الزخرف ٦٠
ترجمه
| الزخرف ٥٩ | آیه ٦٠ | الزخرف ٦١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مِنکُمْ»: به جای شما. از خود شما. «مَلآئِکَةً»: فرشتگان. فرزندان پاک فرشته‌گونه. «یَخْلُفُونَ»: فرشتگان جایگزین فرشتگان شوند. فرشتگان جایگزین فرزندان شما گردند. فرشتگان به جای پیغمبران قرار گیرند و به عنوان پیغمبرانی به سوی شما فرستاده شوند. فرزندان فرشته‌گون، جایگزین شما شوند «وَ لَوْ نَشَآءُ ...»: این آیه برداشت معانی گوناگونی دارد: الف - اگر ما بخواهیم به جای شما، فرشتگانی در زمین قرار می‌دهیم که جانشین شما گردند. ب - اگر ما بخواهیم به جای شما فرشتگانی در زمین پدید می‌آوریم تا در آن زندگی کنند و جانشین یکدیگر گردند. ج - اگر ما بخواهیم از شما - با تغییر خلقت - فرشتگانی به وجود می‌آوریم تا در زمین جایگزین شما شوند. د - اگر ما بخواهیم از شما فرزندانی فرشته‌گون و پرهیزگار پدیدار و در زمین جایگزین شما می‌نمائیم (نگا: محمّد / ). ه - اگر ما بخواهیم به جای شما انسانها، پیغمبرانی از فرشتگان ترتیب و به میان شما گسیل می‌داریم و در زمین جایگزین پیغمبران می‌سازیم.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَکُمْ خَلاَئِفَ... (۳)
وَ إِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلاَئِکَةِ... (۵) إِنَ الَّذِينَ سَبَقَتْ لَهُمْ... (۰)
تفسیر
- آيات ۵۷ - ۶۵، سوره زخرف
- تفسير و شاءن نزول آيه : ((و لما ضرب ابن مريم مثلا اذا قومك منه يصدون )) و وجوه مختلفى كه در اين باره گفته اند
- سخن ديگر مفسرين در تفسير آيه شريفه
- نقد و بررسى روايت مذكور
- توجيهات ديگرى براى آيه و اشكالات آنها
- گفتار طبرسى در مجمع البيان بعد از نقل وحده تغيير آيه
- ردّ استبعاد كمالات عيسى (ع ) توسط مشركين ، و بيان امكان تزكيه انسان تا سر حدّ ملكگونه شدن
- مقصود از اينكه ((عيسى علم به قيامت است ))
نکات آیه
۱ - خداوند، توانا بر جایگزین ساختن فرشتگان وحى پذیر، به جاى انسان هاى وحى ستیز (و لو نشاء لجعلنا منکم ملئکة فى الأرض یخلفون) با توجه به آیات پیشین که در مورد مخالفت مشرکان مکه با پیام وحى بود، استفاده مى شود که آیه شریفه درصدد اثبات مطلب بالا است.
۲ - انتخاب پیامبران از میان فرشتگان، امرى آسان براى خداوند (و لو نشاء لجعلنا منکم ملئکة فى الأرض ) برداشت یاد شده بدین احتمال است که آیه شریفه پاسخى باشد به انتظار مشرکان مکه که توقع فرشته بودن پیامبر را داشتند.
۳ - پیامبران، موجوداتى از سنخ انسان ها و نه فرشتگان (و لو نشاء لجعلنا منکم ملئکة فى الأرض ) برداشت یاد شده بدین احتمال است که آیه شریفه پاسخى باشد به انتظار مشرکان مکه که توقع فرشته بودن پیامبر را داشتند.
۴ - تبدیل ماهیت انسانى به فرشته (مجرد)، امرى ممکن براى خداوند (و لو نشاء لجعلنا منکم ملئکة) گروهى از مفسران آیه شریفه را ناظر بدین معنا دانسته اند که اگر خداوند بخواهد، مى تواند فرزندان انسان را فرشته قرار دهد که جانشین او در زمین گردند.
۵ - خداوند، مى تواند انسان ها را خوى فرشتگى بخشد و آنان را مطیع و فرمانبر خویش قرار دهد. (و لو نشاء لجعلنا منکم ملئکة فى الأرض یخلفون) برداشت یاد شده بنابراین نکته است که مراد از «لجعلنا منکم ملائکة» این باشد که، مى توانیم خوى عصیان و طغیان را از شما باز گیریم و شما را همانند ملائکه مطیع و فرمانبردار خود قرار دهیم. علامه در «المیزان» این احتمال را پذیرفته اند.
۶ - خداوند، قادر به آفرینش انسان هایى فرشته صفت هم چون عیسى(ع) * (و لو نشاء لجعلنا منکم ملئکة) گروهى از مفسران منظور از این آیه را، ایجاد انسان هایى فرشته صفت دانسته اند که در صدد رفع استبعاد مشرکان نسبت به قدرت ویژه انسان هایى هم چون عیسى(ع) که مى توانست مردگان را زنده کند و بیماران را شفا بخشد.
۷ - بعید شمردن شیوه آفرینش عیسى(ع)، نشأت یافته از بى توجهى به قدرت بى نهایت خداوند است. (و لمّا ضرب ابن مریم مثلاً ... إن هو إلاّ عبد أنعمنا ... و لو نشاء لجعلنا منکم ملئکة) برداشت یاد شده با توجه به دو نکته است: الف) «لمّا ضرب ابن مریم» نظر به جنبه خلقت عیسى(ع) دارد. ب) این آیه در مقام رفع استبعاد و انکار مشرکان مکه است که براى خداوندى که قادر به آفرینش تمامى انسان ها به صورت ملک است، خلقت عیسى(ع) بدون پدر امرى ساده مى باشد.
۸ - نبوت و رسالت، امرى برخاسته از مشیت و اراده خداوند است. (و لو نشاء لجعلنا منکم ملئکة)
موضوعات مرتبط
- انبیا: بشر بودن انبیا ۳; جنس انبیا ۳
- انسان: انقیاد انسان ۵; تبدیل انسان به ملائکه ۴; تغییر صفات انسان ۵; تغییر ماهیت انسان ۴
- خدا: آثار مشیت خدا ۸; اراده خدا ۸; قدرت خدا ۱، ۴، ۵، ۶
- عیسى(ع): خلقت عیسى(ع) ۶; صفات عیسى(ع) ۶; فضایل عیسى(ع) ۶; منشأ استبعاد خلقت عیسى(ع) ۷
- غفلت: آثار غفلت از قدرت خدا ۷
- ملائکه: جایگزینى ملائکه ۱; سهولت نبوت ملائکه ۲; صفات ملائکه ۶
- نبوت: منشأ نبوت ۸
