الانسان ٢٠
ترجمه
الانسان ١٩ | آیه ٢٠ | الانسان ٢١ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«ثَمَّ»: آنجا. مراد بهشت است. «مُلْکاً کَبِیراً»: سرزمین بزرگ و وسیع. مملکت فراخ. پادشاهی و سلطنت عظیم (نگا: تفسیر کبیر).
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۲، سوره دهر
- اشاره به مضامين سوره مباره دهر
- مراد از اينكه انسان شى ء مذكورى نبوده ، و احتجاجى كه اين بيان متضمّن است
- مقصود از ابتلاء انسان (نبتليه ) و آنچه از تفريع ((فجعلناه سميعا بصيرا)) بر آناستفاده مى شود
- معناى شكر و كفر و دو نكته اى كه از آيه : ((انّا هديناهالسبيل امّا شاكرا و كفورا)) استفاده مى شود
- فرق بين هدايت تكوينى و هدايت تشريعى
- بيان اينكه فطرت و خلقت آدمى شاهد بر حقّ و واجب الاتّباع بودن دعوت تشريعى الهىاست
- مراد از ((ابرار))، و صفات ايشان
- توضيحى در مورد تنعّم ابرار و نوشيدنشان از چشمه اى كه ((يشرب بها عباداللّه ...))
- مفاد، سبب و محلّ نزول آيه : ((و يطعمون الطعام على حبّه ...))
- معناى اينكه عملى به خاطر وجه اللّه انجام شود
- وصف نعمت هاى بهشتى ابرار كه در مقابل صبرشان در راه خدا داده شده اند
- مقصود از ((شراب طهور)) كه در بهشت به ابرار نوشانده مى شود
- اشاره به وجه اينكه در شمار نعم بهشتى ابرار، از حورالعين نام برده نشده است
- چند روابت حاكى از مدنى بودن سوره هل اتى
- رواياتى راجع به نزول سوره هل اتى در شاءن اميرالمؤ منين و فاطمه (عليهماالسّلام )
- چند روايت از طرق عامّه دالّ بر جضور مردى سياه نزدرسول اللّه (صلى الله عليه و آله ) و نزول سوره هل اتى
- نقد و بررسى روايات فوق و اثبات نزول سوره در شاءن(اهل بيت (ع ) )
- ردّ سخن يكى از مفسّرين دائر بر اينكه سوره هل اتى مكّى است
- رواياتى در بيان معناى جمله : ((لم يكن شيئا مذكورا))
- رواياتى ديگر در زيل برخى آيات گذشته : ((انا هديناهالسبيل ...))، ((عينا يشرب بها عباد الله ...))، ((و يطعمون الطعام ...)) و...
- رواياتى در تفسير آيات مربوط به وصف بهشت و نعمتهاى آن
- (در ذيل آيه : ((هل اتى على الانسان حين من الدهر لم يكن شيئا مذكورا))
نکات آیه
۱ - ابرار، برخودار از نعمتى فراوان و سلطنتى بزرگ و چشم گیر در بهشت (وإذا رأیت ثَمّ رأیت نعیمًا و ملکًا کبیرًا) «ثَمّ» (آن جا) مفعول «رأیت» و اشاره به بهشت ابرار است. گفتنى است تنکیر «نعیماً» بر عظمت و تفخیم دلالت دارد.
۲ - ابرار در بهشت، از هر نوع امکانات و نعمت هاى مادى و معنوى به مقدار گسترده برخوردار خواهند بود. (وإذا رأیت ثَمّ رأیت نعیمًا و ملکًا کبیرًا) مطلب یاد شده، از توصیف «ملکاً» به «کبیراً» استفاده مى شود.
۳ - بهشت، نعمت چشم گیر و سلطنت بزرگ و گسترده است. (نعمیًا و ملکًا کبیرًا)
روایات و احادیث
۴ - «عن الحسن البصرى أنّ رسول اللّه(ص) قال: إنّ أدنى أهل الجنّة منزلة الذى یَرْکَبُ فى ألف ألف من خدمة من الولدان المخلدین على خیل من یاقوت أحمر لها أجنحة من ذهب «إذا رأیت ثَمّ رأیت نعمیاً و ملکاً کبیراً»;[۱] از حسن بصرى روایت شده که رسول خدا(ص) فرمود: کمترین اهل بهشت از نظر مقام، کسى است که در میان یک میلیون خدمت کار نوجوان، همیشه جوان بر اسبى از یاقوت سرخ - که بال هاى طلایى دارد - سوار مى شود [سپس این آیه را تلاوت فرمود:] «إذا رأیت ثَمّ رأیت نعیماً و ملکاً کبیراً».
۵ - «عن الصادق(ع): «و ملکاً کبیراً» لایزول و لایفنى;[۲] از امام صادق(ع) روایت شده است که [مراد از] «ملکاً کبیراً» ملکى است که از بین نمى رود و فانى نمى شود».
۶ - «عباس بن یزید قال: قلت لأبى عبداللّه(ع) ... أخبرنى عن قول اللّه عزّوجلّ «و إذا رأیت ثَمّ رأیت نعیماً و ملکاً کبیراً» ما هذا الملک الذى کبّره اللّه حتّى سمّاه کبیراً؟ قال: فقال لى: إذا أدخل اللّه أهل الجنّة، الجنّة أرسل رسولاً إلى ولىّ من أولیائه فیجد الحجبة على بابه، فیقول له: قف حتّى نستأذن لک فما یصل إلیه رسول ربّه إلاّ بإذن، فهو قوله عزّوجلّ «و إذا رأیت ثَمّ رأیت نعیماً و ملکاً کبیراً»;[۳] عباس بن یزید گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم: ... مراد از سخن خداوند عزّوجلّ «و إذا رأیت ثَمّ رأیت نعیماً و ملکاً کبیراً» آگاه کن که این کدام ملک است که خداوند آن را بزرگ قرار داده است تا جائى که خود آن را «ملک کبیر» (بزرگ) نامیده است؟ حضرت به من فرمود: زمانى که خداوند اهل بهشت را وارد بهشت مى کند پیکى را به سوى دوستى از اولیاء خود مى فرستد، آن پیک نگهبانانى را بر در خانه او (ولى خدا) مشاهده مى کند; نگهبان به پیک خدا مى گوید: بایست تا براى تو اذن ورود بخواهم. پیک پروردگار آن بهشتى به وى دسترسى پیدا نمى کند مگر با اجازه و اذن [او] و این سخن خداى عزّوجلّ است «و إذا رأیت ثَمّ رأیت نعمیاً و ملکاً کبیراً».
موضوعات مرتبط
- ابرار: ابرار در بهشت ۲; حکومت اخروى ابرار ۱; نعمتهاى اخروى ابرار ۱، ۲
- بهشت: خدمتکاران بهشت ۴; نعمتهاى بهشت ۴; ویژگیهاى بهشت ۳; ویژگیهاى پادشاهى در بهشت ۵، ۶
- پادشاهى: پادشاهى بزرگ ۳
- نعمت: نعمت بهشت ۳