القصص ٦٨
ترجمه
القصص ٦٧ | آیه ٦٨ | القصص ٦٩ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«الْخِیَرَة»: حق انتخاب. گزینش. مراد این است که انسان در برابر حکم خدا، صاحب اختیار نبوده و حق چانه زدن ندارد (نگا: احزاب / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۵۷ - ۷۵، سوره قصص
- غرض كلى آيات : بيان بهانه ديگرى از مشركين بر عدم ايمانشان به قرآن
- پاسخ به اين عذر و بهانه مشركين كه اگر ايمان بياوريم از سرزمينمان رانده مىشويم
- جواب ديگرى به آن بهانه : تنعم و بهره مندى مادى درحال كفر و بى ايمانى ، در معرض هلاكت و فنا است
- ترجيح پيروى هدى بر ترك آن با مقايسه حال پيروان هدايت باحال پيروان هوى
- سخن پيشوايان شرك در روز قيامت كه در مقام بيزارى جستن از پيروان خود (مشركين )
- معناى و مراد از جمله ((اءغوينا هم كما غوينا))
- معناى اينكه كورى به اخبار نسبت داده شده ((فعميت عليهم الانباء)) نه به خود مشركين
- پاسخ ديگر به عذر و بهانه مشركين
- بيان اينكه خداوند داراى اختيار تكوينى (يخلق ما يشاء) و تشريعى (ويختار) است
- معناى مختار بودن انسان و بيان اينكه او در برابر اراده تكوينى و تشريعى خدا اختيارىندارد
- مقصود از اينكه فرمود: ((ما كان لهم الخيرة ))
- سه وجه براى اينكه فقط خدا مستحق پرستش است : ((له الحمد فى الاولى و الاخرة و لهالحكم و اليه ترجعون ))
- اثبات توحيد ربوبى خداى تعالى با بيان عجز آلهه مشركين از آوردن نور يا يا آوردنشب
- در قيامت كه روز كشف حقائق است بطلان پندار مشركان آشكار مى گردد (فعلمواان الحق لله...)
- بحث روايتى (چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته )
نکات آیه
۱ - خداوند، توانا بر آفرینش هر چه بخواهد. (و ربّک یخلق ما یشاء)
۲ - پیامبر(ص)، مورد لطف و عنایت ویژه خداوند (و ربّک یخلق) اضافه در «ربّک» تشریفیه و بیانگر مطلب یاد شده است.
۳ - تعیین تکلیف براى خلق، در حیطه اختیار خداوند (و ربّک یخلق ما یشاء و یختار) جمله «یخلق مایشاء» بیانگر مشیت و اراده تکوینى خدا و جمله «یختار» بیانگر اراده تشریعى او است; یعنى، «و یختار للخلق ما یشاء».
۴ - انتخاب پیامبر، در قلمرو و اختیار خداوند است. (و ربّک یخلق ما یشاء و یختار) جمله «یختار» مى تواند اشاره به برگزیدن پیامبران از میان خلق باشد.
۵ - بشر، فاقد صلاحیت گزینش پیامبر و تشریع قانون براى مردم (و ربّک ... یختار ما کان لهم الخیرة) «خیرة» به معناى «تخیّر» (اختیار کردن) است; مانند «طیرة» که به معناى «تطیّر» مى باشد.
۶ - گزینش پیامبر و تبیین وظایف خلق، از شؤون ربوبیت خداوند است. (و ربّک یخلق ما یشاء و یختار)
۷ - اعتقاد به توحید و یگانگى خدا، مقتضى اعتقاد به عدم صلاحیت غیر او براى تشریع قانون و تعیین تکلیف براى خلق (و ربّک یخلق ما یشاء و یختار ما کان لهم الخیرة) ذیل آیه بیانگر آن است که کسانى که پنداشته بودند مى توانند قانون وضع نمایند و یا پیامبر تعیین کنند، ناخواسته به دامن شرک غلتیدند; زیرا تشریع قانون و انتخاب پیامبر، تنها در اختیار کسى است که ربوبیت داشته باشد و ربوبیت تنها از آنِ خداوند است.
۸ - اعتقاد به صلاحیت غیرخدا براى قانون گذارى، اعتقادى شرک آلود و ناسازگار با توحید ربوبى است. (و ربّک یخلق ... سبحن اللّه و تعلى عمّا یشرکون)
۹ - خدا، کمال مطلق و به دور از هر عیب و نقص (سبحن اللّه)
۱۰ - ساحت خداوند از داشتن انباز در آفرینش و تدبیر خلق منزه و برتر است. (و ربّک یخلق ... سبحن اللّه و تعلى عمّا یشرکون)
موضوعات مرتبط
- احکام: منشأ تشریع احکام ۷
- اسماء و صفات: صفات جلال ۹، ۱۰
- انبیا: منشأ گزینش انبیا ۴، ۵، ۶
- انسان: عجز انسان ۵
- تکلیف: منشأ تکلیف ۳، ۶
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۱۰
- حقوق: حق تشریع ۳
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۶; اختیارات خدا ۳، ۴; تنزیه خدا۱۰; خالقیت خدا ۱; خدا و شریک ۱۰; خدا و نقص ۹; قدرت خدا ۱; کمال خدا ۹; مشیت خدا ۱، ۳
- شرک: موارد شرک ۸
- عقیده: آثار عقیده به توحید ۷; عقیده به تشریع غیرخدا ۸
- قانونگذارى: منشأ قانونگذارى ۵
- لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۲
- محمد(ص): فضایل محمد(ص) ۲