النور ٥٠
ترجمه
| النور ٤٩ | آیه ٥٠ | النور ٥١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَفِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ ...»: استفهام جنبه مبالغه در نکوهش و توبیخ را دارد. «إرْتَابُوا»: دچار شکّ و گمان شده‌اند. «یَحِیفَ»: ستم کند. به سوی یکی از دو طرف دعاوی گرایش نماید.
تفسیر
- آيات ۴۷ - ۵۷، سوره نور
- ايمان به خدا و پيامبر (صلى اللّه عليه و آله ) و اطاعت خدا و رسول (صلى اللّه عليه و آله ) واجب و ملازم يكديگرند
- بيان اينكه نفاق انگيزه اعراض پاره اى از مؤ منان ظاهرى از حكم و حكميت رسول اللّه (صلى اللّه عليه و آله ) بوده است
- بر خلاف منافقان ، مؤ منان در برابر حكميت و حكم خدا ورسول (صلى اللّه عليه و آله ) تسليم بوده مى گويند: ((سمعنا و اطعنا...))
- منافقان سوگندهاى شديد ياد مى كنند كه از تو اطاعت مى كنند، بگو قسم مخوريد...
- رسول را وظيفه اى و شما را وظيفه اى است ، نافرمانى شما به او زيانى نمى رساند وپيروى از او مايه هدايت خود شما است
- وعده جميل الهى به مؤ منينى كه عمل صالح انجام مى دهند
- مراد از استخلاف مؤ منين صالح العمل در زمين و مقصود از مستخلفينقبل از ايشان در آيه : ((وعد اللّه الذين آمنوا منكم و عملوا الصالحات ...))
- مراد از تمكين دين در ((وليمكنن لهم دينهم الذى ارتضى لهم )) و بيان مفردات ديگر آيه
- اختلاف شديد مفسرين پيرامون مورد نزول اين آيه و مفاد آن
- بيان حق مطلب در معنا و مفاد آيه و مورد نزول آن
- توضيح اينكه وعده استخلاف در آيه ، جز با اجتماعى كه با ظهور مهدى (ع ) بر پا مىشود با هيچ مجتمعى قابل انطباق نيست
- رواياتى در شاءن نزول آيات مربوط به منافقين
- رواياتى درباره شاءن نزول و مفاد آيه : ((وعد اللّه الذين آمنوا منكم و عملوا الصالحاتليستخلقنكم فى الارض ...))
- حديثى از اميرالمؤ منين عليه السّلام در نهج البلاغه كه در آن به آيه (وعد اللّه الذينآمنوا...) در عزت و نصرت مؤ منين استدلال كرده اند
- وقت استدلال صاحب روح المعانى به حديث فوق در تطبيق آيه با زمان خلفاء
نکات آیه
۱ - منافقان صدراسلام، به بیمار دلى مبتلا بودند. (أفى قلوبهم مرض) همزه در «أفى» براى استفهام است; ولى متضمن معناى تقریر مى باشد که براى سرزنش بیشتر منافقان آمده است.
۲ - بیمار دلى، از نشانه هاى نفاق و اوصاف منافقان (أفى قلوبهم مرض)
۳ - منافقان صدراسلام، نسبت به حقانیت پیامبر(ص) و درستى اسلام، در شک و تردید به سر مى بردند. (أم ارتابوا) «أم» در «أم ارتابوا» منقطعه و به معناى «بل» (اضراب) است.
۴ - شک و تردید نسبت به حقانیت اسلام و پیامبر(ص) در عین آگاهى از آن، از نشانه هاى نفاق و اوصاف منافقان (أم ارتابوا)
۵ - منافقان صدراسلام، نسبت به عادلانه بودن احکام الهى و داورى پیامبر(ص)، در شک و تردید به سر مى بردند. (أم یخافون أن یحیف اللّه علیهم و رسوله) برداشت یاد شده مبتنى بر این نکته است که «بل» در «بل أُولئک...» براى اضراب انتقالى باشد نه ابطالى.
۶ - منافقان صدراسلام، با علم به این که احکام و فرمان هاى خدا و رسول او، به دور از ظلم و احجاف بود، به آنها تن در نمى دادند. (أم یخافون أن یحیف اللّه علیهم و رسوله) برداشت یاد شده، مبتنى بر این است که «بل» در «بل أُولئک...» براى اضراب ابطالى باشد; یعنى، منافقان این گونه نبودند که گمان کنند که خدا و رسول او، به آنان ظلم مى کنند; بلکه مى دانستند که خدا و رسولش، عادلانه حکم مى کنند.
۷ - گمان ناعادلانه بودن حکم خدا و رسول او، از نشانه هاى نفاق و اوصاف منافقان (أم یخافون أن یحیف اللّه علیهم و رسوله)
۸ - بى گمان منافقان، ظالم و ستمگراند. (بل أُولئک هم الظلمون) معرفه آمدن مبتدا و خبر، همراه با ضمیر فصل (هم) و آمدن مبتدا در قالب اسم اشاره (أُولئک)، همگى بر تأکیدى بر این مطلب است.
۹ - خدا و رسول او، در داورى و حکمشان به احدى، حتى منافقان، ستم روا نمى دارند. (أم یخافون أن یحیف اللّه علیهم و رسوله بل أُولئک هم الظلمون)
۱۰ - نسبت دادن جرم و گناه خویش به دیگران و چهره مظلومانه به خود گرفتن، از نشانه هاى نفاق و اوصاف منافقان (أم یخافون أن یحیف اللّه علیهم و رسوله بل أُولئک هم الظلمون) منافقان خدا و رسول او را به ستم و اجحاف کردن در داورى هایشان متهم مى کردند. در مقابل خداوند نیز با تأکید فراوان، آنان را ظالم معرفى کرده است این مطلب مى تواند بیانگر برداشت فوق باشد.
موضوعات مرتبط
- اسلام: آثار شک در حقانیت اسلام ۴; تاریخ صدر اسلام ۱، ۳، ۵، ۶; شک در حقانیت اسلام ۳
- اسماء و صفات: صفات جلال ۹
- تهمت: آثار تهمت ۱۰
- خدا: خدا و ظلم ۹; عدالت خدا ۶، ۹
- دین: شک در دین ۷
- ظالمان ۸:
- قلب : آثار بیمارى قلب ۲
- قضاوت: عدالت در قضاوت ۹
- محمد(ص): آثار شک در حقانیت محمد(ص) ۴; تنزیه محمد(ص) ۹; شک در حقانیت محمد(ص) ۳; شک در عدالت محمد(ص) ۷; شک در قضاوت محمد(ص) ۵; عدالت محمد(ص) ۶، ۹; قضاوت محمد(ص) ۷
- منافقان: اقرار منافقان ۶; بیمارى قلب منافقان ۲; بیمارى قلب منافقان صدراسلام ۱; روش برخورد منافقان ۱۰; شک منافقان صدراسلام ۳، ۵; صفات منافقان ۱، ۲، ۴، ۷، ۱۰; ظلم منافقان ۸; لجاجت منافقان صدراسلام ۶
- نفاق: نشانه هاى نفاق ۲، ۴، ۷، ۱۰
