الحج ٢٢
ترجمه
| الحج ٢١ | آیه ٢٢ | الحج ٢٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مِنْ غَمٍّ»: از غم عظیمی از غمهای آتش. در این صورت (مِنْ غَمٍّ) بدل از ضمیر (ها) می‌باشد. به سبب غم بزرگ حاصل از آن. «وَ ذُوقُوا»: در آن (بدیشان گفته شود) حذف است و عطف بر (أُعِیدُوا) است و تقدیر چنین است: أُعِیدُوا فِیهَا، وَ قِیلَ لَهُمْ: ذُوقُوا (نگا: سجده / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
فَرِحَ الْمُخَلَّفُونَ... (۰) وَ أَمَّا الَّذِينَ فَسَقُوا... (۶) وَ أَمَّا الَّذِينَ فَسَقُوا... (۶)
تفسیر
- آيات ۱۷ - ۲۴ سوره حج
- مراد از ((الذين آمنوا((،((الذين هادوا((، ((نصارى ((،((صابئين ((،((مجوس (( و((الذين اشركوا(( كه فرمود: ((خدا در قيامت بين آنان حكم به حق مى كند((
- سجده (خضوع و تذلل ) تكوينى موجودات در برابر خداوند است
- سجده تشريعى بسيارى از مردم و استكبار بسيارى ديگر كه : ((حق عليه العذاب ((
- تمامى مذاهب مختلف به دو دسته : ((محق ((،((مبطل (( منقسمند و همه اختلافاتشان به اختلاف در ربوبيت خدا بر مى گردد
- بحث روايتى
- توضيحى درباره مشيت خداوند
- چند روايت در ذيل آيه : ((هذان خصمان اختصموا فى ربهم ((
نکات آیه
۱ - اهل دوزخ، هرگز از آن خارج نخواهند شد. (کلّما أرادوا أن یخرجوا منها من غمّ أُعیدوا فیها) «إرادة» (مصدر «أرادوا») در این جا کنایه از نزدیک شدن است. ضمیرهاى «منها» و «فیها» به «نار» بازمى گردد. «غم» نیز مصدر و به معناى ستر و پوشیدن است که مضاف الیه آن حذف شده و تقدیرش «غمها» مى باشد. «من غمها» نیز در این جا بدل اشتمال از ضمیر «منها» است; یعنى، دوزخیان هر وقت که بخواهند از پوشش آتش خارج شوند، به آن بازگردانده خواهند شد.
۲ - دوزخیان هر وقت بر اثر التهاب و غلیان آتش، از قعر دوزخ بالا آورده شوند، با گرزهاى آهنین دوباره به قعر آن بازگردانده خواهند شد. (و لهم مقمع من حدید . کلّما أرادوا أن یخرجوا منها من غمّ أُعیدوا فیها)
۳ - وجود مأمورانى با گرزهاى آهنین در دوزخ (و لهم مقمع من حدید . کلّما أرادوا... أُعیدوا فیها) «اعیدوا» فعل مجهول و فاعل آن محذوف است و تقدیر آن با توجه به آیه پیش (لهم مقامع من حدید) چنین مى شود: «کلّما أرادوا أن یرجوا... اعادتهم الخزنة بالمقامع فیها; اهل دوزخ هر وقت خواستند از دوزخ بیرون آیند مأموران دوزخ با گرزهاى آهنین، آنان را به داخل دوزخ بازمى گردانند».
۴ - مأموران دوزخ، آکنده از خشم و نفرت نسبت به دوزخیان (کلّما أرادوا ... و ذوقوا عذاب الحریق)
۵ - معاد انسان ها، معادى است جسمانى. (یصبّ من فوق رءوسهم الحمیم ... بطونهم و الجلود ... مقمع من حدید... ذوقوا عذاب الحریق) از به کارگیرى کلماتى مانند: «رؤوس»، «حمیم»، «بطون»، «جلود» و «مقامع من حدید» مى توان مطلب یاد شده را استفاده کرد.
۶ - آتش دوزخ، عنصرى است بسیار گرم و سوزاننده. (ذوقوا عذاب الحریق) «حریق» به معناى سوزاننده است. به کارگیرى آتش در وزن «فعیل» - که براى مبالغه است - بیانگر گرماى بسیار زیاد آتش دوزخ و سوزانندگى شدید آن است.
روایات و احادیث
۷ - «عن أبى بصیر عن أبى عبدالله(ع)... و ان أهل جهنّم إذا دخلوها هووا فیما مسیرة سبعین عاماً فإذا بلغوا أعلاها قمعوا بمقامع الحدید و اُعیدوا فى درکها هذه حالهم و هو قول اللّه عزّوجلّ «کلما أرادوا أن یخرجوا منها...; ابى بصیر از امام صادق(ع) روایت کرده است: ...اهل جهنم وقتى که داخل آن مى شوند، به اندازه مسیر هفتاد ساله در آن سقوط مى کنند - پس زمانى که به بالاى آن بیایند، با گرزهاى آتشین بر سر آنها کوبیده مى شود و به ته جهنم برگردانده مى شوند و این حال و وضعیت آنها است و این همان سخن خدا است که فرمود: «کلّما أرادوا أن یخرجوا منها...»».[۱]
موضوعات مرتبط
- جهنم: جاودانان در جهنم۱ ۲; جاودانگى در جهنم ۱; شدت گرماى جهنم ۶; کارگزاران جهنم ۳; غضب کارگزاران جهنم ۴; گرزهاى آهنین جهنم ۲، ۳; مغضوبان کارگزاران جهنم ۴; نجات از جهنم ۷; ویژگیهاى آتش جهنم ۶
- جهنمیان: جاودانان جهنمیان ۱; حالات جهنمیان ۲; غضب بر جهنمیان ۴
- معاد: معاد جسمانى ۵
منابع
- ↑ تفسیر قمى، ج ۲، ص ۸۱; نورالثقلین، ج ۳، ص ۴۷۷- ، ح ۳۲.
