القصص ١٣

فَرَدَدْنَاهُ‌ إِلَى‌ أُمِّهِ‌ کَيْ‌ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَ لاَ تَحْزَنَ‌ وَ لِتَعْلَمَ‌ أَنَ‌ وَعْدَ اللَّهِ‌ حَقٌ‌ وَ لٰکِنَ‌ أَکْثَرَهُمْ‌ لاَ يَعْلَمُونَ‌

ترجمه

ما او را به مادرش بازگرداندیم تا چشمش روشن شود و غمگین نباشد و بداند که وعده الهی حق است؛ ولی بیشتر آنان نمی‌دانند!

|پس او را به مادرش بازگردانديم تا چشمش [بدو] روشن شود و غم نخورد و بداند كه وعده‌ى خدا درست است، ولى بيشترشان نمى‌دانند

پس او را به مادرش بازگردانيديم تا چشمش [بدو] روشن شود و غم نخورد و بداند كه وعده خدا درست است، ولى بيشترشان نمى‌دانند.

و بدین وسیله ما موسی را به مادرش برگردانیدیم تا دیده‌اش روشن شود و حزن و اندوهش به کلی برطرف گردد و نیز به طور یقین بداند که وعده خدا حق است، لیکن اکثر آنان از این حقیقت آگاه نیستند.

پس او را به مادرش برگردانیم تا خوشحال و شادمان شود و اندوه نخورد و بداند که حتماً وعده خدا حق است، ولی بیشتر مردم [که محروم از بصیرت اند این حقایق را] نمی دانند.

پس او را نزد مادرش برگردانيديم تا چشمان آن زن روشن گردد و غمگين نباشد و بداند كه وعده خدا حق است، ولى بيشترينشان نمى‌دانند.

سرانجام او را به مادرش بازگرداندیم تا دل و دیده‌اش [به او] روشنی یابد و غم نخورد و بداند که وعده الهی حق است، ولی بیشترینه آنان نمی‌دانند

پس او را به مادرش بازگردانيديم تا چشم وى روشن گردد و اندوه نخورد و تا بداند كه وعده خدا راست است ولى بيشتر آنان نمى‌دانند.

(مأموران مادر موسی را به قصر فرعون بردند و نوزاد سخت پستان او را مکیدن گرفت و برق خوشحالی از چشمها جستن کرد، و بدین ترتیب) ما موسی را به مادرش بازگرداندیم تا چشمش (از دیدار او) روشن شود (و غم و اندوهی در دل او نماند) و غمگین نگردد و بداند که وعده‌ی خدا راست است، اگر چه بیشتر مردم (چنین) نمی‌دانند.

پس او را به مادرش باز گردانیدیم، تا چشمش (بدو) روشن شود و غم نخورد و تا بداند که وعده‌ی خدا بی‌گمان درست است؛ ولی بیشترشان نمی‌دانند.

پس بازگردانیدیمش بسوی مادرش تا روشن شود چشمش بدو و اندوهگین نشود و تا بداند که وعده خدا است حقّ و لیکن بیشترشان نمی‌دانند

القصص ١٢	آیه ١٣	القصص ١٤
سوره : سوره القصص نزول : ١١ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«کَیْ تَقَرَّ عَیْنُها»: (نگا: قصص / .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

کُتِبَ‌ عَلَيْکُمُ‌ الْقِتَالُ‌ وَ هُوَ... (۲) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا لاَ... (۱)

تفسیر

• آيات ۱ - ۱۴، سوره قصص
• غرض و مفاد سوره قصص : وعده جميل به مؤ منين با ذكر داستان موسى (عليه السلام ) وفرعون
• از داستان موسى (ع ) و فرعون مؤ منين بايد درس بگيرند
• وصف كارهاى فرعون و محيطى كه موسى (عليه السلام ) در آن زاده شد
• معناى آيه : ((و نريد ان نمن على الذين استضعفوا فى الارض ...))
• الهام به مادر موسى (عليه السلام ): موسى را شير بده و چون بر او ترسيدى ودريايش بيانداز
• معناى ((خاطى ء)) و ((مخطى )) و مقصود از اينكه فرعون و فرعونيان را در گرفتن ازنيل ((خاطئين )) لقب داد
• معناى اينكه فرمود: ((واصبح فؤ اد موسى فادغا...))
• تعقيب و مراقبت خواهر موسى (ع ) او را بدرخواست مادرش
• بازگردانيده شدن موسى (ع ) به دامان مادر به لطف الهى
• بحث روايتى
• روايتى متضمن داستان توليد موسى (عليه السلام ) و به رود انداخته شدن او و...

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - به ثمر رسیدن تلاش خواهر موسى، در بازگرداندن برادر خویش به آغوش مادر (قالت هل أدلّکم على أهل بیت ... فرددنه إلى أُمّه) خواهر موسى با دنبال کردن برادر، ورود به کاخ فرعون و بالاخره استفاده از فرصت به دست آمده، توانست موسى را به مادرش بازگرداند.

۲ - بازگشت موسى به دامان مادر، نمودى از تدبیر و اراده الهى است. (فرددنه إلى أُمّه) اسناد فعل «ردد» به ضمیر «نا» بیانگر مطلب یاد شده است.

۳ - غلبه اراده الهى بر خواست و تصمیم فرعون در نابود کردن موسى(ع) (یذبّح أبناءهم ... فرددنه إلى أُمّه) موسى(ع) زمانى به دنیا آمد که فرعون به بهانه از بین بردن او، هر کودک پسر بنى اسرائیلى را سر مى برید; اما خداوند حوادث را طورى ترتیب داد که شخص فرعون به حمایت از موسى(ع) برخیزد و او را تحت سرپرستى خود قرار دهد.

۴ - تعلق اراده الهى بر بازگرداندن سریع موسى(ع) و دیر نپاییدن زمان جدایى میان او و مادرش (فرددنه إلى أُمّه) به کارگیرى «فاء» عاطفه - که براى بیان عدم تراخى است- نشان مى دهد که زمان جدایى میان موسى(ع) و مادرش به قدرى کوتاه بود که مى توان آن را نادیده گرفت.

۵ - مادر موسى، برخوردار از منزلتى بلند در پیشگاه خداوند و مورد لطف و عنایت ویژه او (و أوحینا إلى أُمّ موسى ... و لتعلم أنّ وعد اللّه حقّ) مادر موسى، در این بخش از آیات محور داستان موسى قرار گرفته است و این مى تواند حاکى از منزلت و جایگاه بلند او در نزد خداوند باشد.

۶ - قدرت خداوند، بر جهت دادن حوادث به سمت تحقق اراده خود (أوحینا إلى أُمّ موسى ... و حرّمنا علیه المراضع... فرددنه إلى أُمّه) چنان که گفته شد فرعون به بهانه نابود کردن موسى(ع)، فرزندان بنى اسرائیل را سر مى برید; ولى خداوند حوادث را به گونه اى تنظیم کرد که موسى(ع) تحت حمایت خود فرعون قرار گیرد و در کاخ او رشد کند.

۷ - شادى کردن مادر موسى و زدایش غم از دل وى، از هدف هاى خداوند در بازگرداندن موسى(ع) به دامان وى (فرددنه إلى أُمّه کى تقرّ عینها و لاتحزن) کلمه «کى» به اصطلاح، «تعلیلیه» و بیانگر هدف الهى در بازگرداندن موسى به دامان مادرش مى باشد. در این آیه به دو هدف اشاره شده است: الف) شاد شدن مادر موسى و زدودن غم و اندوه ناشى از فراق فرزند. ب) عمل کردن خدا به وعده خود و یقین پیدا کردن مادر موسى به حقانیت وعده هاى الهى. برداشت یاد شده بیان مضمون هدف نخست است.

۸ - حضور کودک در کنار مادر، مایه سرور و روشنى دیدگان و فراق او، موجب اندوه و نگرانى مادر (فرددنه إلى أُمّه کى تقرّ عینها و لاتحزن)

۹ - وعده خدا به مادر موسى، مبنى بر بازگرداندن فرزندش به آغوش وى (و لتعلم أنّ وعد اللّه حقّ) این آیه اشاره به وعده اى دارد که خداوند قبلاً به مادر موسى داده بود: «ما او را قطعاً به تو باز خواهیم گرداند»، (إنّا رادّوه إلیک).

۱۰ - یقین پیدا کردن مادر موسى به درستى و تخلف ناپذیر بودن وعده هاى خداوند، یکى دیگر از اهداف بازگرداندن موسى(ع) به آغوش وى (فرددنه إلى أُمّه ... و لتعلم أنّ وعد اللّه حقّ)

۱۱ - بازگشت موسى(ع) به دامن مادر، نمود حقانیت و تخلف ناپذیرى وعده هاى خداوند (و لتعلم أنّ وعد اللّه حقّ) برداشت یاد شده بدان احتمال است که مراد از «وعد اللّه» مطلق وعده هاى الهى باشد. بنابراین بازگشت موسى(ع) به دامان مادر نمود این است که تمام وعده هاى الهى، از همین قبیل بوده و تخلف در آن راه ندارد.

۱۲ - بیشتر مردم، بى بهره از اعتقاد به تخلف ناپذیرى وعده هاى خداوند (و لکنّ أکثرهم لایعلمون)

۱۳ - اندکى از مردم به حقانیت وعده هاى الهى، اعتقاد دارند. (و لکنّ أکثرهم لایعلمون) مفعول «لایعلمون» حذف شده و تقدیر آن چنین است: «و لکنّ أکثر الناس لایعلمون أنّ وعد اللّه حقّ». مفهوم آن این است که تنها اندکى از مردم به حقانیت وعده هاى الهى یقین دارند.

روایات و احادیث

۱۴ - «عن محمدبن مسلم قال:... قلت لأبى جعفر(ع) فکم مکث موسى غائباً عن أُمّه حتّى ردّه اللّه علیها؟ قال: ثلاثة أیّام...; محمدبن مسلم مى گوید:... از امام باقر(ع) سؤال کردم: موسى(ع) چند روز از مادرش غایب بود تا این که خداوند او را دوباره به دامان او برگردانید؟ حضرت فرمود: سه روز...».

موضوعات مرتبط

• اکثریت: بى ایمانى اکثریت ۱۲
• چشم روشنى: عوامل چشم روشنى ۸
• حوادث: منشأ حوادث ۶
• خدا: آثار اراده خدا ۴; آثار قدرت خدا ۶; حاکمیت اراده خدا ۳، ۶; حتمیت وعده هاى خدا ۱۱ ، ۱۲; حقانیت وعده هاى خدا ۱۱; کمى مؤمنان به وعده هاى خدا ۱۳; نجات بخشى خدا ۳، ۴; نشانه هاى تدبیر خدا ۲; نشانه هاى ربوبیت خدا ۲; وعده هاى خدا ۹
• عقیده: عقیده به وعده هاى خدا ۱۳
• عواطف: عواطف مادرى ۸
• فرعون: اراده فرعون ۳
• کودک: نقش کودک ۸
• لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۵
• مادر: عوامل سرور مادر ۸; عوامل نگرانى مادر ۸
• موسى(ع): آثار بازگشت موسى(ع) ۱۱; آثار تلاش خواهر موسى(ع) ۱; بازگشت موسى(ع) ۱، ۲، ۴; رفع اندوه مادر موسى(ع) ۷; عوامل سرور مادر موسى(ع) ۷; فلسفه بازگشت موسى(ع) ۷، ۱۰; قتل موسى(ع) ۳; قصه موسى(ع) ۱، ۳، ۷، ۹، ۱۰، ۱۴; مادر موسى(ع) ۱، ۲، ۴; مدت فراق موسى(ع) ۱۴; مقامات مادر موسى(ع) ۵; منشأ نجات موسى(ع) ۳، ۴; نقش خواهر موسى(ع) ۱ ; وعده بازگشت موسى(ع) ۹; وعده به مادر موسى(ع) ۹; یقین مادر موسى(ع) ۱۰
• یقین: یقین به وعده هاى خدا ۱۰