الأنبياء ٨٩
ترجمه
الأنبياء ٨٨ | آیه ٨٩ | الأنبياء ٩٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«فَرْداً»: یکه و تنها (نگا: مریم / و ). بدون فرزند و وارث (نگا: مریم / - ).
تفسیر
- آيات ۷۸ - ۹۱ سوره انبياء
- بيان آيه : ((و داود و سليمان اذيحكمان ...(( و شرح اينكه حكم آن دو جناب حكم واحد ومصون از خطا بوده است
- بررسى عقلى احتمالات مسئله و متعين شدن اينكه حكم سليمان و داود حكم واحدى بوده است
- تاءييد مطلبه به روايات وارده
- معناى تسخير كوهها و مرغ ها با داوود (عليه السلام )
- معناى اينكه صنعت لبوس را به داود تعليم كرديم
- مقصود از جريان بادبه امر سليمان (عليه السلام ) به سوى سرزمين شام (ولسليمانالريح عاصفة ...)
- معناى اينكه ذوالفنون (يونس عليه السلام ) ((ذهب مغاضا فظن ان لن نقدر عليه (( واينكه سپس در ظلمات ندا كرد: ((ان لا اله الا انى كنت من الظالمين ((
- بحث روايتى
- رواياتى ديگر در ذيل آياتى كه به ايوب ، يونس ، زكريا، و مريم (عليهم السلام )اشاره داشتند
نکات آیه
۱- داستان زکریا و فرزند خواهى او، درس آموز و شایسته یاد و یادآورى است. (و زکریّا إذ نادى ) برداشت یاد شده مبتنى بر این است که نصب «زکریّا» به عامل مقدرى چون «أذکر» یا «أذکروا» باشد.
۲- زکریا(ع) با صداى بلند و روشن، از خداوند خواستار فرزند شد. (و زکریّا إذ نادى ربّه لاتذرنى فردًا ) مقصود از جمله «لاتذرنى فرداً» (مرا تنها مگذار) - به قرینه آیه بعد (فاستجبنا له و وهبنا له یحیى...) - درخواست فرزند است. گفتنى است که «ندا» به معناى صداى بلند و روشن است (لسان العرب).
۳- رهایى از تنهایى و حفظ دستاوردهاى خود پس از مرگ، انگیزه زکریا(ع) در فرزند خواهى از خداوند (و زکریّا إذ نادى ربّه ربّ لاتذرنى فردًا و أنت خیر الورثین ) زکریا(ع) به جاى تصریح به فرزند خواهى خود، تنهایى خویش را مطرح کرد و در پایان درخواست خود مسأله بهترین وارث بودن خدا را یاد نمود. ذکر این دو مطلب، در حقیقت بیانگر انگیزه زکریا(ع) و شرح حال او در دعا و خواسته خویش است.
۴- زکریا(ع) از تنهایى در رنج بود و آرزوى فرزنددار شدن داشت. (إذ نادى ربّه ربّ لاتذرنى فردًا ) تردیدى نیست که انسان آن چه را در دعاها از خداوند مى خواهد، مورد علاقه و آرزوى او است و فقدان آن موجب رنج او; به ویژه اگر دعا کننده فرد بزرگى چون پیامبر الهى باشد. بنابراین دعاى زکریا(ع) براى فرزند دار شدنش، مى تواند گویاى برداشت یاد شده باشد.
۵- آرزوى فرزنددار شدن، آرزویى طبیعى براى انسان ها و امیدى پسندیده است. (ربّ لاتذرنى فردًا )
۶- حفظ دستاوردهاى زندگى پس از مرگ در پرتو داشتن فرزند، خواسته طبیعى انسان است. (و زکریّا إذ نادى ربّه ربّ لاتذرنى فردًا و أنت خیر الورثین ) از این که پیامبرى چون زکریا(ع)، خواستار حفظ دستاوردهاى خود در پرتو فرزنددار شدن بود، مى توان استفاده کرد که همه انسان ها چنین خواسته اى دارند.
۷- نگرانى زکریا(ع) نسبت به آینده رسالت خویش با نبود فرزند و وارثى در زندگى اش (ربّ لاتذرنى فردًا و أنت خیرالورثین ) ممکن است درخواست زکریا(ع) از خداوند براى فرزنددار شدنش به خاطر مسائل اجتماعى باشد; یعنى، آن حضرت خواسته است رسالتش و دستاوردهاى آن نگه دارى شده و تداوم یابد.
۸- مسأله ارث، داراى پیشینه اى دیرین در تاریخ و علاقه به ارث نهادن و ارث بردن، امرى طبیعى و رایج میان انسان ها، حتى پیامبران (ربّ لاتذرنى فردًا و أنت خیر الورثین )
۹- خداوند، بهترین وارثان است. (أنت خیر الورثین )
۱۰- همه موجودات زنده، مردنى و فنا شدنى اند و تنها خداوند زنده و جاوید است. (أنت خیر الورثین ) بهترین وارث بودن خداوند، ممکن است به این خاطر باشد که همه ارث برندگان، خود روزى خواهند مرد و آن چه را که به ارث برده اند به دیگران واگذر خواهند کرد; ولى خداوند وارثى است جاوید و فناناپذیر.
۱۱- توجه به ربوبیت خداوند و ذکر آن به هنگام دعا، از آداب دعا و نیایش (إذ نادى ربّه ربّ لاتذرنى )
۱۲- ربوبیت خداوند، مقتضى روى آوردن به درگاه او به هنگام نیاز (إذ نادى ربّه ربّ لاتذرنى )
۱۳- حسن ستایش خدا و یادکردن صفات و اسماى او به گونه اى مناسب با نیاز، به هنگام نیایش و دعا (و أنت خیر الورثین ) برداشت یاد شده به این دلیل است که زکریا(ع) متناسب با نیاز و خواسته اش (حفظ دستاوردهاى خود در پرتو فرزنددار شدن)، خدا را به «بهترین وارث بودن» یاد کرد.
موضوعات مرتبط
- آرزوى: آرزوى فرزند ۵; آرزوى هاى پسندیده ۵
- ارث: بهترین ارث ۹; تاریخ ارث ۸
- اسماوصغات: خیرالوارثین ۹
- انبیا: علایق انبیا ۸
- انسان: خواسته هاى انسان ۶; علایق انسان ۸; نیازهاى انسان ۵
- تنهایى: نجات از تنهایى ۳
- حمد: حمد خدا ۱۳
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۱۲; جاودانگى خدا ۱۰
- دعا: آداب دعا ۱۱، ۱۳; اسماء و صفات در دعا ۱۳; تناسب دعا با نیاز ۱۳; حمد در دعا ۱۳
- ذکر: ذکر ربوبیت خدا ۱۱; ذکر قصه زکریا(ع) ۱
- زکریا(ع): آرزوى زکریا(ع) ۴; آینده رسالت زکریا(ع) ۷; بى فرزندى زکریا(ع) ۴، ۷; تنهایى زکریا(ع) ۳; دعاى زکریا(ع) ۲; ذکر قصه زکریا(ع) ۱; عبرت از قصه زکریا(ع) ۱; عوامل رنج زکریا(ع) ۴; عوامل نگرانى زکریا(ع) ۷; فرزندخواهى زکریا(ع) ۱، ۲، ۴; فلسفه فرزندخواهى زکریا(ع) ۳، ۷; قصه زکریا(ع) ۲، ۴، ۷; محافظت از ارث زکریا(ع) ۳; محافظت از دستاوردهاى زکریا(ع) ۳، ۶
- عبرت: عوامل عبرت ۱
- علایق: علاقه به ارث ۸
- فرزند: درخواست فرزند ۲; نقش فرزند ۶
- گرایشها: زمینه گرایش به خدا ۱۲
- موجودات: فناپذیرى موجودات ۱۰