مريم ٧٣
ترجمه
| مريم ٧٢ | آیه ٧٣ | مريم ٧٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَقَاماً»: منزل و مسکن. جایگاه و پایگاه. «نَدِیّاً»: مجلس. باشگاه.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ کَذٰلِکَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ... (۲) وَ کَذٰلِکَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ... (۲) قَالُوا أَ نُؤْمِنُ لَکَ وَ... (۲) وَ قَالَ الَّذِينَ کَفَرُوا... (۴)
أَ إِنَّکُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجَالَ... (۳) کَمْ تَرَکُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَ... (۰) وَ زُرُوعٍ وَ مَقَامٍ کَرِيمٍ (۱) وَ نَسُوقُ الْمُجْرِمِينَ إِلَى... (۰)
تفسیر
- آيات ۷۳ - ۸۰ سوره مريم
- استدلال كفار به اينكه مقام و مجلس بهترى از مؤ منين دارند پس بر حق اند
- پاسخ به احتجاج باطل كفار
- كمك خداوند به گمراهى بشتر و استمرار آن براى گمراهان !
- جواب دوم به اجتجاج كفار كه گفتند: ((اى الفريقين خير مقاما و احسن نديا((
- استدلالى ديگر از كفار، مشابه استدلال پيشين كه مال و فرزند دار شدن را نتيجه كفر پنداشته اند و جواب خداى تعالى بدانان
نکات آیه
۱- آیات و دلایل ارائه شده از سوى خداوند، روشن و خالى از ابهام است. (و إذا تتلى علیهم ءایتنا بیّنت) «بیّنة» به معناى آشکار و واضح است «آیات بیّنات»; یعنى، آیاتى که دلالت آن روشن و بر فهم مراد وافى است و از نظر استدلال تام مى باشد.
۲- کفر، منشأ نپذیرفتن دلایل و آیات روشن الهى (و إذا تتلى علیهم ءایتنا بیّنت قال الذین کفروا)
۳- مسلمانان عصر بعثت، گرفتار مشکلات اقتصادى و اجتماعى و سختى معیشت بودند. (أىّ الفریقین خیر مقامًا و أحسن ندیًّا) مراد از «فریقین» به قرینه صدر آیه، مؤمنان و کافران است. کافران در پاسخ به مؤمنان دو چیز را مایه افتخار و برترى و حقانیت خود مى دانستند: یکى وصف «خیرمقاماً» و دیگرى «أحسن ندیّاً»، از این دو توصیف، آشکار شود که مؤمنان از نظر ظاهرى، در نقطه مقابل این دو وضعیت قرار داشتند.
۴- در آغاز بعثت، کافران مکه از وضعیت اقتصادى و اجتماعى بهترى نسبت به مسلمانان برخوردار بودند. (أىّ الفریقین خیر مقامًا و أحسن ندیًّا) «مقام» اسم مکان و مشتق شده از قیام است که در معناى مجازى موقعیت اجتماعى به کار رفته است و «خیر مقاماً» کنایه از بهتر بودن وضعیت اقتصادى مى باشد. «ندى» به معناى جلیس و مجلس است (مفردات راغب). افتخار کافران به بهتر بودن مجلس و هم نشینان خویش، کنایه از بهتربودن وضعیت سیاسى و نظام اجتماعى آنان است.
۵- کاران در عصر بعثت، براى تصمیم در باره امور خود، مجلس مشورتى داشتند. (و أحسن ندیًّا) براى «ندى» (ریشه اشتقاقى «ندى») چندین معنا ذکر شده است، از قبیل: جود و بخشش، باران، گیاه، برآوردن آواز، مجالست و... (لسان العرب). آنچه از این معانى متناسب با آیه و قرائن دیگر است، آن است که «ندىّ» به معناى مجلس و مکان گفت وگو و از «ندى» به معناى مجالست مشتق شده باشد; زیرا افتخار به موارد دیگر در برابر مسلمانان - که نوعاً تهیدست و بدون قدرت بودند - چندان مناسب به نظر نمى رسد.
۶- کافران عصر بعثت، فریفته وضعیت بهتر اقتصادى و هم نشینان به ظاهر آراسته خویش بودند. (أىّ الفریقین خیر مقامًا و أحسن ندیًّا) افتخار به محفل، در حقیقت افتخار به حاضران در آن است و مراد از اهل محفل به قرینه «من هو... أضعف جنداً» - در آیات بعد - هم فکران و یاوران کافران است.
۷- پاسخ کافران عصر بعثت، در برابر آیات روشن و دلایل کافى توحید و اسلام، بیان وضعیت بهتر اقتصادى و اجتماعى خود نسبت به مؤمنان بود. (قال الذین کفروا للذین ءامنوا ... أىّ الفریقین خیر مقامًا و أحسن ندیًّا) لام در «للذین آمنوا» ممکن است براى تبلیغ باشد. در این صورت مؤمنان مخاطب کافران خواهند بود. همچین مى تواند براى تعلیل بوده و مراد این باشد که کافران، به خاطر مؤمنان و در باره آنان، پرسش یادشده را مطرح کرده بودند.
۸- کفرورزان عصر بعثت، برترى وضعیت اقتصادى و اجتماعى خود را نشانه حقانیت عقاید خویش مى دانستند. (أىّ الفریقین خیر مقامًا و أحسن ندیًّا) پاسخ کافران به دلایل روشن و آیات الهى، صرفاً تکیه بر مظاهر مادى و نظام اجتماعى خود بوده است و این نشان دهنده تفکر آنان و ارزش هایى است که در نظر آنها، معیار ارجحیت یک مکتب است.
۹- کافران عصر بعثت، مشکلات اقتصادى، اجتماعى و سیاسى مسلمانان را، نشانه ناروابودن عقیده و تفکر آنان مى دانستند. (أىّ الفریقین خیر مقامًا و أحسن ندیًّا)
۱۰- پیشرفت اقتصادى و اجتماعى و بهبود آن، الزاماً نشانه حقانیت یک اندیشه و آیین نیست. (أىّ الفریقین خیر مقامًا و أحسن ندیًّا)
۱۱- موقعیت برتر اقتصادى و اجتماعى و بهره مندى هاى مادى، زمینه ساز غفلت از حق و بهره نبردن از آیات قرآن (و إذا تتلى علیهم ءایتنا ... أىّ الفریقین خیر مقامًا و أحسن ندیًّا)
۱۲- تلاوت آیات قرآن، در افرادى که به امکانات مادى و موقعیت هاى اجتماعى خود فخر و مباهات مى کنند، بى تأثیر است. (و إذا تتلى علیهم ءایتنا بیّنت قال الذین کفروا ... أىّ الفریقین خیر مقامًا و أحسن ندیًّا)
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: منشأ تکذیب آیات خدا ۲; وضوح آیات خدا ۱
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۳، ۴، ۵، ۶، ۹
- اقتصاد: آثار رشد اقتصادى ۱۰، ۱۱
- امکانات مادى: نقش امکانات مادى ۱۱
- تفاخر: آثار تفاخر ۱۲; تفاخر به امکانات مادى ۱۲; تفاخر به موقعیت اجتماعى ۱۲
- دین: نشانه هاى حقانیت دین ۱۰
- رشد: آثار رشد اجتماعى ۱۰، ۱۱
- عقیده: نشانه هاى حقانیت عقیده ۱۰
- غفلت: زمینه غفلت از حق ۱۱
- قرآن: آثار تلاوت قرآن ۱۲; زمینه محرومیت از قرآن ۱۱
- کافران: بینش کافران صدراسلام ۸، ۹; دنیاطلبى کافرانصدراسلام ۶; روش برخورد کافران ۷; عجب کافران صدراسلام ۶; کافران و آیات خدا ۷; کافران و اسلام ۷; کافران و توحید ۷; مشاوره کافران صدراسلام ۵; موقعیت اجتماعى کافران ۷; موقعیت اجتماعى کافران صدراسلام ۸; موقعیت اقتصادى کافران ۷; موقعیت اقتصادى کافران صدراسلام ۸; همنشینان کافران صدراسلام ۶
- کافران مکه: موقعیت اجتماعى کافران مکه ۴; موقعیت اقتصادى کافران مکه ۴
- کفر: آثار کفر ۲
- مسلمانان: مشکلات اجتماعى مسلمانان صدراسلام ۳، ۹; مشکلات اقتصادى مسلمانان صدر اسلام ۳، ۹; مشکلات سیاسى مسلمانان صدراسلام ۹
