النور ٤٦
ترجمه
النور ٤٥ | آیه ٤٦ | النور ٤٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«مُبَیِّنَاتٍ»: روشن. روشنگر (نگا: نور / ).
تفسیر
- آيات ۳۵ - ۴۶، سوره نور
- معنا و مفادى كه آيات : ((الله نور السموات و الارض ...)) متضمن آن است .
- معناى ((نور)) و توضيح مراد از اينكه فرمود: ((خدا نور آسمانها و زمين است )).
- خداوند براى همه موجودات ((معلوم )) است و همه او را مى شناسند.
- مقصود از نور خدا همان نور ايمان و معرفت است كه به مؤ منين اختصاص دارد.
- تمثيل نور خدا به نور چراغ (مثل نوره كمشكوة ...). براى بيان تابش نور ايمان و معرفت در قلوب مؤ منين .
- مراد از جمله ((نور على نور)) در آيه شريفه
- مؤ منينى كه داراى ايمان كامل هستند از نور خدا بهره مى گيرند.
- وصف حال كسانى كه هيچ گاه از ياد خداوند باز نمى مانند!
- اشاره به اينكه تسبيح خدا مقدمه حصول معرفت ، و حمد خدا بعد از حصول معرفت اوست جلّ و علا.
- وجه اين كه در (رجال لا تلهيهم تجارة و لا بيع ) الهاء تجارت و بيع هر دو نفى شده است.
- وجه مقابله بين ذكر خدا و اقامه نماز در آيه شريفه
- مقصود از اينكه درباره قيامت فرمود: ((تتقلب فيه القلوب و الابصار))
- توضيح فراز اولآيه پاداش مؤ منان ((ليجزيهم الله احسن ما عملوا)).
- توضيح فراز دوم آن ((و يزيدهم من فضله )).
- توضيح فراز سوم آيه پاداش مؤ منان (و الله يرزق ...).
- تشبيه اعمال غير مؤ منين به سرابى كه تشنه آن را آب مى پندارد و نكاتى كه اين تشبيه افاده مى كند.
- تشبيهى ديگر: اعمال كفار چون ظلمات متراكم و مضاعفى است كه دست خود را در آن نتوانند ديد.
- استدلال بر اينكه خدا نور آسمانها و زمين است در آيه : ((الم تر ان الله يسبح له من فىالسموات و الارض ...)).
- نكات و لطائفى در استدلال اين آيه وجود دارد ۱ وجه اختصاص تسبيح خدا به عقلا و مرغان هوا.
- از علم قطعى به رؤ يت ((الم تر)) تعبير شده است .
- وجه تعليم به حيوانات در آيه شريفه .
- وجه اختصاص تسبيح از ميان همه صفات كماليه خدا
- نور عمومى خدا و نور خصوصى او همچون رحمت او دو گونه است .
- ذكر مواردى از خلقت و تدبير خداوند براى بيان اينكه مبداء و مرجع امور مشيت خداى سبحان است
- بيان ديگرى بر انحصار بازگشت امور به مشيت خداوند
- بحث فلسفى (در بيان اينكه خداوند علت اينكه تامه همه موجودات است يخلق ما يشاء ...)
- رواياتى در ذيل آيه نور (الله نور السموات و الارض ...) و مفردات و جملات آن
- روايتى كه مى گويد آيه نور مثل اهل بيت عليهم السلام است و بيانى در ذيل آن
- بيت اميرالمؤ منين عليه السّلام مصداق اكمل ((فى بيوت اذن الله )) است
- چند روايت درباره : ((رجال لا تلهيهم تجارة و لا بيع ...))
نکات آیه
۱ - خداوند، آیات روشنگرى را به منظور هدایت مردمان نازل کرد. (لقد أنزلنا ءایت مبیّنت) جمله «و اللّه یهدى...» قرینه بر این است که نزول آیات روشن کننده، به منظور هدایت مردم است.
۲ - آیات الهى (قرآن)، روشن و قابل شناخت براى انسان است. (لقد أنزلنا ءایت مبیّنت) برداشت یاد شده، از توصیف آیات الهى به «مبیّنات» (روشنگر) به دست مى آید; زیرا چیزى که صفت روشنگرى داشته باشد، بى گمان خود روشن و قابل درک است.
۳ - خداوند، هدایت گر انسان ها به صراط مستقیم (راه معتدل، میانه و متناسب) (و اللّه یهدى من یشاء إلى صرط مستقیم) «استقامت» (مصدر «مستقیم») به معناى «اعتدال» و «استواء» است. به متوسط بین دو حال از نظر کمى و کیفى، بلندى و کوتاهى، سردى و گرمى و... «اعتدال» گویند و نیز هر شىء متناسب را، معتدل خوانند (لسان العرب).
۴ - صراط مستقیم الهى، راهى آسان و هموار و بدون پیچیدگى و دشوارى است. (و اللّه یهدى من یشاء إلى صرط مستقیم) برخى از اهل لغت در فرق «سبیل» و «طریق» با «صراط» آورده اند که: «صراط» تنها به راهى گفته مى شود که آسان و هموار باشد و از هر گونه پیچیدگى و دشوارى منزه باشد (فروق اللغة).
۵ - هدایت شدن هر کسى به صراط مستقیم الهى، به مشیت و خواست خداوند بستگى دارد. (و اللّه یهدى من یشاء إلى صرط مستقیم)
۶ - آیات الهى (قرآن)، بیانگر صراط مستقیم الهى و رهنمون کننده به این راه است. (لقد أنزلنا ءایت مبیّنت و اللّه یهدى من یشاء إلى صرط مستقیم) خداوند متعال، در توصیف آیاتش فرمود: «آیات روشنگر»; ولى متعلق روشنگرى را (این که چه چیز را روشن مى سازد) بیان نفرمود; ولى ذیل آیه (و اللّه یهدى...) مى تواند قرینه باشد که متعلق آن، صراط مستقیم الهى و هدایت به این راه است.
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: فهم آیات خدا ۲; نقش آیات خدا ۱; وضوح آیات خدا ۲; هدایتگرى آیات خدا ۶
- انسان: هدایت انسان ها ۳
- خدا: آثار مشیت خدا ۵; هدایتگرى خدا ۳; هدایتهاى خدا ۱
- صراط مستقیم: سهولت صراط مستقیم ۴; منشأ هدایت به صراط مستقیم ۵; هدایت به صراط مستقیم ۳، ۶
- قرآن: سهولت فهم قرآن ۲; وضوح قرآن ۲