مريم ٧٦
ترجمه
مريم ٧٥ | آیه ٧٦ | مريم ٧٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«هُدیً»: هدایت و رهنمود. مفعولبه است. «مَرَدّاً»: مصدر میمی و به معنی بازگشت، یا این که اسم مکان و به معنی محلّ بازگشت است که مراد در اینجا بهشت است.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۷۳ - ۸۰ سوره مريم
- استدلال كفار به اينكه مقام و مجلس بهترى از مؤ منين دارند پس بر حق اند
- پاسخ به احتجاج باطل كفار
- كمك خداوند به گمراهى بشتر و استمرار آن براى گمراهان !
- جواب دوم به اجتجاج كفار كه گفتند: ((اى الفريقين خير مقاما و احسن نديا((
- استدلالى ديگر از كفار، مشابه استدلال پيشين كه مال و فرزند دار شدن را نتيجه كفر پنداشته اند و جواب خداى تعالى بدانان
نکات آیه
۱- هدایت یافتگان، مشمول فزونى مستمر هدایت از جانب خداوند (و یزید اللّه الذین اهتدوا هدًى)
۲- هدایت، مقوله اى تکامل پذیر و قابل فزونى و نقصان (و یزید اللّه الذین اهتدوا هدًى)
۳- ارزشمندى و مخصوص بودن هدایت اعطایى از جانب خداوند به مؤمنان و باورداران آیات الهى. (و یزید اللّه الذین اهتدوا هدًى) نکره بودن «هدىً» بر ویژگى آن دلالت دارد; یعنى، هدایتى که قابل تعریف نیست این آیه به دنبال آیه پیش، پاسخى به گفته کافران است که هنگام شنیدن آیات الهى به مؤمنان، مى گفتند: «أىّ الفریقین خیر ...». بنابراین «الذین اهتدوا» همان «الذین آمنوا» هستند که در آیا پیش از آنان یاد شده بود.
۴- عمل صالح باقى مى ماند و نیکوکاران، از پاداش آن در پیشگاه خداوند برخوردار مى گردند. (والبقیت الصلحت خیر عند ربّک ثوابًا) «خیر» گرچه اسم تفضیل است; ولى همواره این مفهوم را ندارد که نقطه مقابل هم، اصل وصف را داراست; بلکه در نظایر این آیه تفضیل به معناى حقیقى آن وجود ندارد و گفتن «خیر ثواباً» در مقابل پندار دنیامداران است که به نتیجه کارهایشان دل بسته اند و مراد این است که تنها به ثواب عمل صالح مى توان دل بست.
۵- کارهاى شایسته، نزد خداوند داراى ارزش برتر است. (والبقیت الصلحت خیر عند ربّک ثوابًا) قید «عند ربّک» رساننده یکى از دو معانى زیر است: ۱- ثواب اعمال صالح نزد خداوند است و اعطاى آن تضمین شده است. ۲- در پیشگاه خداوند و در تعالیم او، بهتربودن ثواب اعمال صالح قطعى و پذیرفته شده است; گرچه نزد دیگران و در دیدگاه آنان چنین نباشد.
۶- تضمین پاداش عمل صالح، از جانب خداوند (والبقیت الصلحت خیر عند ربّک ثوابًا)
۷- تنها کارهاى شایسته، (باقیات الصالحات)، ثبات داشته و ماندگار خواهد بود. (والبقیت الصلحت خیر عند ربّک) شیوه رایج سخن در چنین مواردى، این است که گفته شود: «الصالحات الباقیات»; زیرا این اعمال صالح است که به ماندگارى توصیف مى شود. این جابه جایى در تعبیر، به منظور بیان بقاى عمل صالح، در قبال فناپذیرى مال و منال دنیا است که در آیات پیشین در باره آن سخن گفته شد.
۸- روى آوردن به انجام عمل صالح، نشانگر برخوردارى از هدایت هاى ویژه الهى است. (و یزید اللّه الذین اهتدوا هدًى والبقیت الصلحت)
۹- کردار انسان - چه خوب و چه بد - ماندگار خواهد بود. * (البقیت الصلحت) چنانچه قید «الصالحات» قیدى احترازى باشد،«باقیات» به دو نوع تقسیم مى شود: «صالحات» و «غیر صالحات».در این صورت تنها ثواب بهتر مخصوص نوع «صالحات» قرار خواهد گرفت.
۱۰- عنایت ویژه خداوند به پیامبر(ص) در خطاب هاى قرآنى (عند ربّک)
۱۱- ربوبیت خداوند، مقتضى اعطاى پاداش به اعمال صالح (والبقیت الصلحت خیر عند ربّک ثوابًا)
۱۲- انجام عمل صالح، درپى دارنده بهترین بازدهى (والبقیت الصلحت ... خیر مردًّا) «مردّ» مصدر میمى و به معناى بازگرداندن است. « ...خیر مردّاً»; یعنى، اعمال نیک از نظر بازدهى و آنچه از ناحیه عمل به انسان بازمى گردد، بهتر است.
۱۳- بهترین عاقبت، در انتظار انجام دهندگان عمل صالح است. (و خیر مردًّا) «مردّاً» مى تواند اسم مکان و به معناى «مرجع» باشد (البحر المحیط). در این صورت مراد از «خیر مردّاً» بهترین فرجام خواهد بود.
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: هدایت مؤمنان به آیات خدا ۳
- ارزشها ۵:
- پاداش: موجبات پاداش ۱۱
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۱۱; عطایاى خدا ۳; هدایت خاص خدا ۳، ۸; هدایتهاى خدا ۱
- صالحان: پاداش صالحان ۴; حسن فرجام صالحان ۱۳
- عمل: بقاى عمل ۹
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۸، ۱۲; ارزش عمل صالح ۵; بقاى عمل صالح ۴، ۷; پاداش عمل صالح ۱۱; تضمین پاداش عمل صالح ۶
- فرجام: بهترین فرجام ۱۳
- لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۱۰
- محمد(ص): فضایل محمد(ص) ۱۰
- مهتدین: ازدیاد هدایت مهتدین ۱
- هدایت: ازدیاد هدایت ۲; مراتب هدایت ۲، ۳; نشانه هاى هدایت ۸