مريم ٥
ترجمه
مريم ٤ | آیه ٥ | مريم ٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«الْمَوَالِیَ»: ورثه (نگا: نساء / ). عصبه، یعنی خویشاوندان شخص از سوی پدر. در اینجا مراد ورثه و به ویژه عموزادگان شَرور و ناباب است. «عَاقِراً»: عقیم. نازا. «وَلِیّ»: عهدهدار امور. مراد پسر است.
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۱ سوره مريم
- غرض كلى سوره مريم : بشارت وانذار مردم ، داستان زكريا و...
- اشاره اى درباره حروف مقطعه
- سخن جناب زكريا (ع ) با خداى تعالى ، و مفاد جملات ، و نكات و ظرائف آن سخنان
- فرزند خواستن زكريا (عليه السلام ) از خداوند (فهب بى من لدنك وليا يرثنى ...)
- زكريا از خداوند فرزند صلبى خواسته كه از او ارث ببرد
- رد اعداى برخى مفسرين كه مراد از ارث را وراثت نبوت يا علم يا... دانسته اند
- پاسخ به اعتراضى در ارتباط با معنايى كه براى دعاى زكريا بيان كرديم
- مشاهده ميوه در غير موسم سبب دعاى زكريا (ع ) نبوده است !
- استجابت دعاى زكريا (عليه السلام ) و بشارت دادن به او بغلام اسمه يحيى ...
- چه شگفت زده شد زكريا از بشارت به پسردار شدن
- پاسخ خداوند به استفهام زكريا:((قال ربك هو على هين ...((
- درخواست آيت و نشانه توسط زكريا(ع ) و استجابت خداوند آنرا
- در جمله :((يا يحيى الكتاب بقوة (( مقصود از اخذ كتاب به قوت ، علم وعمل به آن است
- توضيحات و وجوهى درباره ((حكم ((، ((حنان ((، ((زكوة (( كه خداوند يحيى (عليهالسلام ) داده است
- يحيى (عليه السلام ) در مقابل خالق ((تقى (( و درمقابل پدر و مادر ((براءبوالدينه (( بود و نسبت به مردم ((جبار عصى (( نبود
- بحث روايتى : روايت در بيان اينكه ((كهيعص (( اشاره به برخى اسماء حسناى الهى است
- احتجاج حضرت زهرا(س ) عليه ابوبكر در غصب فدك به (شيرينى و يرث منآل يعقوب ...)
- استدلال مغرضانه صاحب روح المعانى در توجيه غضب فدك به آيه دعاى زكريا(ع ) وحديث (نحن معاشر الانبياء لاتورث )
- پاسخ به مطالب نادرست صاحب روح المعانى
- رواياتى كه درباره روزه سكوت زكريا(ع ) و همچنين ذيل آيه (وآتيناه الحكم صبيا)
- رواياتى كه در ذيل آيات راجع به دعاى زكريا(عليه السلام ) و اوصاف واحوال يحيى (عليه السلام )
- داستان زكريا (عليه السلام ) در قرآن
- داستان يحيى (عليه السلام ) در قرآن
- داستان زكريا و يحيى در انجيل
- بخش ديگرى از زندگى يحيى (ع ) و قضيه غسل تعميد
- حكايت شهادت يحيى (ع ) در قسمت ديگرى از انجيل
نکات آیه
۱- زکریا(ع)، نگران تصرفات نارواى آنان که پس از مرگ او زمام مسؤولیت هاى وى را به دست مى گیرند. (و إنّى خفت المولى من وراءى) «مولى» و «ولىّ» به یک معنا است; یعنى، کسى که پس از شخص، امور مربوط به او را سرپرستى کند (تاج العروس); گرچه با او خویشاوند نباشد.
۲- بستگان زکریا، در نظر وى براى تسلط بر امور مادى و اجتماعى او صلاحیت نداشتند. * (و إنّى خفت المولى من وراءى) از معانى «موالى» خویشاوندانى از قبیل پسر عمو، پسر خواهر و نظایر آنان است (تاج العروس).
۳- زکریا(ع) پیش بینى مى کرد که پس از وى دست هاى فراوانى حاصل تلاش او را به یغما برده و زحمات او را بى نتیجه خواهند ساخت. (و إنّى خفت المولى من وراءى) آنچه زکریا براى از دست رفتن یا انحراف آن پس از مرگ خود نگران بود، نبوت نبود، زیرا خداوند تنها صالحان را به مقام نبوت مى رساند، بلکه مناصب و موقعیت هاى دینى - اجتماعى او در میان مردم و یا اموالى بود که دخل و تصرف در آن به عهده او بود. وصف «یرثنى و یرث...» - در آیه بعد - احتمال دوم را ترجیح مى دهد.
۴- انبیا و رهبران الهى نسبت به دستاوردها و حاصل تلاش خویش، دوراندیش و حساس اند. (و إنّى خفت المولى من وراءى)
۵- همسر زکریا، همسرى عقیم و نازا بوده است. (و کانت امرأتى عاقرًا) «عاقراً» به مرد یا زنى گفته مى شود که از او فرزندى به عمل نمى آید (مفردات راغب).
۶- همسر زکریا، علاوه بر عقیم بودن دیرین خود در شرایط پیرى و یائسگى بود. * (و کانت امرأتى عاقرًا) فعل «کانت»، ممکن است این معنا را افاده کند که همسر زکریا براى آوردن فرزند دو مشکل داشته است; ۱- سن زیاد; ۲- عقیم بودن دیرین او از جوانى.
۷- زکریا(ع)، به رغم ناامیدى از داشتن فرزند از همسر نازایش، سالیانى دراز به زندگى مشترک خود با وى ادامه داد. (و کانت امرأتى عاقرًا)
۸- زکریا(ع)، خواستار فرزندى صالح و جانشینى از نسل خود (فهب لى من لدنک ولیًّا) مراد زکریا از «ولیّاً» - به قرینه «هب لى» و نیز «یرثنى...» در آیه بعد - فرزند بود.
۹- زکریا، طبق عوامل عادى و طبیعى، از فرزنددار شدن خود، ناامید بود. (و کانت امرأتى عاقرًا فهب لى من لدنک ولیًّا)
۱۰- لطف و رحمت خاص الهى، تنها نقطه امید زکریا دربرخوردارشدن از فرزند بود. (فهب لى من لدنک ولیًّا)
۱۱- فرزند صالح و وارث نیک، موهبتى الهى است. (فهب لى من لدنک ولیًّا)
۱۲- یأس و ناامیدى مطلق در قلب مردان الهى، حتى در نامساعدترین شرایط، راه نمى یابد. (و کانت امرأتى عاقرًا فهب لى من لدنک ولیًّا) حضرت زکریا، با وجود پیرى و فرتوتى خود و همسرش و نیز نازایى او، باز به رحمت خداوند امیدوار بوده و در طلب کوشیده است.
۱۳- اراده الهى، در بینش موحدان راستین، بر عوامل طبیعى، حاکم است. (و کانت امرأتى عاقرًا فهب لى من لدنک ولیًّا)
روایات و احادیث
۱۴- «عن أبى جعفر(ع)[ فى قوله تعالى]: «و إنّى خفت الموالى» قال هم العمومة و بنو العمّ; از امام باقر(ع) روایت شده که در باره سخن خدا: «و إنّى خفت الموالى» فرمود: (مراد از) موالى عموها و پسرعموها هستند».[۱]
موضوعات مرتبط
- امیدوارى: امیدوارى به رحمت خدا ۱۰; امیدوارى به لطف خدا ۱۰
- انبیا: دوراندیشى انبیا ۴
- خدا: حاکمیت اراده خدا ۱۳; نعمتهاى خدا ۱۱
- رهبران دینى: دوراندیشى رهبران دینى ۴
- زکریا(ع): امیدوارى زکریا(ع) ۱۰; بى لیاقتى خویشاوندان زکریا(ع) ۲; بینش زکریا(ع) ۲; پیرى همسر زکریا(ع) ۶; توحید زکریا(ع) ۱۰; جانشینان زکریا(ع) ۱; خواسته هاى زکریا(ع) ۸; خویشاوندان زکریا(ع) ۱۴; خیانت به دستاوردهاى زکریا(ع) ۳; دوراندیشى زکریا(ع) ۱، ۳; زندگى خانوادگى زکریا(ع) ۷; عقیمى همسر زکریا(ع) ۵، ۶، ۷; نگرانى زکریا(ع) ۱; یأس زکریا(ع) ۹
- عوامل طبیعى: نقش عوامل طبیعى ۹، ۱۳
- فرزند: درخواست فرزند صالح ۸
- موحدان: امیدوارى موحدان ۱۲; بینش موحدان ۱۳; فضایل موحدان ۱۲
- نعمت: نعمت فرزند صالح ۱۱
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۶، ص ۷۷۶; نورالثقلین، ج ۳- ، ص ۳۲۳، ح ۲۱.