الإسراء ٥٧
ترجمه
الإسراء ٥٦ | آیه ٥٧ | الإسراء ٥٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«یَبْتَغُونَ»: میجویند. دنبال میکنند و میطلبند. «الْوَسیلَةَ»: چیزی که انسان را به اجر و پاداش خدا برساند و او را به خدا نزدیک گرداند که با انجام طاعات و ترک معاصی ممکن و مقدور است (نگا: مائده / ). «أَیُّهُمْ أَقْرَبُ»: آنان که به خدا نزدیکتر و در درگاه حق مقرّبترند. واژه (أَیُّ) بدل جزء از کلّ ضمیر واو در فعل (یَبْتَغُونَ) است. «مَحْذُوراً»: اسم مفعول است، یعنی برحذر داشته شده و بیم داده شده از آن.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۵۶ - ۶۵، سوره اسرى
- استدلال ديگرى بر نفى الوهيت خدايان مشركين
- چند وجه ديگر در بيان مراد از مالك نفع وضرر نبودن بتها
- فقط دعا ودرخواست حقيقى از خداى سبحان مستجاب است
- توضيح اينكه آلهه دروغين ، خود در جستجوى وسيله به سوى پروردگارشان هستند
- وجوه ديگرى كه در معناى جمله : ((يبتغون الى ربهم الوسيلة ايهم اقرب (( گفته اند
- سنت الهى در اقوام گذشته : دعوت به حق ، به سعادت رساندن مؤ منان وهلاكت يا عذاب شديد منكران وطاغيان
- كتاب (لوح محفوظ) وبحث مفسرين پيرامون آن
- وجه اينكه خداوند پيشنهاد كفار راجع به آوردن آيات را اجابت نكرد
- دووجه ديگر در معناى آيه : ((وما منعنا ان نرسل بالايات الاان كذب بها الاولون ((
- مراد از ((رؤ يا(( و((شجره ملعونه (( در آيه : ((وما جعلنا الرؤ يا التى اريناك ...((
- معناى اصطلاحى ((شجره (( وتطبيق آن با فرقه خاصى در صدر اسلام
- شجره ملعونه اى كه در رؤ يا بر پيامبر (ص ) نشان داده شده است فتنه اسلام است
- بيان اينكه آيه شريفه ناظر به ((بنى اميه (( است
- وجه ديگرى كه ((رؤ يا(( را به جنگ بدر مربوط دانسته است ورد آن
- يادآورى داستان سجده نكردن ابليس بر آدم (ع ) وآغاز عصيان واغواى او
- معناى قولشيطان : ((لاحتنكن ذريته الاقليلا((
- لشكر سواره نظام وپياده نظام شيطان ياور اودر گمراهى انسان
- يادآورى داستان سجده نكردن ابليس بر آدم (عليه السلام ) وآغاز عصيان واغواى اومراد ازمشاركت شيطان در اموال واولاد مردم در خطاب : ((وشاركهم فىالاموال والاولاد((
- بحث روايتى
- رواياتى در ذيل آيه : ((وما منعنا نرسل بالايات ...((
- رواياتى در ذيل (ما جعلنا الرّويا الّتى اريناك الافتنة للنّاس ) وانطباق آن با بنى اميه
- چند روايت درباره شركت شيطان در اموال واولاد مردم
نکات آیه
۱- معبودهاى مشرکان، خود در جست و جوى وسیله و راهى براى تقرب بیشتر به خدا هستند. (أُولئک الذین یدعون یبتغون إلى ربّهم الوسیلة) مشارالیه «أُولئک»، «الذین زعمتم» در آیه قبل است که مقصود از آن معبودهاى مشرکان مى باشد.
۲- آنان که خود ستایشگر خدا بوده و در صدد کسب وسیله و راهى براى تقرب به اویند، سزاوار پرستش نیستند. (أُولئک الذین یدعون یبتغون إلى ربّهم الوسیلة) اینکه، پس از ذکر ناتوانى معبودهاى مشرکان در آیه پیش، مى فرماید: «آنان خود در پى وسیله براى تقرب هستند»; بیان تلویحى است به این نکته که، چنین موجوداتى لایق معبود شدن نیستند.
۳- انتخاب وسیله و واسطه براى تقرب به خداوند، امرى روا و جایز است. (ادعوا الذین زعمتم من دونه ... أُولئک الذین یدعون یبتغون إلى ربّهم الوسیلة) از اینکه خداوند در رد پندار مشرکان در معبود گزینى اشان فرموده است: «أُولئک الذین یدعون یبتغون...» (معبودانى را که مشرکان مى خوانند، خود در صدد یافتن وسیله اى جهت تقرب به خداى خویشند.) در واقع بر توسل آنها صحه گذاشته و بنابراین، استفاده مى شود که توسل روا و مجاز است.
۴- دعوت کنندگان به توحید، هیچ داعیه اى براى معبود شدن نداشته و در پى کسب راه و وسیله اى براى تقرب بیشتر به خدا هستند. (أُولئک الذین یدعون یبتغون إلى ربّهم الوسیلة أیّهم أقرب) برداشت فوق، بر این احتمال در آیه است که مشارالیه «أُولئک»، «الذین یدعون» باشد بنابراین، آیه در صدد نفى این عقیده مشرکان است که معبودانى چون حضرت مسیح(ع) و یا ملائکه براى خویش انتخاب کرده بودند; در حالى که آنان، خود دعوت کننده به سوى خداوند بودند.
۵- ربوبیت خداوند، سزاوار تقرب به اوست. (یبتغون إلى ربّهم الوسیلة)
۶- دعوت کنندگان به تعالیم الهى، هر کدام براى تقرب بیشتر خود به خداوند، در مسابقه و تلاش هستند. (أُولئک الذین یدعون یبتغون إلى ربّهم الوسیلة أیّهم أقرب) برداشت فوق، بنابراین نکته است که مراد از «أُولئک» دعوت کنندگان به خدا باشند که مشرکان آنان را مى پرستیدند تا به خدا تقرب جویند و خداوند به مشرکان مى گوید: «چگونه آنان را مى پرستید در حالى که آنان، خود براى تقرب به خدا واسطه هایى قرار مى دهند تا تقرب بیشتر هر یک معلوم شود.»
۷- تلاش براى راه یابى به بالاترین مرتبه کمال و سبقت بر دیگران در تقرب به خدا، تلاش و تکاپویى ارجمند و ستودنى (أُولئک الذین یدعون یبتغون إلى ربّهم الوسیلة أیّهم أقرب)
۸- در جهان، واسطه هایى که شفاعت آنان در پیشگاه خدا پذیرفته و توسل به آنان براى تقرب به خدا جایز باشد، وجود دارد. (أُولئک ... یبتغون إلى ربّهم الوسیلة) بنابر اینکه مراد از «أُولئک» ملائکه، انبیا و صالحان باشد و با توجه به اینکه خداوند عمل آنان را رد نکرده است، برداشت فوق به دست مى آید.
۹- معبودهاى مشرکان، خود ترسان از عذاب خدا و امیدوار به رحمت او هستند. (یرجون رحمته و یخافون عذابه)
۱۰- دعوت کنندگان به تعالیم الهى، در پى به دست آوردن نزدیک ترین و مقرب ترین وسیله به خدا، جهت تقرب به او هستند. (یبتغون إلى ربّهم الوسیلة أیّهم أقرب) «أیهم أقرب» مبتدا و خبر است و مرجع ضمیر «هم» به اسم جنس «وسیلة» برمى گردد; یعنى، کدام یک از آنها مقرب تر به خداوندند تا به آنها توسل شود.
۱۱- لزوم امیدوارى به رحمت خدا در عین بیم داشتن از عذاب و کیفر او (أُولئک ... یرجون رحمته و یخافون عذابه)
۱۲- تقدم و سبقت رحمت خدا بر عذاب و کیفرش * (یرجون رحمته و یخافون عذابه) تقدم «یرجون رحمته» بر «یخافون عذابه» مى تواند مشعر به مطلب فوق باشد.
۱۳- دعوت کنندگان به تعالیم الهى، در عین تلاش براى کسب وسیله و راهى جهت تقرب به خداوند، به رحمت او امیدوار و از عذابش بیمناکند. (یبتغون إلى ربّهم الوسیلة أیّهم أقرب و یرجون رحمته و یخافون عذابه)
۱۴- امید به رحمت خداوند و ترس از عذابش، مقتضاى ربوبیت اوست. (إلى ربّهم الوسیلة ... و یرجون رحمته و یخافون عذابه)
۱۵- امید به رحمت خدا و بیم از عذاب او، برانگیزاننده مقربان الهى به یافتن وسیله و راهى براى تقرب بیشتر (یبتغون إلى ربّهم الوسیلة ... و یرجون رحمته و یخافون عذابه) برداشت فوق، بر این احتمال است که «أُولئک» مبتدا و «الذین یدعون» خبر آن و «یرجون رحمته و یخافون عذابه» حال براى «الذین» باشد; یعنى، آنان در حالى که امید به رحمت خدا و بیم از عذاب او دارند، خدا را مى خوانند و در جست و جوى وسیله تقرب به اویند و همین امید و ترس، انگیزه وسیله خواهى آنان است.
۱۶- عذاب پروردگار، عذابى بس سخت و دهشت بار و درخور اجتناب و پرهیز است. (إن عذاب ربّک کان محذورًا)
۱۷- شدت عذاب الهى، عامل ترس و بیم دعوت کنندگان تعالیم الهى از آن است. (و یخافون عذابه إن عذاب ربّک کان محذورًا) «إن عذاب ربّک» تعلیل براى «یخافون عذابه» است; یعنى، به این دلیل از عذاب خداوند در هراس هستند که عذاب پروردگار بس سخت و دهشت بار است.
موضوعات مرتبط
- ارزشها ۷:
- امیدواران: امیدواران به رحمت ۹، ۱۳
- امیدوارى: آثار امیدوارى به رحمت ۱۵; اهمیت امیدوارى به رحمت ۱۱; زمینه امیدوارى به رحمت ۱۴
- انگیزش: عوامل انگیزش ۱۵
- ترس: آثار ترس از عذاب ۱۵; ترس از عذاب ۹، ۱۱، ۱۳; زمینه ترس از عذاب ۱۴; عوامل ترس از عذاب ۱۷
- تقرب: ارزش پیشگامى در تقرب ۷; پیشگامان در ۶; تقرب به خدا ۱، ۶، ۸، ۱۰، ۱۳; تلاش براى تقرب ۴، ۱۰، ۱۳; زمینه تقرب ۱۵; فلسفه تقرب به خدا ۵; واسطه در تقرب ۲، ۳، ۴، ۸
- تکامل: ارزش تلاش براى تکامل ۷
- توسل: احکام توسل ۳; توسل به شفیعان ۸; توسل جایز ۸
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۵، ۱۴; تقدم رحمت خدا ۱۲; شدت عذابهاى خدا ۱۷; عذابهاى خدا ۱۲
- عذاب: عذاب ترسناک ۱۶; مراتب عذاب ۱۶
- مبلغان: امیدوارى مبلغان ۱۳; ترس مبلغان ۱۳; تقرب مبلغان ۴، ۶، ۱۰، ۱۳; تلاش مبلغان ۴، ۶، ۱۰، ۱۳; عوامل ترس مبلغان ۱۷
- مشرکان: امیدوارى معبودان مشرکان ۹; معبودان مشرکان ۱
- معبودان باطل: ترس معبودان باطل ۹; تلاش معبودان باطل ۱
- معبودیّت: ملاک معبودیّت ۲