الحديد ١٤
ترجمه
| الحديد ١٣ | آیه ١٤ | الحديد ١٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«فَتَنتُمْ»: در فتنه و بلا انداخته‌اید. «تَرَبَّصْتُمْ»: درنگ کرده‌اید. منتظر مانده‌اید. «إِرْتَبْتُمْ»: شک و تردید نموده‌اید. دودلی ورزیده‌اید. «غَرَّتْکُمْ»: (نگا: جاثیه / ، انعام / و اعراف / ). «الْغَرُورُ»: (نگا: لقمان / ، فاطر / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۷ - ۱۵، سوره حديد
- بيان اينكه آيه : ((آمنوا بالله و رسوله و انفقوا...)) خطاب به مؤ منين و امر به آثارايمان است
- وجه و نكته اينكه فرمود از آنچه كه خدا شما را در آن جانشين كرده انفاق كنيد
- مراد از ميثاقى كه از مؤ منين گرفته شده است
- توبيخ شديد كسانى كه از انفاق مالى كه خدا تنها وارث آنستبخل مى ورزند
- عدم تساوى انفاق در زمان جنگ با انفاق بعد از فتح
- توضيحى درباره اجر دادن خدا به بنده و اينكه اجرى كه خدا درمقابل عمل عبد مى دهد تفضلى است از او عزوجل
- توضيحى درباره اجر دادن خدا به بنده و اينكه اجرى كه خدا درمقابل عمل عبد مى دهد تفضلى است از او عزوجل بيان حد اعلاى تشويق به انفاق در راه خدا،
- تقاضاى منافقان از مؤ منان ، در قيامت ، و جوابى كه به آنان داده مى شود: به دنيابرگرديد و نور به دست آوريد
- مقصود از ديوارى كه بين منافقان و مؤ منان زده مى شود و مفاد اين تمثيل در بيان حال منافقان
- استمداد منافقان از مؤ منان و جواب ايشان به آنها
- دنباله گفتار مؤ منان بر منافقان : شما امروز هيچ ياورى نداريد!
- (رواياتى در ذيل آيه مربوط به انفاق قبل از فتح و بعد از فتح ، گفتگوى منافقان و مؤمنان در قيامت و روايتى درباره آرزوى دراز)
نکات آیه
۱ - منافقان، بدان پندار که در دنیا با مؤمنان بوده اند و در انجام اعمال و تکالیف دینى (نماز، روزه و...) با آنان همراهى داشته اند، خود را همچون مؤمنان سزاوار رحمت الهى مى دانند. (فضرب بینهم بسور له باب باطنه فیه الرحمة ... ینادونهم ألم نکن معکم)
۲ - امکان پیدایش و نفوذ جریان نفاق، در میان صفوف مردان و زنان مسلمان در جامعه اسلامى (یقول المنفقون و المنفقت ... ألم نکن معکم)
۳ - انجام دادن اعمال و تکالیف دینى (خواندن نماز، گرفتن روزه و...)، بدون ایمان و اعتقاد، فاقد ارزش در جهان آخرت (فضرب بینهم بسور ... ینادونهم ألم نکن معکم)
۴ - جدا شدن منافقان از جمع مؤمنان، در قیامت و محکوم شدن آنان به عذاب الهى، نتیجه و محصول انگیزه هاى منافقانه آنان است. (ینادونهم ألم نکن معکم قالوا بلى و لکنّکم فتنتم أنفسکم) مؤمنان در پاسخ منافقان مى گویند: درست است که شما با ما در اعمال و تکالیف دینى شرکت مى کردید; لکن انگیزه هاى شما با ما یکى نبود. انگیزه هاى شما همواره خدعه و فریب، ریشخند و استهزا و ... بوده است و اینها شما را به این روز هوناک انداخته است. گفتنى است که معناى «فتون» (مصدر «فتنتم»)، در بلا و عذاب انداختن است. «فتنتم أنفسکم»; یعنى، خود را در گرفتارى عذاب انداختید.
۵ - منافقان، همواره منتظر بروز شکاف و اختلاف در صفوف مؤمنان و شکست و نابودى آنان بودند. (قالوا بلى و لکنّکم ... تربّصتم) «تربص» (مصدر «تربصتم») به معناى انتظار چیزى را کشیدن است. حذف مفعول «تربصتم» بیانگر آن است که منافقان، آرزوى بروز همه گونه گرفتارى را براى مؤمنان و جامعه اسلامى داشتند.
۶ - آرزوى ناکامى براى جامعه ایمانى، عامل بدبختى اخروى منافقان (و تربّصتم)
۷ - منافقان، گرفتار شک و تردید نسبت به مبانى اسلام (توحید، نبوت، معاد، قرآن و...) (قالوا بلى و لکنّکم ... ارتبتم)
۸ - تردید و ناباورى نسبت به مبانى اسلام (توحید، معاد، نبوت، قرآن و...)، عامل شقاوت و بدبختى اهل نفاق (قالوا بلى و لکنّکم ... ارتبتم)
۹ - منافقان، مغرور و فریفته آمال و آرزوهاى باطل خویش (و غرّتکم الأمانىّ)
۱۰ - مغرور و فریفته شدن منافقان، در برابر آمال و آرزوهاى پوچ، عامل بدبختى و شقاوت اخروى آنان (قالوا بلى و لکنّکم ... و غرّتکم الأمانىّ)
۱۱ - باقى ماندن منافقان، بر مواضع منافقانه خود تا لحظه مرگ، مایه بدبختى و شقاوت آنان در آخرت (بلى و لکنّکم فتنتم أنفسکم ... حتّى جاء أمر اللّه) مقصود از «أمراللّه» مرگ است.
۱۲ - بازگشت از مواضع منافقانه به ایمان و عمل خالصانه، پیش از فرا رسیدن مرگ، مورد قبول خداوند و جبران کننده گناه دورویى و نفاق (و لکنّکم فتنتم أنفسکم ... حتّى جاء أمر اللّه)
۱۳ - مرگ آدمیان، تحت اراده و فرمان خداوند فرا مى رسد. (حتّى جاء أمر اللّه) تعبیر «أمراللّه» درباره مرگ، بیانگر مطلب یاد شده است.
۱۴ - منافقان، فریفته دنیا و غافل از خداوند (و غرّکم باللّه الغرور) در صورتى که مراد از «الغرور» دنیا باشد، مقصود این خواهد بود که مظاهر دنیا (مال، جاه، مقام و...) شما را فریب داده و از خدا غافلتان کرده است.
۱۵ - غفلت از خداوند و فریفته شدن به مظاهر دنیا، عامل بدبختى اخروى منافقان (قالوا بلى و لکنّکم ... و غرّکم باللّه الغرور)
۱۶ - مظاهر دنیا، بسیار فریبنده است. (و غرّکم باللّه الغرور) «غرور» صیغه مبالغه (مصباح المنیر) و به معناى بسیار فریبنده است. برداشت یاد شده بر این اساس است که مراد از «الغرور» در این آیه دنیا باشد.
۱۷ - شیطان، موجودى بس حلیه گر و فریبکار (و غرّکم باللّه الغرور) برداشت یاد شده بر این اساس است که مراد از «الغرور» - چنان که مفسران نیز احتمال داده اند - شیطان باشد.
۱۸ - شیطان، همواره درصدد فریب دادن انسان و غافل کردن او از خداوند است. (و غرّکم باللّه الغرور) توصیف شیطان به «غرور»، نشان دهنده آن است که فریب کارى، با ذات شیطان درهم آمیخته و عجین شده است و او همواره در پى آن است که انسان را، از یاد خداوند غافل گرداند.
۱۹ - آرزوى ناکامى براى جامعه ایمانى، تردید در باورهاى دینى، فریفتگى به آرزوهاى باطل و مظاهر دنیا و غفلت از خداوند، از اوصاف منافقان و از نشانه هاى نفاق (و غرّکم باللّه الغرور)
۲۰ - افتادن در دام فریب شیطان، عامل بدبختى منافقان در آخرت (قالوا بلى و لکنّکم ... و غرّکم باللّه الغرور)
موضوعات مرتبط
- آرزو: آرزوى شکست مؤمنان ۶، ۱۹
- امیدوارى: امیدوارى به رحمت خدا ۱
- ایمان: آثار ایمان ۳
- توبه: توبه قبل از مرگ ۱۲; فرصت توبه ۱۲
- توحید: آثار شک در توحید ۸; شک در توحید ۷
- خدا: آثار اراده خدا ۱۳
- دنیا: فریبندگى دنیا ۱۶
- شیطان: اغواگرى شیطان ۱۷، ۱۸، ۲۰
- عذاب: موجبات عذاب ۴
- عمل: ملاک ارزش عمل ۳
- غفلت: عوامل غفلت از خدا ۱۸; غفلت از خدا ۱۴، ۱۹
- قرآن: آثار شک در قرآن ۸; شک در قرآن ۷
- مؤمنان: اختلاف مؤمنان ۵; شکست مؤمنان ۵; مؤمنان در قیامت ۴; همنشینى با مؤمنان ۱
- مرگ: منشأ مرگ ۱۳
- مسلمانان: نفاق در مسلمانان ۲
- معاد: آثار شک در معاد ۸; شک در معاد ۷
- منافقان: آثار ایمان منافقان ۱۲; آثار توبه منافقان ۱۲; آثار دنیاطلبى منافقان۱۵; آثار شک منافقان ۸; آثار عمل صالح منافقان ۱۲; آثار غفلت منافقان ۱۵; آثار لجاجت منافقان ۱۱; آرزوهاى باطل منافقان۹، ۱۰; آرزوهاى منافقان ۵، ۶، ۱۹; اغواپذیرى منافقان ۲۰; امیدوارى اخروى منافقان ۱; انتظارات منافقان ۵; بینش منافقان ۱; تکبر منافقان ۹; دنیاطلبى منافقان ۱۴، ۱۹; شک منافقان ۷، ۱۹; صفات منافقان ۱۹; عذاب اخروى منافقان ۴; عوامل شقاوت منافقان ۸; عوامل شقاوت اخروى منافقان ۶، ۱۰، ۱۱، ۱۵، ۲۰; عوامل فریب منافقان ۹; غفلت منافقان ۱۴، ۱۹; قبول توبه منافقان۱۲; منافقان در قیامت ۴
- نبوت: آثار شک در نبوت ۸; شک در نبوت ۷
- نفاق: آثار نفاق ۴، ۱۱، ۱۹; عفو نفاق ۱۲
