المؤمنون ٦٨
ترجمه
| المؤمنون ٦٧ | آیه ٦٨ | المؤمنون ٦٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«اَفَلَمْ یَدَّبَّرُوا ...»: (نگا: نساء / ). اصل یَدَّبَّرُوا، (یَتَدَبَّرُوا) است، یعنی آیا درباره معانی و مفاهیم آیات قرآنی نمی‌اندیشند؟
تفسیر
- آيات ۵۵ - ۷۷، سوره مؤ منون
- تاءخير در عذاب كافران و بهره مند ساختن آنان به مال و فرزندان براى املاء و استدراج آنان است نه براى خيرخواهى .
- شرح صفات مؤ منين
- ((خيرات )) در جمله : ((اولئك يسارعون فى الخيرات ...))اعمال صالحه ناشى از اعتقاد حق است .
- بيان اينكه در دين خدا تكليف حرجى نه در اعتقاد و نه درعمل وجود ندارد (لا يكلف الله نفسا الا وسعها)
- فايده وجود نامه اعمال و جواب به شبهه اى كه فخر رازى در اين باره ذكر كرده است .
- اعمال بد مانع از انجام اعمال صالحه است .
- رد عذرهايى كه مشركين براى قبول رسالت پيامبر صلى اللّه عليه و آله آوردند.
- معنائى كه آيه (ولو اتبع الحق اهدائهم لفسدت السموات و الارض ) بيانگر آن است .
- وجه اينكه از قرآن كريم به ((ذكر)) تعبير شده است .
- اشاره به اينكه حق صراط مستقيم است و كافران گريزان از حق ، منحرف از صراط مستقيم هستند.
- بحث روايتى (رواياتى درباره مراد از ((قلوبهم وجلة )) و معناى استكانت و تضرع و...)
نکات آیه
۱ - سرزنش رفاه زدگان از سوى خدا، به خاطر یاوه سرایى هاى آنان علیه قرآن (مستکبرین به سمرًا تهجرون . أفلم یدّبّروا القول ... ءاباءهم الأوّلین) استفهام در آیه فوق، استفهام توبیخى است و ضمیر جمع در آن به «مترفین» باز مى گردد. خداوند در این بخش از آیات، آنها را به خاطر اتهاماتى که به پیامبر(ص) و قرآن مى زدند، مورد سرزنش قرار داده و با ارائه دلایل گوناگون، همه راه هاى عذرتراشى شان را سد کرده است. آیه فوق، در ردّ اتهامات آنان به قرآن است.
۲ - فراخوانده شدن کافران به تدبر و اندیشه در آیات قرآن و پرهیز از داورى هاى نسنجیده درباره آن (أفلم یدّبّروا القول)
۳ - تأمل در آیات قرآن، زداینده هر گونه تردید در الهى و آسمانى بودن آن (أفلم یدّبّروا القول)
۴ - لزوم تدبر در آیات و معارف قرآن (أفلم یدّبّروا القول)
۵ - قرآن، کتابى است روشن و قابل فهم. (أفلم یدّبّروا القول) با توجه به توصیه خداوند به تدبر در قرآن، این برداشت به دست مى آید.
۶ - قرآن، خود دلیل آسمانى بودن خویش است. (أفلم یدّبّروا القول) مفهوم دعوت یاد شده، این است که هر کس در قرآن تدبر کند، به آسمانى بودن آن یقین پیدا مى کند.
۷ - نزول کتاب از سوى خدا، داراى سابقه دیرین در تاریخ بشر (أم جاءهم ما لم یأت ءاباءهم الأوّلین) برداشت فوق، بر این اساس است که «ما» در «ما لم یأت» کنایه از کتاب باشد; یعنى «أم جاءهم من الکتاب ما لم یأت...».
۸ - پیام هاى قرآن، هماهنگ با پیام هاى آسمانى پیشین (أم جاءهم ما لم یأت ءاباءهم الأوّلین) برداشت فوق، بر این اساس است که مراد از «ما» در «ما لم یأت» محتوا و پیام هاى قرآن باشد، یعنى «أم جاءهم من الوحى ما لم یأت...».
۹ - موضع گیرى علیه قرآن، به بهانه بى سابقه بودن نزول کتاب از سوى خدا - یا بى سابقه بودن پیام هاى آن - امرى بى اساس و غیر قابل پذیرش (أم جاءهم ما لم یأت ءاباءهم الأوّلین)
۱۰ - آگاهى مردم عصر بعثت، به سابقه داشتن بعثت و نزول کتاب از سوى خداوند (أم جاءهم ما لم یأت ءاباءهم الأوّلین)
۱۱ - موضع گیرى در برابر اندیشه هاى نو و بى سابقه، امرى طبیعى و عذرى قابل قبول (أم جاءهم ما لم یأت ءاباءهم الأوّلین) از این آیه استفاده مى شود که: اگر نزول کتاب امرى بى سابقه بود، موضع گیرى کافران در برابر قرآن قابل پذیرش بود.
۱۲ - وحى و رسالت، داراى پیشینه در تاریخ جزیرة العرب (أم جاءهم ما لم یأت ءاباءهم الأوّلین)
موضوعات مرتبط
- انبیا: تاریخ انبیا ۱۲
- تفکر: موضعگیرى در برابر تفکر نو ۱۱
- خدا: سرزنشهاى خدا ۱
- عذر: عذر مقبول ۱۱
- قرآن: آثار تدبر در قرآن ۳; اهمیت تدبر در قرآن ۴; بى منطقى تکذیب قرآن ۹; تعالیم قرآن ۸; دعوت به تدبر در قرآن ۲; دلایل وحیانیت قرآن ۶; سرزنش دشنام به قرآن ۱; عوامل رفع شبهه از قرآن ۳; فهم قرآن ۵; نقش قرآن ۶; وحیانیت قرآن ۳; وضوح قرآن ۵; ویژگیهاى قرآن ۵
- کافران: دعوت از کافران ۲
- کتب آسمانى: تاریخ کتب آسمانى ۷; هماهنگى کتب آسمانى ۸
- مردم: مردم صدراسلام و بعثت ۱۰; مردم صدراسلام و کتب آسمانى ۱۰
- مرفهان: دشنامهاى مرفهان ۱; سرزنش مرفهان ۱
- نبوت: نبوت در جزیرة العرب ۱۲
- وحى: تاریخ وحى ۱۲; وحى در جزیرة العرب ۱۲
