فصلت ٣٠
ترجمه
| فصلت ٢٩ | آیه ٣٠ | فصلت ٣١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ المَلآئِکَةُ»: مراد نزول فرشتگان به هنگام مرگ انسانها است (نگا: نساء / ، انفال / ، انعام / ، نحل / و ، محمّد / ). برخی این بشارتها را دائمی و مستمرّ دانسته و آنها را الهامهای معنوی فرشتگان در گوش جان مؤمنان در همه مراحل زندگی می‌دانند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ... (۳) لَهُمُ الْبُشْرَى فِي الْحَيَاةِ... (۱) الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ... (۴) يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلاَئِکَةَ لاَ... (۳)
تفسیر
- آيات ۲۶ - ۳۹ سوره فصّلت
- بيان شدت عذاب كافرانى كه مردم را از شنيدن قرآن باز مى داشتند
- بيان حسن حال مؤ منين استقامت پيشه و آينده نيكويى كه در انتظارشان است
- معناى اينكه ملائكه به مؤ منين مى گويند ما در دنيا و آخرت اولياء شما هستيم
- دعوت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله احسنالقول است
- معناى جمله : ادفع بالتى هى احسن
- معناى آيه : و اما ينزعنك من الشيطان نزع فاستعذ بالله ...
- احتجاج از راه وحدت تدبير سراسر عالم و پيوستگى آن بر وحدت رب مدبر
- اثبات معاد و احتجاج بر آن با بيان يك استعاره تمثيليه
- چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته
نکات آیه
۱ - نزول فرشتگان الهى، بر یکتاپرستان پایدار بر توحید (إنّ الذین قالوا ربّنا اللّه ثمّ استقموا تتنزّل علیهم الملئکة)
۲ - تنها خداوند، پروردگار و مدبر امور انسان ها است. (إنّ الذین قالوا ربّنا اللّه) با توجه به حصر مستفاد از «ربّنا اللّه»، مطلب بالا قابل برداشت است.
۳ - توحید در ربوبیت، از محورهاى عمده اختلاف یکتاپرستان و مشرکان (إنّ الذین قالوا ربّنا اللّه) خداوند پس از بیان حال کافران، به بیان ویژگى ها و سرنوشت مؤمنان پرداخته و در این راستا شعار «توحید ربوبى» را به عنوان اولین ویژگى آنان مطرح مى کند. از این مطلب برداشت بالا به دست مى آید.
۴ - اعلان موضع حق و ترویج توحید در مجامع شرک، داراى ارزشى والا (إنّ الذین قالوا ربّنا اللّه) واژه «قالوا» مى تواند اشاره به این داشته باشد که موحدان، به صرف اعتقاد به توحید بسنده نمى کنند; بلکه آن را در مجامع شرک و کفر اعلان مى دارند.
۵ - ایمان و توحید همراه با استقامت و پایدارى، داراى ارزش والا (إنّ الذین قالوا ربّنا اللّه ثمّ استقموا تتنزّل علیهم الملئکة)
۶ - یکتاپرستان استوار بر طریق ایمان، برخوردار از جایگاهى ویژه در پیشگاه خداوند (إنّ الذین قالوا ربّنا اللّه ثمّ استقموا تتنزّل علیهم الملئکة) نزول پیاپى فرشتگان - که از فعل مضارع «تتنزّل» فهمیده مى شود - نشانگر عنایت ویژه خداوند به موحدان پایدار بر توحید است.
۷ - نزول فرشتگان الهى، بر غیر پیامبران (اهل ایمان و پایدارى) (إنّ الذین قالوا ربّنا اللّه ... تتنزّل علیهم الملئکة)
۸ - فرشتگان الهى، پیامدار امن و سرور براى یکتاپرستان پایدار بر حق (تتنزّل علیهم الملئکة ألاّتخافوا و لاتحزنوا)
۹ - موحدان راستین، در خوف و هراس نسبت به سرنوشت اخروى خویش و اندوهناک از خطاها و لغزش هاى خود (إنّ الذین قالوا ربّنا اللّه ثمّ استقموا... ألاّتخافوا و لاتحزنوا) بنابراین نکته که نزول ملائکه در دنیا و یا به هنگام مرگ باشد، مطلب بالا استفاده مى شود.
۱۰ - نگرانى و هراس انسان ها حتى یکتاپرستان در قیامت (تتنزّل علیهم الملئکة ألاّتخافوا و لاتحزنوا) برداشت یاد شده بر این اساس است که آیه شریفه مربوط به قیامت بوده و نگرانى موحدان از ناحیه سرنوشت و دشوارى هاى مراحل بعد پدید آمده باشد.
۱۱ - فرشتگان، بشارت دهنده موحدان پایدار بر حق، به بهشت موعود (و أبشروا بالجنّة الّتى کنتم توعدون) «الإبشار» (مصدر «أبشروا») به معناى مسرور بودن است. بنابراین «أبشروا بالجنّة»; یعنى، به بهشت مسرور و خوشنود باشید.
۱۲ - بهشت، وعده مکرر خداوند به یکتاپرستان پایدار بر توحید (و أبشروا بالجنّة الّتى کنتم توعدون)
۱۳ - ثبات و پایدارى در راه توحید، شرط ایمنى از هر حزن و هراس و برخوردارى از بهشت (إنّ الذین قالوا ... کنتم توعدون)
روایات و احادیث
۱۴ - «فى المجمع فى قوله تعالى «تتنزّل علیهم الملائکة» یعنى عند الموت... و روى ذالک عن أبى عبداللّه(ع);[۱] در مجمع البیان درباره قول خداى تعالى «تتنزّل علیهم الملائکة» آمده است: مقصود نزول ملائکة هنگام مرگ است ... و این مطلب از امام صادق(ع) روایت شده است».
موضوعات مرتبط
- ارزشها: ۴، ۵
- استقامت: آثار استقامت ۱
- امنیت: شرایط امنیت ۱۳
- انسان: مدبر انسان ها ۲
- ایمان: ارزش استقامت در ایمان ۵; استقامت در ایمان ۶
- بشارت: بشارت بهشت ۱۱
- بهشت: موجبات بهشت ۱۳; وعده بهشت ۱۲
- ترس: ترس از فرجام اخروى ۹
- توحید: آثار استقامت در توحید ۱۳; ارزش استقامت در توحید ۵; ارزش تبلیغ توحید ۴; توحید ربوبى ۲، ۳
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۲
- حق: ارزش تبلیغ حق ۴
- خدا: وعده هاى خدا ۱۲
- خطا: اندوه از خطا ۹
- صابران: احتضار صابران ۱۴; امنیت صابران ۸; بشارت به صابران ۱۱; سرور صابران ۸; فضایل صابران ۶; نزول ملائکه بر صابران ۷، ۱۴; وعده به صابران ۱۲
- قیامت: عمومیت اندوه در قیامت ۱۰; عمومیت ترس در قیامت ۱۰
- مؤمنان: نزول ملائکه بر مؤمنان ۷
- ملائکه: بشارتهاى ملائکه ۱۱; نقش ملائکه ۸
- موحدان: احتضار موحدان ۱۴; اختلاف موحدان با مشرکان ۳; امنیت موحدان ۸; اندوه اخروى موحدان ۱۰; بشارت به موحدان ۱۱; ترس اخروى موحدان ۱۰; سرور موحدان ۸; عوامل اندوه موحدان ۹; عوامل ترس موحدان ۹; فضایل موحدان ۶; نزول ملائکه بر موحدان ۱، ۱۴; وعده به موحدان ۱۲
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۹، ص ۱۷; نورالثقلین، ج ۴- ، ص ۵۴۷، ح ۴۲.
