طه ١١٤
ترجمه
| طه ١١٣ | آیه ١١٤ | طه ١١٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تَعَالَی»: والا مقام است. از علوّ و عظمت مطلق برخوردار است. «لا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ»: مراد نهی از عجله‌ای است که حضرت محمّد به هنگام دریافت وحی جهت فراگیری و حفظ قرآن داشت، و بدین خاطر با شتاب به دنبال فرشته وحی جبرئیل امین، آیات قرآنی را تکرار می فرمود (نگا: قیامه / - ، اعلی / . «یُقْضَی»: به پایان رسانده شود.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
لاَ تُحَرِّکْ بِهِ لِسَانَکَ... (۱) لاَ تُحَرِّکْ بِهِ لِسَانَکَ... (۱)
إِنَ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ (۱) فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ... (۱) ثُمَ إِنَ عَلَيْنَا بَيَانَهُ (۰) (۰)
تفسیر
- آيات ۹۹ - ۱۱۴ سوره طه
- اشاره به اينكه از آيه :((من اعرض عنه فانه يحمل ...(( تجسم اعمال استفاده مى شود
- معناى جمله : ((و نحشر المجرمين يؤ مئذ زرقا
- بيان وضع كوهها در روز قيامت
- حال آدميان در روز قيامت : پيروى داعى ، خشوع اصوات و سود نبخشيدن شفاعت الا من اذن لهالرحمن
- ذلت تمام موجودات در برابر خداوند در قيامت
- معناى آيه : ((ولا تجعل بالقرآن ...(( و اشاره به اينكه از آن استفاده مى شود كه قرآن يكبار دفعتا و بار ديگر تدريجا نازل گرديده است
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات گذشته )
- روايتى در نفى رؤ يت خداى تعالى
- چند روايت در ذيل آيه : ((ولا تعجل بالقرآن ...((
نکات آیه
۱ - خداوند، در اوج کمال و حقیقتى بلندمرتبه و بى نظیر (فتعلى اللّه ) «تعالى» به معناى، والا مرتبه است و مراد، برتر بودن صفات خداوند از صفات مخلوقات است.
۲ - خداوند، مالک حقیقى هستى و فرمان رواى مطلق آن (فتعلى اللّه الملک )
۳ - خداوند، حق محض است و هیچ باطلى در او راه ندارد. (فتعلى اللّه الملک الحقّ ) «حقّ» نقطه مقابل باطل است (لسان العرب).
۴ - افعال خداوند و آفرینش موجودات، حکیمانه و خردمندانه است. (الحقّ ) «حقّ» به کسى گفته مى شود که براساس حکمت، چیزى را ایجاد کند (مفردات راغب).
۵ - مالکیت و فرمان روایى خداوند بر هستى، حقیقتى ثابت و فنا ناپذیر است. (الملک الحقّ ) «حقّ»; یعنى، واجب و ثابت (مصباح) و «الحقّ» در آیه مى تواند صفت براى «الملک» باشد و نیز ممکن است صفتى دیگر براى «اللّه» گرفته شود که با توجه به ذکر آن بعد از وصف «الملک»، نکته یاد شده استفاده مى شود.
۶ - حکومت حق، مخصوص خداوند است. (الملک الحقّ )
۷ - نزول قرآن، جلوه اى از بلند مرتبگى و فرمان روایى مطلق خداوند وحقانیت او (و کذلک أنزلنه ... فتعلى اللّه الملک الحقّ ) «فا» در «فتعالى» براى تفریع است و مى رساند که پى بردن به مطالب بعد از آن، نتیجه توجه به ما قبل است.
۸ - رخداد عظیم قیامت و دگرگونى هاى عمده در جهان، و نظام دقیق و عادلانه آن، جلوه هایى از مرتبت والا و فرمان روایى مطلق خداوند و منزه بودن او از هرگونه باطل (فتعلى اللّه الملک الحقّ) ارتباط این آیه با آیات پیشین - که از حوادث نزدیک به قیامت و رخدادهاى آن روز سخن گفته بود - گویاى نکته یاد شده است.
۹ - نزول سریع تر تمامى قرآن و تکمیل زودرس مجموعه آیات آن، خواسته قلبى پیامبر(ص) بود. (و لاتعجل بالقرءان من قبل أن یقضى إلیک وحیه ) در وجه نزول این آیه، دیدگاههایى وجود دارد: ۱- پیامبر(ص)، همراه قرائت جبرئیل، آیات را قرائت مى کرد تا به دریافت کامل آن اطمینان یابد. ۲- پیامبر(ص) پیش از روشن شدن معناى آیات، آن را بر اصحاب املا مى فرمود. ۳-پیامبر(ص) خواستار نزول تمامى قرآن درزمانى کوتاه تر بود. و چون تعبیر «القرآن» با اراده مجموعه قرآن سازگارتر است، مى توان سومین احتمال را ترجیح داد.
۱۰ - پیامبر(ص)، آیات قرآن را پیش از پایان یافتن وحى آن، به زبان جارى مى ساخت و در تلاوت آن تعجیل داشت. * (و لاتعجل بالقرءان من قبل أن یقضى إلیک وحیه )
۱۱ - پیامبر(ص)، داراى اشتیاق شدید به حفظ آیات قرآن و به خاطر سپردن آن (و لاتعجل بالقرءان من قبل أن یقضى إلیک وحیه ) گفته شده است که انگیزه پیامبر(ص) در قرائت آیات، همراه با قرائت جبرئیل، اطمینان یافتن به دریافت کامل وحى بوده است.
۱۲ - خداوند، پیامبر(ص) را به شتاب نکردن در تلاوت آیات قرآن، پیش از پایان یافتن وحى آن، توصیه کرد. (و لاتعجل بالقرءان من قبل أن یقضى إلیک وحیه )
۱۳ - قرآن، سراسر وحى الهى است. (من قبل أن یقضى إلیک وحیه )
۱۴ - نزول آیات قرآن و کلمات آن بر پیامبر(ص)، تدریجى بود. (و لاتعجل بالقرءان من قبل أن یقضى إلیک وحیه )
۱۵ - پیامبر(ص)، قبل از نزول تدریجى آیات قرآن، به آن آگاه بود. * (و لاتعجل بالقرءان من قبل أن یقضى إلیک وحیه ) یکى از احتمالات ذکر شده در آیه، این است که هرگاه جبرئیل آیه جدیدى را بر پیامبر(ص) مى خواند، آن حضرت به دلیل آشنایى قبلى با تمام قرآن - که در شب قدر آن را دریافت کرده بود - دنباله آیه را پیشاپیش تلاوت مى کرد و در این آیه، آن حضرت به سکوت کامل تا پایان وحى هر آیه امر شده است.
۱۶ - نزول مکرر قرآن * (و لاتعجل بالقرءان ) برداشت یاد شده بر اساس احتمال نزول قرآن در شب قدر است که در نتیجه پیامبر(ص) قبل از نزول تدریجى آیات، به آن آگاه بوده است.
۱۷ - دعا براى زیادتى علم، از توصیه هاى خداوند به پیامبر(ص) (و قل ربّ زدنى علمًا )
۱۸ - علم، مقوله اى نامتناهى براى بشر و همواره قابل افزایش است. (و قل ربّ زدنى علمًا )
۱۹ - علم، موهبتى از ناحیه خداوند و نشأت گرفته از ربوبیت او است. (و قل ربّ زدنى علمًا )
۲۰ - قرآن، افزایش دهنده علم است. (و لاتعجل بالقرءان ... و قل ربّ زدنى علمًا )
۲۱ - خداوند تعلیم دهنده و تربیت کننده پیامبران است. (و قل ربّ زدنى علمًا )
۲۲ - علم پیامبر(ص) در برابر علم خداوند محدودیت داشت و قابل افزایش بود. (و قل ربّ زدنى علمًا )
۲۳ - ترک تعجیل در نزول تمامى قرآن و سکوت کامل تا پایان نزول هر آیه، زمینه ساز افزایش علوم پیامبر(ص) از جانب خداوند (و لاتعجل بالقرءان ... و قل ربّ زدنى علمًا )
۲۴ - آگاهى هاى پیامبر(ص)، عطیه خداوند به آن حضرت (و قل ربّ زدنى علمًا )
۲۵ - تعجیل و شتاب، از آفات تحصیل علم است. (و لاتعجل بالقرءان ... و قل ربّ زدنى علمًا)
۲۶ - براى زیادتى علم، باید به درگاه خداوند دعا کرد. (و قل ربّ زدنى علمًا )
۲۷ - ذکر نام «ربّ» در دعا، از آداب آن است. (و قل ربّ زدنى علمًا )
موضوعات مرتبط
- آفرینش: حاکم آفرینش ۲، ۵; قانونمندى آفرینش ۴; مالک آفرینش ۲، ۵; نظام آفرینش ۸
- اسماء و صفات:
- صفات جلال :۳
- انبیا: محدوده علم انبیا ۲۲; مربى انبیا ۲۱; معلم انبیا ۲۱
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۱۹; اختصاصات خدا ۶; بى نظیرى خدا ۱; تعالیم خدا ۲۱; توصیه هاى خدا ۱۲، ۱۷; جاودانگى حاکمیت خدا ۵; جاودانگى مالکیت خدا ۵; حاکمیت خدا ۲; حقانیت حاکمیت خدا ۷; حقانیت حکومت خدا ۶; حقانیت خدا ۳; حکمت خدا ۴; خدا و باطل ۳; ربوبیت خدا ۲۱; علو خدا ۱; کمال خدا ۱ ; مالکیت خدا ۲; نشانه هاى حاکمیت خدا ۷، ۸; نشانه هاى علو خدا ۷ ، ۸; وسعت علم خدا ۲۲
- دعا: آداب دعا ۲۷; دعا براى ازدیاد علم ۲۶
- ذکر: ذکر ربوبیت خدا ۲۷
- عجله: آثار عجله ۲۵
- علم: آفات علم ۲۵; ازدیاد علم ۱۸; درخواست ازدیاد علم ۱۷; منشأ علم ۱۹; وسعت علم ۱۸; ویژگیهاى علم ۱۸
- علایق:
- علاقه به حفظ قرآن :۱۱
- قرآن: اجتناب از تعجیل در قرآن ۲۳; اهمیت حفظ قرآن ۱۱ ; اهمیت نزول قرآن ۷; تعجیل در نزول قرآن ۹; تعدد نزول قرآن ۱۶; علم بودن قرآن ۲۰; نزول تدریجى قرآن ۱۴; وحیانیت قرآن ۱۳; ویژگیهاى قرآن ۱۳
- قیامت: نقش قیامت ۸
- محمد(ص): ازدیاد علم محمد(ص) ۲۲; تلاوت قرآن محمد(ص) ۱۰، ۱۲; توصیه به محمد(ص) ۱۲، ۱۷; خواسته هاى محمد(ص) ۹; زمینه ازدیاد علم محمد(ص) ۲۳; عجله محمد(ص) ۱۰، ۱۲; علایق محمد(ص) ۱۱; علم محمد(ص) ۱۵، ۲۴; محمد(ص) و قرآن ۱۵; معلم محمد(ص) ۲۳; نعمتهاى محمد(ص) ۲۴; وحى به محمد(ص) ۱۰
- نعمت: مشمولان نعمت ۲۴; نعمت علم ۱۹
