فصلت ٤٢
ترجمه
| فصلت ٤١ | آیه ٤٢ | فصلت ٤٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْبَاطِلُ»: نقطه مقابل حق. مراد: نسخ، کم و زیاد شدن، غلط از آب درآمدن، تناقض مطالب و مفاهیم، و بالاخره همه چیزهای نادرست و خلاف حقیقت و واقعیّت است. «مِن بَیْنِ یَدَیْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ»: کنایه از همه جانبه بودن است. یعنی از همه جهات خدا قرآن را حفظ می‌کند (نگا: حجر / و از هیچ سو و هیچ طرف و ناحیه، بطلان و فساد متوجّه آن نگشته و نمی‌گردد. «تَنزِیلٌ» (نگا: شعراء / یس / فصّلت / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لِيَعْلَمَ الَّذِينَ أُوتُوا... (۱) عَلَى عَبْدِهِ لِيَکُونَ... (۱) الْعَزِيزِ الْحَکِيمِ (۲) تَنْزِيلٌ مِنَ الرَّحْمٰنِ... (۱)
لٰکِنِ اللَّهُ يَشْهَدُ بِمَا... (۲) وَ کَذٰلِکَ أَنْزَلْنَاهُ حُکْماً... (۲) کَذٰلِکَ نَقُصُ عَلَيْکَ مِنْ... (۱) وَ مَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَ مَا... (۱) إِنَ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْکِ... (۰)
تفسیر
- آيات ۴۰ - ۵۴ سوره فصّلت
- تهديد خداوند ملحدين امت را به عذاب روز قيامت
- وجوه مختلف درباره خبر ان در آيه : ان الذين كفروا بالذكر لما جاءهم ...
- مراد از اينكه درباره قرآن فرمود كتاب عزيز است و لا ياءتيهالباطل من بين يديه و لا من خلفه
- توضيح آيه : ولو جعلناه قرآنا اعجميا...
- نكوهش انسان از جهت اينكه در حال تنعم از خداغافل و روى گردان است و در سختى و تنگى به دعا مى پردازد
- اعراض از قرآن حتى با احتمال اينكه از ناحيه خدا باشد، برخلاف حكم عقل است
- سه احتمال درباره مراد از آيات در آيه سنريهم آياتنا فى الافاق و فى انفسهم ...
- رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته
نکات آیه
۱ - مصونیت قرآن، در برابر هرگونه تحریف (لایأتیه البطل من بین یدیه و لا من خلفه) منظور از عدم امکان راه یافتن باطل به ساحت قرآن «لا یأتیه الباطل» مى تواند این باشد که هیچ کس توانایى تحریف کردن قرآن را ندارد.
۲ - پیشگویى قرآن نسبت به مصونیت آن از تحریف در طول تاریخ (لایأتیه البطل من بین یدیه و لا من خلفه) مراد از «من بین یدیه» زمان نزول قرآن و از «من خلفه» زمان آینده است.
۳ - معارف و آموزه هاى قرآن، سراسر حق و به دور از هر گونه سخن باطل است. (لایأتیه البطل من بین یدیه و لا من خلفه)
۴ - تأثیر نداشتن گذشت زمان، در حقانیت معارف قرآن (لایأتیه البطل من بین یدیه و لا من خلفه) بنابراین که مراد از «باطل» زوال حقانیت باشد، مطلب بالا استفاده مى شود.
۵ - خداوند، حکیم (کاردان) و حمید (شایسته ستایش) است. (تنزیل من حکیم حمید)
۶ - قرآن، نازل شده از سوى پروردگار کاردان و ستوده (تنزیل من حکیم حمید)
۷ - نزول قرآن، نزولى تدریجى، حکیمانه و شایان ستایش (تنزیل من حکیم حمید) به کارگیرى لفظ «تنزیل» - که براى نزول تدریجى است - مفید برداشت یاد شده است (مفردات راغب).
۸ - قرآن، مظهر حکمت و کاردانى خداوند است. (تنزیل من حکیم حمید)
۹ - قرآن، نعمتى بزرگ و فرو فرستنده آن شایسته ستایش و قدردانى است. (تنزیل من حکیم حمید) به کارگیرى وصف «حمید» براى خداوند - پس از بیان نزول قرآن - مى تواند از یکسو عظمت قرآن و نعمت بودن آن را بفهماند و از سوى دیگر کرنش و فروتنى انسان در برابر خدا را افاده کند.
۱۰ - حکمت الهى، تضمین کننده مصونیت قرآن از تحریف و دستبرد مخالفان (لایأتیه البطل ... تنزیل من حکیم حمید)
روایات و احادیث
۱۱ - «عن أبى الجارود عن أبى جعفر(ع) فى قوله «إنّ الذین کفروا بالذکر لمّا جائهم» یعنى القرآن الذى «لایأتیه الباطل من بین یدیه» قال لایأتیه الباطل من قبل التوراة و لا من قبل الإنجیل و الزبور و اما من خلفه لایأتیه من بعده کتاب یبطله...;[۱] امام باقر(ع) درباره «ذکر» در آیه «إنّ الذین کفروا بالذکر لما جائهم» فرمود: مراد قرآن است و فرمود: «و لایأتیه الباطل من بین یدیه»; یعنى، باطل از سوى تورات، انجیل و زبور در قرآن نمى آید و امّا (لایأتیه) «من خلفه»; یعنى، بعد از آن هم کتابى نمى آید که قرآن را باطل کند».
۱۲ - «فى المجمع: فى قوله تعالى «لایأتیه الباطل من بین یدیه و لا من خلفه»، قیل فیه أقوال: ...ثالثها: معناه انّه لیس فى أخباره عمّا مضى باطل و لا فى إخباره عما یکون فى المستقبل باطل بل إخباره کلّها موافقة لمخبراتها. و هو المروى عن أبى جعفر و عن أبى عبداللّه(ع)...;[۲] در مجمع البیان در مورد قول خدا «لایأتیه الباطل من بین یدیه و لا من خلفه» آمده است: اقوالى در تفسیر این آیه گفته شده که سوم آن این است: در خبر دادن قرآن از آنچه گذشته و از آنچه در آینده خواهد آمد، هیچ باطلى نیست; بلکه خبرهاى قرآن همه مطابق با واقع است و این معنا از امام باقر و امام صادق(ع) روایت شده است».
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: حکیم ۵; حمید ۵
- حمد: حمد خدا ۹
- خدا: آثار حکمت خدا ۱۰; حکمت خدا ۶; مدح خدا ۶; نشانه هاى حکمت خدا ۸
- شکر: شکر نعمت ۹
- قرآن: پیشگوییهاى قرآن ۲، ۱۲; تحریف قرآن ۱، ۲; جاودانگى قرآن ۴; حقانیت قرآن ۳، ۴، ۱۲; فضیلت قرآن ۸، ۹; مصونیت قرآن ۱، ۲، ۱۱; منشأ مصونیت قرآن ۱۰; منشأ نزول قرآن ۶; نزول تدریجى قرآن ۷; وحیانیت قرآن ۶; ویژگیهاى قرآن ۱، ۳، ۴، ۶
- نعمت: مراتب نعمت ۹; نعمت قرآن ۹
