الحج ٥٠
ترجمه
| الحج ٤٩ | آیه ٥٠ | الحج ٥١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«رِزْقٌ»: روزی. فضل و نعمت. «کَرِیمٌ»: پاک و فراوان. ارزشمند.
تفسیر
- آيات ۳۸ - ۵۷ سوره حج
- نخستين آيه نازله درباره جهاد و اذن قتال به مؤ منين
- توضيح آيات مربوط به جهاد و قتال : ((ان الله يدافع عن الذين آمنوا...(( و ((اذنللذين يقاتلون ...((
- حكمت تشريع حكم قتال و جهاد: ((و لولا دفع الله الناس ...((
- آيه : ((الذين ان مكنا هم فى الارض ...(( ناظر بر عموم مؤ منين است
- اذن قتال مختص به مهاجران صدر اسلام نيست
- دلدارى دادن به رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) و تهديد تكذيب كنندگان
- از سرگذشت امتهاى گذشته عبرت بگيريد!
- پاسخ به استهزاى مشركين درباره نزول عذاب ، با بيان اينكه زمان كم و زياد نزدخداوند يكسان است
- توضيح مفاد و معناى آيه : ((و ما ارسلنا من قبلك من رسول ولا نبى الا اذا تمنى القى الشيطان فى امنيته ...((
- فرق بين معناى ((نبوت (( و ((رسالت ((
- القائات و وساوس شيطان وسيله امتحان است
- مقصود از اينكه روز قيامت عقيم (نازا) است
- بحث روايتى
- روايتى در ذيل (و ما ارسلنا من من قبلك من ولا نبى ...) كه با عصمت انبيا منافات دارد
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ «50»
پس كسانى كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته انجام دادند، برايشان آمرزش و رزق نيكو خواهد بود.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
فَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ (50)
جلد 9 - صفحه 73
فَالَّذِينَ آمَنُوا: پس آن كسانى كه ايمان آوردند به خدا و پيغمبر، وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ: و بجا آوردند كارهاى شايسته از انواع طاعات و عبادات، لَهُمْ مَغْفِرَةٌ: مر ايشان راست آمرزش از گناهان گذشته مغفرت بسيار، وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ:
و روزى بزرگوار و نيكو كه نعيم بهشتى است. كريم از هر نوع آن چيزى است كه جامع فضايل آن باشد. نزد بعضى «رِزْقٌ كَرِيمٌ» روزى‌اى است بى‌زحمت و رنج و محنت، خواه در دنيا باشد يا در آخرت. «1»
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذابِ وَ لَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ وَ إِنَّ يَوْماً عِنْدَ رَبِّكَ كَأَلْفِ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ (47) وَ كَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَمْلَيْتُ لَها وَ هِيَ ظالِمَةٌ ثُمَّ أَخَذْتُها وَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ (48) قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّما أَنَا لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ (49) فَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ (50) وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آياتِنا مُعاجِزِينَ أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَحِيمِ (51)
ترجمه
- و بتعجيل ميخواهند از تو عذاب را و هرگز خلف نكند خدا وعده خود را و همانا روزى نزد پروردگار تو مانند هزار سال است از آنچه ميشماريد
و چه بسيار از بلدى كه مهلت دادم مر آنرا و حال آنكه بود ستمكار پس گرفتم آنرا و بسوى من است بازگشت
بگو ايمردم جز اين نيست كه منم مر شما را بيم دهنده آشكار كننده
پس آنانكه ايمان آوردند و كردند كارهاى شايسته مر ايشانرا است آمرزش و روزى ستوده
و آنانكه كوشش نمودند در آيات ما براى آنكه عاجز- كنندگان ما باشند آنگروه اهل دوزخند.
تفسير
- قمّى ره فرموده كه پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بكفار وعده عذاب داد و آنها گفتند كجا است آن عذاب پس عجله نمودند در آن و معلوم است كه خداوند
جلد 3 صفحه 613
هرگز از وعده خود تخلّف نميكند چنانچه در جنگ بدر معذب شدند و از ابن- عباس ره اينمعنى نقل شده و يك روز نزد خدا از روزهاى آخرت چنانچه جمعى از مفسرين گفته‌اند و از بعضى روايات استفاده ميشود مانند هزار سال دنيا است در طول مدّت يا شدّت عذاب پس نبايد تعجيل در چنين عذاب طولانى يا شديدى داشته باشند ولى اينمعنى خلاف ظاهر است چون نظر بآثار و آيات سابقه مراد از عذاب دنيوى است و كفار تأخير آنرا اماره بر نازل نشدن آن قرار داده بودند و باين استعجال استهزاء مينمودند لذا بنظر حقير ظاهر آيه شريفه آنستكه يكروز نزد خداوند نظر بحلم و صبر او و حضور ازمان و اشياء نزدش مانند هزار سال است بحساب شما يعنى هزار سال شما مانند يكروز است پيش او پس اگر وعده عذاب او بتأخير افتد شما اماره بر عدم نزول آن قرار ندهيد و چون او ميداند كسى نميتواند از حيطه تصرّفش خارج شود و قدرت او هميشه باقى است تعجيل در عقوبت نميفرمايد و براى تسجيل امر باز اشاره باحوال امم سابقه فرموده كه آنها هم مانند شما ستمكار بودند بر خود و پيغمبرانشان و ما مهلت داديم بآنها و پس از چندى عذاب را بر آنها وارد نموديم كه مفرّى بر ايشان نبود و برگشت تمام خلائق بحكم خداوند است و به پيغمبر خود دستور فرموده كه بمردم بفرمايد كه من فقط موظّفم شما را با ادلّه و براهين واضحه از خداوند و عذابش بترسانم ديگر تعجيل و تأخير آن منوط بمصلحتى است كه خدا ميداند پس كسانيكه داراى ايمان و اعمال صالحه باشند مشمول رحمت و مغفرت الهيّه خواهند شد و روزى آنها بخوبى و خوشى با عزت و احترام و فضيلت تمام بايشان خواهد رسيد و كسانيكه سعى و كوشش نمودند از روى تعصّب و عناد براى اخفاء نور حقّ و ردّ آيات محكمات خدا بمجادله و مغالطه براى آنكه عاجز نمايند بگمان خودشان خدا و پيغمبر او را از رواج دين حقّ در آتش سوزان جايگير خواهند بود و كلمه معاجزين مأخوذ از عاجز بمعناى سابق است و بمناسبت آنكه هر يك از دو نفر كه مسابقه مينمايند ميخواهند ديگرى را عاجز نمايند استعمال شده و بعضى معجزّين بتشديد قرائت نموده‌اند و بباز دارندگان مردم از متابعت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و نسبت دهندگان ايشان را بعجز و غيره ترجمه و تفسير شده است.
جلد 3 صفحه 614
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
فَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحات‌ِ لَهُم مَغفِرَةٌ وَ رِزق‌ٌ كَرِيمٌ (50)
پس خبر مي‌دهم شما را که كساني که ايمان آوردند و اعمال صالحه بجا آوردند از براي آنها آمرزش و روزي با عزّت و احترام است.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 50)- این آیه و آیه بعد چهره‌ای از مسأله بشارت و چهره‌ای از انذار را ترسیم می‌کند و از آنجا که همواره رحمت واسعه خدا بر عذاب و کیفرش پیشی دارد نخست از بشارت، سخن می‌گوید: «پس کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند آمرزش خدا و روزی پر ارزشی در انتظار آنهاست» (فَالَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ).
نخست با آب آمرزش و مغفرت الهی شستشو داده و پاک می‌شوند، خاطری آسوده و وجدانی آرام از این ناحیه پیدا می‌کنند. سپس مشمول انواع الطاف و نعمتهای ارزشمند او می‌گردند.
«رِزْقٌ کَرِیمٌ» مفهوم وسیعی دارد که تمام نعمتهای گرانبهای معنوی و مادی را شامل می‌شود.
نکات آیه
۱ - مغفرت الهى و رزق گوارا، پاداش مؤمنان نیک کردار در جهان آخرت (فالذین ءامنوا و عملوا ... و رزق کریم) «رزق کریم» یعنى روزى طیب و گوارا.
۲ - همراهى ایمان با عمل صالح، شرط بهره مندى از پاداش هاى الهى (فالذین ءامنوا و عملوا الصلحت ... و رزق کریم)
۳ - بخشودگى گناهان، مقدمه برخوردارى انسان از نعمت هاى اخروى (لهم مغفرة و رزق کریم) با توجه به تقدیم «مغفرة» بر «رزق کریم» برداشت یاد شده استفاده مى شود.
۴ - ایمان همراه با عمل صالح، موجب مغفرت و زداینده آثار گناه شرک و کفر (فالذین ءامنوا ... لهم مغفرة)
۵ - ایمان به خداى یگانه (توحید و نفى شرک)، مایه برخوردارى از غفران الهى و عمل صالح، مایه بهره مندى از نعمت هاى بهشت (فالذین ءامنوا و عملوا الصلحت لهم مغفرة و رزق کریم) برداشت فوق، با توجه به این نکته است که «مغفرت» مربوط به ایمان و «رزق کریم» مرتبط با عمل صالح باشد.
موضوعات مرتبط
- آمرزش: عوامل آمرزش ۴، ۵
- ایمان: آثار ایمان ۲، ۴; آثار ایمان به توحید ۵
- بهشت: موجبات بهشت ۵
- خدا: شرایط پاداشهاى خدا ۲
- روزى: روزى نیکو ۱
- صالحان: آمرزش صالحان ۱; پاداش اخروى صالحان ۱; روزى اخروى صالحان ۱
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۲، ۴، ۵
- گناه: آثار آمرزش گناه ۳; عوامل تکفیر گناه ۴
- مؤمنان: آمرزش مؤمنان ۱; پاداش اخروى مؤمنان ۱; روزى اخروى مؤمنان ۱
- نعمت: زمینه نعمت ۵; زمینه نعمت اخروى ۳
