طه ٨٤
ترجمه
طه ٨٣ | آیه ٨٤ | طه ٨٥ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«عَلَی أَثَرِی»: به دنبال من. نزدیک به من و پا به پای من.
تفسیر
- آيات ۸۰ - ۹۸ سوره طه
- بيان آيات مربوط به آخرين فصل از داستان موسى (عليه السلام )
- معناى آيه :((و انى لغفار لمن تاب و آمن و عمل صالحا ثم اهتدى ((
- بيان مراد از اضافه كردن قيد ((ثم اهتدى (( برايمان به خدا وعمل صالح
- بخش ديگرى از داستان موسى (ع ): رفتن به كوه طور، گوساله پرستى بنىاسرائيل و...
- معناى پاسخ سامرى از بازخواست موسى (قال بصرت بمالم يبصروا به ...)
- وجوه مختلفى كه مفسرين در معناى (بصرت بمالم يبصروا...) گفته اند
- حضرت موسى (ع ) براى پيامبرى مجازاتى شديد در نظر مى گيرد
- سرنوشت خداى ساختگى سامرى !
- بحث روايتى
- روايتى كه بنابرآن مقصود از جمله : ((ثم اهتدى (( در آيه : ((و انى لغفار لمن تاب...(( ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) است
- بيان عدم اختصاص آيه بنى اسرائيل و رد كلام آلوسى در روح المعانى
- اشاره به سه معناى ((ولايت (( و اينكه مراد از ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) كدامين است
- روايت مفصلى در داستان سامرى و گوساله پرستى بنىاسرائيل از تقسير قمى
- حديثى از ابن عباس در نقل جريان سامرى و نقد حديث
- روايتى در ذيل آيه (اشربوا فى قلوبهم العجل بكفرهم ) كه متضمن مطالب عجيبى است
- روايتى درباره سامرى و برداشتن او خاك را از پاى اسب جبرئيل و اشكالاتى كه به آن وارد است
- جز مخالف با كتاب خدا حجيت ندارد
- روايات آحاد حتى در صورت صحت سند در غير احكام شرعيه حجيت ندارند
- نقد رواياتى كه صداى گوساله سامرى را مستند به خدا و آزمايش الهى مى دانند
نکات آیه
۱ - موسى(ع)، سبقت گرفتن خود بر قومش در آمدن به میقات را، به جهت اطمینان به قومش در پیروى از او و طى مسیر تا میقات دانست. (قال هم أُوْلاء على أثرى ) «أُوْلا» اسم اشاره به بعید است و «أثر» به معناى علامت باقى مانده از هر چیزى است. از همین رو به جاى پا نیز «اثر» گفته مى شود. «أثر» به معناى اتباع و دنباله روى نیز آمده است. (مقاییس اللغة). مفاد آیه بالا این است که آنان همان جماعت اند که بر نشانه پاى من به سوى میقات روان اند و یا این که به دنبال من در حال آمدن به میقات هستند.
۲ - ورود موسى(ع) به میقات، اندکى پیش از ورود قومش به آن مکان بود. (و ما أعجلک ... قال هم أُوْلاء على أثرى ) مورد اشاره قرارگرفتن همراهان موسى از سوى آن حضرت، نشان مى دهد که آنان در چشم انداز موسى(ع) بودند و براى رسیدن به میقات، زمان زیادى لازم نداشتند. بنابراین بین ورود موسى(ع) به میقات و ورود قوم او، چندان فاصله اى نبوده است.
۳ - قوم موسى، با فاصله زمانى کوتاهى، به دنبال موسى(ع) و رد پاى او به سوى میقات روانه شدند. (و ما أعجلک ... قال هم أُوْلاء على أثرى )
۴ - موسى(ع)، حضور پیش از موعد خود و جلوتر از دیگران را در میقات موجب جلب رضایت خداوند مى پنداشت. (و ما أعجلک ... و عجلت إلیک ربّ لترضى )
۵ - شوق موسى(ع) به ملاقات و گفت وگوى با پروردگار و جلب رضایت او، موجب شتاب وى در آمدن به میقات بود. (و عجلت إلیک ربّ لترضى )
۶ - شتاب در کار خیر و تعجیل در وفاى به وعده، موجب جلب رضایت خدا است. (و ما أعجلک ... و عجلت إلیک ربّ لترضى ) هر چند که موسى(ع) به جهت جدا شدن از مردم، مورد پرس و جوى خداوند قرار گرفت; ولى هدف او از این تعجیل، مورد نقد قرار نگرفته است; یعنى، تسریع در وفاى به وعده و حضور در میقات، به خودى خود، کار مطلوبى بوده است.
۷ - عبادت، موجب جلب رضایت الهى است. (عجلت إلیک ربّ لترضى )
۸ - خوبى هرکار، علاوه بر صدور آن به نیت خیر، در گرو هماهنگى آن با سایر خواسته ها و دستورات خداوند است. (و ما أعجلک ... و عجلت إلیک ربّ لترضى ) با وجود آن که موسى(ع) در تعجیل خود، نیت خیر داشته است; ولى بازخواست شدن او دال براین مطلب است که صرف داشتن نیت خیر، براى برترى یافتن عمل کافى نیست; بلکه باید با ادله دیگر آن عمل را سنجید. اگر در تعارض نبود، آن گاه بدان اقدام کرد.
۹ - پیامبران، در تشخیص موارد رضایت خداوند، نیازمند راهنمایى و هدایت او هستند. (و ما أعجلک ... عجلت إلیک ربّ لترضى )
۱۱ - ربوبیت خداوند، مقتضى پاداش به دارندگان نیت خیر و سبقت گیرندگان در کار نیک (و عجلت إلیک ربّ لترضى)
۱۲ - همراه بودن با هم سفران در مسافرت، و جدا نشدن از آنان در مسیر، از آداب سفر است. (و ما أعجلک ... قال هم أُوْلاء على أثرى)
موضوعات مرتبط
- انبیا: نیازهاى معنوى انبیا ۹; هدایت انبیا ۹
- بنى اسرائیل: نمایندگان بنى اسرائیل در میقات ۱، ۲، ۳
- تکلیف: عمل به تکلیف ۸
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۱۱; زمینه تشخیص رضایت خدا ۹ ; زمینه رضایت خدا ۴، ۶، ۷; گفتگوى خدا با موسى(ع) ۵
- نت : آثار نت ۸
- عبادت: آثار عبادت ۷
- عمل: آثار سبقت در عمل خیر ۶; پاداش سبقت در عمل خیر ۱۱; زمینه پاداش عمل خیر ۱۱; شرایط عمل خیر ۸; نیت در عمل خیر ۸
- مسافرت: آداب مسافرت ۱۲
- موسى(ع): بینش موسى(ع) ۴; پیروى از موسى(ع) ۱; عجله موسى(ع) ۱، ۲، ۴; علایق موسى(ع) ۵; عوامل عجله موسى(ع) ۵; قصه موسى(ع)۱، ۲، ۳، ۵; ملاقات موسى(ع) با خدا ۵; موسى(ع) در میقات ۱، ۲، ۳، ۴، ۵
- نیازها:
- نیاز به هدایتهاى خدا :۹
- وعده: آثار عجله در وفاى به وعده ۶
- همسفران: همراهى با همسفران ۱۲