند عزّوجلّ «لابثین فیها أحقاباً» روایت شده است: احقاب هشت حُقب است و یک «حُقب» ۸۰- سال و سال ۳۶۰ روز و روز [آخرت]، مثل هزار سالى است که شما مى شمارید».
موضوعات مرتبط
- جهنم: مدت توقف در جهنم ۴، ۵; نجات از جهنم ۴
- جهنمیان: محرومیت جهنمیان ۳
- طغیانگران: مدت توقف طغیانگران در جهنم ۱; مراحل عذاب طغیانگران ۲
- گناهکاران: مراحل عذاب گناهکاران ۲
