الانسان ٥
ترجمه
الانسان ٤ | آیه ٥ | الانسان ٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«کَأْسٍ»: جام پر از شراب. «مِزَاجُ»: آمیزه. آمیخته. چیزی که در جام است که خود شراب است. «کَافُوراً»: گیاه خوشبوئی است که عربها آن را به داخل شراب میریختند تا معطّر گردد (نگا: فیظلال القرآن). ولی در اینجا اسم آبی است در بهشت. تشبیه آن به کافور از لحاظ سفیدی و خوشبوئی است. «کَانَ مِزَاجُهَا کَافُوراً»: آمیخته به کافور است. محتوای آن از آبی به نام کافور است. شراب آن، خوشبو و سفید همچو کافور است.
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۲، سوره دهر
- اشاره به مضامين سوره مباره دهر
- مراد از اينكه انسان شى ء مذكورى نبوده ، و احتجاجى كه اين بيان متضمّن است
- مقصود از ابتلاء انسان (نبتليه ) و آنچه از تفريع ((فجعلناه سميعا بصيرا)) بر آناستفاده مى شود
- معناى شكر و كفر و دو نكته اى كه از آيه : ((انّا هديناهالسبيل امّا شاكرا و كفورا)) استفاده مى شود
- فرق بين هدايت تكوينى و هدايت تشريعى
- بيان اينكه فطرت و خلقت آدمى شاهد بر حقّ و واجب الاتّباع بودن دعوت تشريعى الهىاست
- مراد از ((ابرار))، و صفات ايشان
- توضيحى در مورد تنعّم ابرار و نوشيدنشان از چشمه اى كه ((يشرب بها عباداللّه ...))
- مفاد، سبب و محلّ نزول آيه : ((و يطعمون الطعام على حبّه ...))
- معناى اينكه عملى به خاطر وجه اللّه انجام شود
- وصف نعمت هاى بهشتى ابرار كه در مقابل صبرشان در راه خدا داده شده اند
- مقصود از ((شراب طهور)) كه در بهشت به ابرار نوشانده مى شود
- اشاره به وجه اينكه در شمار نعم بهشتى ابرار، از حورالعين نام برده نشده است
- چند روابت حاكى از مدنى بودن سوره هل اتى
- رواياتى راجع به نزول سوره هل اتى در شاءن اميرالمؤ منين و فاطمه (عليهماالسّلام )
- چند روايت از طرق عامّه دالّ بر جضور مردى سياه نزدرسول اللّه (صلى الله عليه و آله ) و نزول سوره هل اتى
- نقد و بررسى روايات فوق و اثبات نزول سوره در شاءن(اهل بيت (ع ) )
- ردّ سخن يكى از مفسّرين دائر بر اينكه سوره هل اتى مكّى است
- رواياتى در بيان معناى جمله : ((لم يكن شيئا مذكورا))
- رواياتى ديگر در زيل برخى آيات گذشته : ((انا هديناهالسبيل ...))، ((عينا يشرب بها عباد الله ...))، ((و يطعمون الطعام ...)) و...
- رواياتى در تفسير آيات مربوط به وصف بهشت و نعمتهاى آن
- (در ذيل آيه : ((هل اتى على الانسان حين من الدهر لم يكن شيئا مذكورا))
نکات آیه
۱ - مىِ آمیخته با کافور، نوشیدنى ابرار در بهشت (إنّ الأبرار یشربون من کأس کان مزاجها کافورًا) «بَرّ» و «بارّ» (مفرد «أبرار»)، به کسى گفته مى شود که احسان و خیر او، بسیار است (قاموس المحیط) و «کأس» در معناى مى و نیز جام مى به کار مى رود (لسان العرب). «کافور» به گیاه و ماده عطرى و خوشبو گفته مى شود. (قاموس المحیط)
۲ - مىِ بهشت، معطّر و پیراسته از بوى آزاردهنده (إنّ الأبرار یشربون من کأس کان مزاجها کافورًا)
۳ - احسان و نیکوکارى، موجب بهره مندى از نعمت هاى بهشتى، همچون نوشیدنى هاى گوارا و معطر (إنّ الأبرار یشربون من کأس کان مزاجها کافورًا) توصیف بهشتیان به ابرار، نشانگر این حقیقت است که آنچه موجب بهشتى شدن آنان مى شود، برّ و نیکوکارى آنان است.
۴ - احسان و نیکوکارى، جلوه شکر الهى است. (إمّا شاکرًا و إمّا کفورًا ... إنّ الأبرار یشربون من کأس) برداشت یاد شده، با توجه به این مطلب است که خداوند، انسان ها را در برابر نعمت هدایت دو دسته قرار داده است (شاکر و کافر) و در این آیه از شاکران به ابرار تعبیر نموده است.
۵ - اهل بیت(حضرت على، فاطمه، حسن و حسین(ع)) مظهر ابرار و نیکوکاران جهان اند. (إنّ الأبرار یشربون من کأس کان مزاجها کافورًا) برداشت یاد شده، با توجه به شأن نزولى است که از طریق شیعه و سنى نقل شده است. گفتنى است آیه مورد بحث تا آیه ۲۲ (إنّ هذا کان لکم جزاءً و کان سعیکم مشکوراً) درباره این بزرگواران نازل شده است. (مجمع البیان، ج ۱۰; الکشاف، زمخشرى، ج ۴، ذیل آیه)
موضوعات مرتبط
- ابرار :۵ نعمتهاى اخروى ابرار ۱ ۵
- احسان: آثار احسان ۳، ۴
- امام حسن(ع): فضایل امام حسن(ع) ۵
- امام حسین(ع): فضایل امام حسین(ع) ۵
- امام على(ع): فضایل امام على(ع) ۵
- اهل بیت(ع): فضایل اهل بیت(ع) ۵
- بهشت: آشامیدنیهاى بهشت ۱، ۳; بوى شراب بهشت ۲; عطر شراب بهشت ۲; موجبات نعمتهاى بهشت ۳; ویژگیهاى شراب بهشت ۱، ۲
- شکر: نشانه هاى شکر ۴
- فاطمه(ع): فضایل فاطمه(ع) ۵