الحجرات ٢
ترجمه
| الحجرات ١ | آیه ٢ | الحجرات ٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ»: صدای خود را فراتر از صدای پیغمبر نبرید. صدای خویش را بلندتر از صدای پیغمبر نکنید. مراد بلند سخن گفتن در محضر پیغمبر در حال حیات، و بعد از وفات آن حضرت، در کنار مرقد مبارک او، و بویژه بهنگام خواندن احادیث نبوی است (نگا: روح‌المعانی). «لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ ...»: این بخش ناظر بدین امر است که طبق معمول با داد و فریاد با آن جناب صحبت نشود، بلکه متین و آرام و محترمانه او را مخاطب قرار دهند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۰، سوره حجرات
- مسائل و مطالبى كه سوره مباركه حجرات مشتمل بر آنست
- توضيح معناى جمله : ((لا تقدموا بين يدى الله و رسوله )) و بيان اينكه مفاد آن اين است كه هيچ حكمى را بر حكم خدا و رسول مقدم مداريد
- وجوه مختلف ديگرى كه مفسرين در معناى جمله فوق گفته اند
- مراد از اينكه فرمود: صداى خود را از صداى پيامبر بلندتر نكنيد
- توضيح راجع به جمله : ((ان تحبط اعمالكم و انتم لا تشعرون )) و وجوهى كه درباره ظهور آن در اينكه بدون كفر هم عمل حبط مى شود گفته شده است
- رد توجيه كسانى كه مراد از حبط را ثواب نداشتن خودعمل دانسته اند
- توجيه بعضى مفسرين كه نهى در آيه را به ملاك پرهيز از عملى كه باعث آزار پيامبرمى شود دانسته اند
- اشكال به توجيه اخير: تكليف مذكور يك تكليف نفسى است نه غيرى
- وعده جميل به مؤ منانى كه ادب را در محضر پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم رعايت كنند
- توضيحى راجع به نقش ((خبر)) در زندگى اجتماعى انسان و اقسام خبر و لزوم تبين وتفحص درباره اخبار فاسق
- لزوم پيروى از رسول الله (ص ) و وجه و سبب اينكه آن جناب نبايد از ديگران اطاعت كند
- خداوند دلهاى مؤ منين را به زيورى آراسته كه مجذوب ايمان مى شوند و از كفر و عصيان تنفر پيدا مى كنند
- وجه تغيير سياق آيه كه در آن خطاب را متوجه شخص پيامبر نموده است
- امر به اصلاح بين دو طايفه از مؤ منين كه به جنگ با هم پرداخته اند وتعليل آن به اينكه مؤ منان برادر يكديگرند
- رواياتى در ذيل آيه : ((لا تقدموا بين يدى الله و رسوله )) و ((لا ترفعوا اصواتكمفوق صوت النبى ))
- روايتى درباره شاءن نزول آيه : ((ان جائكم فاسق بنباء فتبينوا))
- حبّ همان دين است و دين همان حبّ است
- چند روايت درباره اخوت ايمانى و شاءن نزول آيه : ((و ان طائفتان من المؤ منين اقتتلوا...))
نکات آیه
۱ - نهى الهى، از سخن گفتن مؤمنان با پیامبر(ص) با صدایى فراتر از صداى آن حضرت (یأیّها الذین ءامنوا لاترفعوا أصوتکم فوق صوت النبىّ)
۲ - مؤمنان، موظف به رعایت ادب و احترام در محضر پیامبر(ص) لاترفعوا أصوتکم فوق صوت النبىّ و لاتجهروا له بالقول
۳ - ایمان، مستلزم فروتنى در برابر رهبر الهى و پرهیز از گستاخى (لاترفعوا أصوتکم فوق صوت النبىّ ) با الغاى خصوصیت از مورد آیه، مطلب بالا قابل برداشت است.
۴ - نهى الهى از درشت گویى و بى پروا سخن گفتن، در محضر پیامبر(ص) (و لاتجهروا له بالقول کجهر بعضکم لبعض)
۵ - پیامبر(ص)، داراى حرمتى ویژه و برتر از دیگران (و لاتجهروا له بالقول کجهر بعضکم لبعض )
۶ - بلند سخن گفتن و مشاجره برخى از مسلمانان، با یکدیگر در برابر پیامبر(ص)* (لاترفعوا أصوتکم ... و لاتجهروا له بالقول کجهر بعضکم لبعض ) برداشت بالا با استفاده از شأن نزول است که نشان مى دهد، برخى از افراد در محضر پیامبر(ص) به مشاجره برخاسته و آیه شریفه در رد عمل آنان نازل شده است.
۷ - امکان حبط اعمال مؤمنان، با عدم رعایت حرمت پیامبر(ص) (لاترفعوا ... و لاتجهروا له بالقول ... أن تحبط أعملکم)
۸ - بى حرمتى به پیامبر(ص)، باعث حبط اعمال انسان، بدون توجه و آگاهى وى (لاترفعوا أصوتکم ... و لاتجهروا له بالقول ... أن تحبط أعملکم)
۹ - عدم توجه برخى از مؤمنان، به آثار ویرانگر رعایت نکردن حرمت پیامبر(ص) (لاترفعوا أصوتکم ... و لاتجهروا له ... أن تحبط أعملکم و أنتم لاتشعرون) از تکرار نهى در آیه شریفه، مطلب بالا قابل برداشت است.
۱۰ - خدشه وارد آوردن به ابهّت رهبرى الهى، داراى تأثیر منفى و ناخواسته، بر تلاش مؤمنان در اعتلاى دین * (أن تحبط أعملکم و أنتم لاتشعرون) برداشت یاد شده بدان احتمال است که مراد از حبط اعمال - به تناسب موضوع سخن - تلاش هایى باشد که مؤمنان صدر اسلام، براى عظمت بخشیدن به اسلام و مستحکم ساختن موضع دین انجام مى داده اند; یعنى، شما از یک سو جهاد مى کنید; ولى از سوى دیگر با بى حرمتى به رهبرى، ندانسته ابهّت خویش را در چشم دشمن مى شکنید.
۱۱ - بى احترامى به پیامبر(ص) و رهبرى الهى، داراى آثار ویرانگر و فراتر از درک و تحلیل خود انسان * (لاترفعوا أصوتکم ... و لاتجهروا له بالقول ... أن تحبط أعملکم و أنتم لاتشعرون) برداشت بالا بدان احتمال است که «و أنتم لاتشعرون» نظر به اصل تأثیر داشته باشد; یعنى، شما درک نمى کنید که بى احترامى به پیامبر(ص) تا چه میزان تأثیر منفى دارد.
۱۲ - اعمال نیک انسان، در معرض حبط و نابودى به وسیله بعضى از اعمال ناشایست (أن تحبط أعملکم و أنتم لاتشعرون)
۱۳ - مترتب شدن کیفر بر بعضى از اعمال ناروا، حتى با عدم توجه و علم انسان * (أن تحبط أعملکم و أنتم لاتشعرون) برداشت بالا بدان احتمال است که مراد از «أنتم لاتشعرون» این باشد که هر چند شما از روى غفلت مرتکب بى احترامى به پیامبر(ص) مى شوید; اما غفلت، آثار شوم این عمل را نمى زداید.
موضوعات مرتبط
- ادب: زمینه ادب ۳
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۶
- انسان: محدوده ادراک انسان ۱۱
- ایمان: آثار ایمان ۳
- تواضع: عوامل تواضع ۳
- خدا: نواهى خدا ۱، ۴
- دین: موانع گسترش دین ۱۰
- رهبران دینى: آثار بى احترامى با رهبران دینى ۱۱; آثار تضعیف رهبران دینى ۱۰; تواضع بر رهبران دینى ۳
- عمل: آثار عمل ناپسند ۱۲، ۱۳; زمینه حبط عمل ۱۲; عوامل حبط عمل ۸
- غفلت: آثار غفلت ۱۳; غفلت از بى احترامى با محمد(ص) ۹
- کیفر: موجبات کیفر ۱۳
- مؤمنان: تکلیف مؤمنان ۱، ۲; زمینه حبط عمل مؤمنان ۷
- محمد(ص): آثار بى احترامى با محمد(ص) ۷، ۸، ۱۱; آداب گفتگو با محمد(ص) ۱، ۴; احترام محمد(ص) ۲، ۵; بى احترامى با محمد(ص) ۶; فریاد با محمد(ص) ۶; فضایل محمد(ص) ۵; نزاع در برابر محمد(ص) ۶; نهى از بى ادبى با محمد(ص) ۴; نهى از فریاد با محمد(ص) ۱، ۴
- مسلمانان: غفلت مسلمانان ۹; نزاع مسلمانان صدراسلام ۶
- هلاکت: عوامل هلاکت ۱۱
