الأنعام ١١
ترجمه
| الأنعام ١٠ | آیه ١١ | الأنعام ١٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أُنْظُرُوا»: بنگرید. بیندیشید. «کَیْفَ کَانَ عاقِبَةُ ...»: (عاقِبَةُ) اسم کان، و (کَیْفَ) خبر کانَ است.
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ «11»
(اى پيامبر! به آنان) بگو: در زمين بگرديد، سپس بنگريد كه سرنوشت تكذيب كنندگان چگونه شد؟
نکته ها
فرمان «سِيرُوا فِي الْأَرْضِ» شش بار در قرآن آمده است. گرچه هدف از دستور سير در زمين عبرت گرفتن و آدم شدن است و كافران هرگز به اين آيه با اين هدف عمل نكرده‌اند.
پیام ها
1- سفرهاى علمى وآموزنده وعبرت‌آور، ستوده و نيكوست. سِيرُوا ... ثُمَّ انْظُرُوا
2- شكست و سقوط مخالفان حقّ، حتمى است، اگر شك داريد، تاريخشان را بخوانيد و با سفر، آثارشان را ببينيد و عبرت بگيريد. سِيرُوا ... ثُمَّ انْظُرُوا
3- عوامل عزّت يا سقوط جوامع، قانونمند است. اگر عواملى مثل انكار و تكذيب حقّ در زمانى سبب هلاكت شد، در زمان‌هاى ديگر هم سبب مى‌شود. سِيرُوا ... انْظُرُوا
4- يكى از عوامل سقوط تمدّنها، تكذيب انبياست. «عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ»
5- جلوه‌هاى گذرا مهم نيست، پايان كار مهم است. «عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ»
تفسير نور(10جلدى)، ج2، ص: 420
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ «11»
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ: بگو اگر عذاب گذشتگان را مسلم نداريد سير كنيد در زمين، گاهى به يمن و زمانى به شام و بر ديار عاد و ثمود بگذاريد ثُمَّ انْظُرُوا: پس بنگريد به نظرت عبرت كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ: چگونه بوده است عاقبت تكذيب كنندگان، يعنى نظر نمائيد در آثار امكنه ايشان كه به چه وجه حق تعالى ايشان را هلاك فرموده است به عذاب استيصال تا از آن عبرت گيريد و از كفر و طغيان باز ايستيد.
امير المؤمنين عليه السّلام در ضمن خطبه‌اى فرمايد: عباد اللّه اين الّذين عمروا فنعموا و علّموا ففهموا و انظروا فلهوا و سلّموا فنسوا امهلوا طويلا و منحوا جميلا و حذّروا اليما و وعدوا جسيما، احذروا الذّنوب المورّطة و العيوب المسخطة، اولى الابصار و الاسماع و العافية و المتاع هل من مناص او خلاص او معاذ او فرار او محار ام لا فأنّى تؤفكون ام اين تصرفون ام بما ذا تغترّون؟ «1» اى بندگان خدا، كجايند آن كسانى كه عمر داده شده بودند، پس زيستند به ناز و نعمت و تعليم شدند. پس فهم كردند به فطنت سليمه، و مهلت داده شدند. پس غفلت ورزيدند و اعراض نمودند از طاعت. و سالم گردانيده شدند در زمان بسيار و وعده داده شدند به نعيم بيشمار، و ايشان به شغل دنيا باز ماندند از آن نعمتها. حذر كنيد و احتراز نمائيد اى
«1» نهج البلاغه، خطبه 79 (طبع عبده)
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 230
بندگان خدا از گناهى كه صاحب خود را در ورطه هلاكت اندازد و از عيوبى كه به غضب آرنده است حضرت احديت را. اى صاحبان ديده بينا و گوشهاى شنوا و اى صاحبان عافيت متاع دنيا، آيا هيچ پناهى يا گريز گاهى هست، يا نيست هيچ مفرى و مناصى و مقرى، چگونه برمى‌گرديد از فرمان حق، يا كجا برگرديده مى‌شويد، و به چه چيز فريفته مى‌گرديد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ «11»
ترجمه
بگو سير كنيد در زمين پس بنگريد چگونه بود عاقبت تكذيب كنندگان.
تفسير
بگو مسافرت كنيد در اقطار زمين تا به بينيد بقاء آثار حق و اضمحلال باطل را پس بديده عبرت نظر كنيد و بچشم دل تفكر و تدبر نمائيد كه انجام كار كسانيكه با انبيا طرف بودند بكجا كشيد و چگونه بعذاب الهى گرفتار و مستأصل و نابود شدند و قمى ره فرموده نظر كنيد در قرآن و اخبار انبيا پس تفكر نمائيد چنانچه در سوره آل عمران بيان شد ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
قُل سِيرُوا فِي الأَرض‌ِ ثُمَّ انظُرُوا كَيف‌َ كانَ عاقِبَةُ المُكَذِّبِين‌َ «11»
بفرما اي رسول اكرم باين كفار و مشركين که گردش كنيد در اطراف زمين پس از آن نظر كنيد که چگونه بوده عاقبت كساني که تكذيب انبياء نمودند.
آنچه بنظر ميرسد و اللّه العالم مراد از قُل سِيرُوا فِي الأَرض‌ِ سير فكري است که از وضعيات و حالات بلاد امم سابقه مثل زمان نوح و قوم عاد و ثمود و آن عمارات كذايي و آن دستگاه فرعونيان و نظائر آنها که چه محكم‌كاريها داشتند.
جلد 7 - صفحه 19
که ميفرمايد أَ لَم تَرَ كَيف‌َ فَعَل‌َ رَبُّك‌َ بِعادٍ إِرَم‌َ ذات‌ِ العِمادِ الَّتِي لَم يُخلَق مِثلُها فِي البِلادِ وَ ثَمُودَ الَّذِين‌َ جابُوا الصَّخرَ بِالوادِ وَ فِرعَون‌َ ذِي الأَوتادِ الَّذِين‌َ طَغَوا فِي البِلادِ فَأَكثَرُوا فِيهَا الفَسادَ فَصَب‌َّ عَلَيهِم رَبُّك‌َ سَوطَ عَذاب‌ٍ الفجر آيه 5- 12.
ثُمَّ انظُرُوا که از اينکه سير فكري نتيجه بگيريد و درك كنيد و بدست بياوريد که تكذيب انبياء چه نتائج وخيمه دارد كَيف‌َ كانَ عاقِبَةُ المُكَذِّبِين‌َ که بچه بلاهاي سخت برخورد كردند شما هم بترسيد که باين نتائج وخيمه گرفتار خواهيد شد اگر تكذيب نبي كنيد اعاذنا اللّه من سوء العاقبة.
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
۱- پیامبر اکرم (ص) مأمور ترغیب مردم به سیر در زمین و تدبر در سرانجام تکذیب کنندگان پیامبران الهى (قل سیروا فى الأرض ثم انظروا کیف کان عقبة المکذبین)
۲- برانگیختن مردم به بررسى و مطالعه تاریخ امتهاى پیشین و پندگیرى از آن، وظیفه مبلغان دین (قل سیروا فى الأرض ثم انظروا) فعل امر «قل» خطاب به پیامبر (ص) است که آن حضرت را موظف به ترغیب مردم به بررسى و مطالعه در تاریخ کرده است. این وظیفه، از نظر ملاک، اختصاصى به پیامبر (ص) ندارد، بلکه وظیفه اى همگانى، مخصوصاً براى مبلغان دین، است.
۳- پهنه زمین داراى آثارى عبرت آموز از ملتهاى پیشین (قل سیروا فى الأرض ثم انظروا کیف کان عقبة المکذبین)
۴- گستردگى دعوت انبیا و مخالفت کافران با آنها، در پهنه زمین (قل سیروا فى الأرض ثم انظروا) «الأرض»، به معناى تمامى زمین است که به عنوان عرصه سیر و مطالعه آثار گذشتگان معرفى شده است لذا چنین برمى آید که پیامبران در تمامى زمین حضور داشته و مکذّبان نیز بهمین صورت در زمین پراکنده بوده اند.
۵- نقش ارزنده مطالعه در تاریخ امتها و آثار پیشینیان و عبرت گرفتن از آن در تربیت و هدایت انسان (قل سیروا فى الأرض ثم انظروا کیف کان عقبة المکذبین) بنابراین که مراد از سیر در زمین، مطالعه و سیر در تاریخ امتها باشد.
۶- سرنوشت گذشتگان، درس عبرت براى آیندگان (قل سیروا فى الأرض ثم انظروا کیف کان عقبة المکذبین)
۷- تکذیب پیامبران و آیات الهى از عوامل سقوط و انحطاط تمدنهاى بشرى (ثم انظروا کیف کان عقبة المکذبین)
۸- هشدار خداوند به تکذیب کنندگان پیامبر (ص) و داعیان به خدا (ثم انظروا کیف کان عقبة المکذبین)
۹- لزوم نگرش عبرت آموز و توجه به سرانجام شوم تکذیب پیامبران و رسالت داران الهى (ثم انظروا کیف کان عقبة المکذبین)
۱۰- قانونمندى و یکسانى راههاى کمال و سعادت یا انحطاط و شقاوت آدمیان، در گذشته و آینده تاریخ (قل سیروا فى الأرض ثم انظروا کیف کان عقبة المکذبین) از امر به تدبر در تاریخ گذشتگان و عبرت گرفتن از آن معلوم مى شود که عوامل سعادت و شقاوت در طول تاریخ یکسان است.
۱۱- تحلیل و بررسى تاریخ گذشتگان و اندیشیدن در آن، سازنده و داراى نقش تربیتى است. (انظروا کیف کان عقبة المکذبین)
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: آثار تکذیب آیات خدا ۷
- انبیا: آثار تکذیب انبیا ۷ ; فرجام مکذّبان انبیا ۱، ۹ ; محدوده رسالت انبیا ۴ ; مخالفان انبیا ۴ ; هشدار به مکذّبان انبیا ۸
- باستانخشناسى: اهمیت باستانخشناسى ۳، ۵
- تاریخ: آثار عبرت از تاریخ ۵ ; آثار مطالعه تاریخ ۵، ۱۱ ; اهمیت عبرت از تاریخ ۹ ; اهمیت مطالعه تاریخ ۹ ; تشویق به مطالعه تاریخ ۲ ; عبرت از تاریخ ۲، ۳، ۶ ; فواید تاریخ ۵، ۱۱
- تدبر: در تاریخ ۱ ; تشویق به تدبر ۱
- تربیت: عوامل تربیت ۵، ۱۱
- تعقل: آثار تعقل در تاریخ ۱۱
- تمدّنها: عوامل انحطاط تمدّنها ۷ ; عوامل انقراض تمدّنها ۷
- خدا: هشدارهاى خدا ۸
- رشد: قانونمندى رشد ۱۰
- سعادت: قانونمندى سعادت ۱۰
- سیاحت: تشویق به سیاحت ۱
- شقاوت: قانونمندى شقاوت ۱۰
- عبرت: عوامل عبرت ۲، ۳، ۵، ۶، ۹، ۱۱
- کافران: و انبیا ۴
- مبلغان: مسؤولیت مبلغان ۱
- محمّد (ص): مسؤولیت محمّد (ص) ۲
- هدایت: عوامل هدایت ۵
