الإسراء ١٨
ترجمه
الإسراء ١٧ | آیه ١٨ | الإسراء ١٩ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«الْعَاجِلَة»: جهان زودگذر. مراد لذائذ و نعمتهای دنیای فعلی است (نگا: هود / ، شوری / ، نجم / ). «یَصْلاهَا»: بدان درآید و حرارت آن را بچشد. «مذموماً»: سرزنش شده. مراد این است که مبغوض خدا و فرشتگان و مردم است. «مَدْحُوراً»: رانده شده. مراد مطرود از الطاف و به دور از مراحم خدا است. واژههای (مَذْمُوماً مَّدْحُوراً) حال اوّل و دوم است (نگا: أعراف / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
وَ مَا کَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ... (۳) مَنْ کَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ الدُّنْيَا... (۳) مَنْ کَانَ يُرِيدُ الْحَيَاةَ... (۲) مَنْ کَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ... (۴)
تفسیر
- آيات ۹ - ۲۲، سوره اسرى
- توضيح در مورد اينكه قرآن بدانچه ((اقوم (( است هدايت مى كند واينكه اسلام دين((قيم (( است
- خداوند براى مؤ منان صالح العمل بر خود حق قرار داده است (ان لهم اجرا كبيرا)
- بيان اينكه انسان عجول بوده وآنسان كه در طلب خيرات است در پى شر نيز مى باشد(ويدع الانسان بالشر دعائه بالخير)
- دونكته كه آيه شريفه روشن مى شود
- مراد از آيت بودن شب وروز ومحوآيت ليل ومبصره بودن آيات نهار
- وجود قدرت وآزادى ، دليل ومجوز ارتكاب هر عملى نيست
- معناى ((طائر(( ومراد از جمله : ((وكل انسان الزمناه طائره فى عنقه ((
- عاقبت وسرنوشت انسان با اعمال ارادى واختيارى اولزوم وحتميت پيدا مى كند
- مقصود از كتابى كه در قيامت براى افراد انسان بيرون آورده مى شود (ونخرج له يومالقيمة كتابا يلقيه منشورا)
- هدايت هر كس به سود خود وضلالتش عليه خود است (ولاتزر وازرة وزر اخرى )
- توضيح اينكه فرمود: ((وما كنا معذبين حتى نبعث رسولا((
- مقصود از اراده هلاك قريه در جمله : ((واذا اردنا ان نهلك قرية ((
- توجيه امر خدا در (امرنا مترفيها ففسقوا فيها) با اينكه خدا امر به فحشاء نمى كند!
- وجوهى كه مفسرين در توجيه اين امر گفته اند.
- مراد از ((اراده عاجله (( در آيه : ((من كان يريد العاجلة عجلنا له فيها...((
- اعمال آدمى اسباب اخروى هستند وبر خلاف اسباب دنيوى تخلف ناپذيرند
- بيان اينكه دنيا طلبان در اعمال دنيوى ، وعقبى طلبان دراعمال اخروى مستمدّ از عطاى خداوندند
- اشاره به تفاسير ديگرى كه براى اين آيه بيان شده است
- توضيح اينكه درجات اخروى بزرگتر از درجات دنيوى است
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته )
- گفتارى در چند فصل پيرامون قضاء
- فصل ۱ - در معنا وحدود آن :
- فصل ۲ - نظرى فلسفى در معناى قضاء:
- فصل ۳ - روايات هم اين نظريه را تاءييد مى كنند:
- بحث فلسفى (در بيان اينكه فيض خداوند مطلق ونامحدود است ومنشاء اختلاف انواع وافراداختلاف قابليت ها است )
نکات آیه
۱- دنیاطلبى، عامل گرفتارى انسان به آتش دوزخ است. (من کان یرید العاجلة ... جعلنا له جهنّم)
۲- نقدطلبى، شتابزدگى و نداشتن دوراندیشى، ریشه دنیاخواهى و غفلت از آخرت است. (من کان یرید العاجلة) کاربرد واژه «عاجلة» از ماده «عجله» (چیزى را با عجله و شتاب خواستن) به جاى «الدنیا» مى رساند که نقد بودن متاع دنیا و امکان دستیابى سریع تر به آن، نقش عمده اى در دنیاخواهى دنیاطلبان دارد.
۳- عوامل طبیعت، در کنترل اراده و مشیت الهى است. (من کان یرید العاجلة عجّلنا له فیها ما نشاء) دنیاطلبان، خواسته هاى خود را از طریق عوامل طبیعى به دست مى آورند و خداوند تقدیر امکانات دنیوى را براى آنان به خود اسناد داده است. چنین اسنادى گویاى آن است که عوامل طبیعت تحت کنترل خداوند است.
۴- خداوند، خواسته ها و آرزوهاى مادى برخى از دنیاطلبان را در دنیا برآورده مى کند و به آنان اجازه بهره مندى مى دهد. (من کان یرید العاجلة عجّلنا له فیها)
۵- دنیاطلبان، تنها به بخشى از آرزوهاى دنیوى خویش مى رسند و نه به همه آنها (من کان یرید العاجلة عجّلنا له فیها ما نشاء) خداوند، دستیازى دنیاطلبان به آرزوهاى خویش را منوط به مشیت خود ساخته است (ما نشاء) و این مى رساند که آنان به همه خواسته هاى خویش نمى رسند و تنها به آن مقدار که خداوند بخواهد، دست مى یابند.
۶- همه دنیاطلبان، به منافع و امکانات دنیوى، دست نمى یابند. (من کان یرید العاجلة عجّلنا له ... لمن نرید)
۷- برخى از دنیاطلبان هم از دنیا و هم از آخرت محرومند. (من کان یرید العاجلة عجّلنا له ... لمن نرید ثمّ جعلنا له جهنّم) مرجع ضمیر «له» در «جعلنا له جهنّم»، «من» در «من کان ...» است; یعنى، هر کس به دنبال دنیا باشد جایگاهش دوزخ است، چه برخى از آنان با خواست خداوند به آرزوهاى دنیوى خود برسند و چه ناکام شوند. بنابراین عده اى هر چند که به خواسته هاى دنیوى خویش نرسیده اند، در آخرت دوزخى اند و از دنیا و آخرت محروم خواهند بود.
۸- دنیاطلبان علاوه بر عذاب جسمانى، در آخرت نیز گرفتار عذاب روحى مى شوند. (ثمّ جعلنا له جهنّم یصلها مذمومًا مدحورًا) «یصلاها» (در آتش سوزان حهنّم مى سوزد) اشاره به عذاب جسمى و «مذموماً مدحوراً» (نکوهش شده و مطرود) اشاره به رنج روحى دارد.
۹- دنیاطلبان در آخرت، مورد نکوهش واقع شده و از رحمت خداوند محروم و مطرود خواهند شد. (من کان یرید العاجلة ... ثمّ جعلنا له جهنّم یصلها مذمومًا مدحورًا)
روایات و احادیث
۱۰- «عن إبن عباس أن النبى(ص) قال: معنى الأیة من کان یرید ثواب الدنیا بعمله الذى افترضه الله علیه لایرید به وجه الله و الدار الأخرة عجّل له فیها ما یشاء الله من عرض الدنیا و لیس له ثواب فى الأخرة و ذلک ان الله سبحانه و تعالى یؤتیه ذلک لیستعین به على الطاعة فیستعمله فى معصیة الله فیعاقبه الله علیه ;[۱] از ابن عباس روایت شده است که رسول خدا(ص) فرمود: معناى آیه «من کان یرید العاجلة عجّلنا له فیها مان یشاء» این است که با انجام اعمالى که خداوند بر او واجب گردانیده، تقرب به سوى خدا و روز آخرت را اراده نمى کند; بلکه پاداش دنیوى را اراده مى کند، در دنیا آنچه را که خداوند بخواهد از نعمتهاى دنیوى به او داده مى شود و براى او در آخرت پاداشى نیست; چون خداوند - سبحانه و تعالى - آن را به او داده است تا در طریق طاعت کمکش کند; ولى او در معصیت خداوند آن را به کار مى بندد. پس خداوند او را به خاطر این کار عذاب مى کند».
موضوعات مرتبط
- آخرت: محرومان از آخرت ۷
- پاداش: محرومیت از پاداش اخروى ۱۰
- جهنّم: موجبات جهنّم ۱
- خدا: حاکمیت اراده خدا ۳; حاکمیت مشیت خدا ۳
- دنیا: محرومان از دنیا ۷
- دنیاطلبان: اجابت آرزوهاى دنیاطلبان ۴، ۵; دنیاطلبان و امکانات دنیوى ۶; سرزنش اخروى دنیاطلبان ۹; عذاب اخروى دنیاطلبان ۸; عذاب روحى دنیاطلبان ۸; محرومیت دنیاطلبان ۷; محرومیت اخروى دنیاطلبان ۹; منافع دنیاطلبان ۶
- دنیاطلبى: آثار دنیاطلبى ۱; منشأ دنیاطلبى ۲
- رحمت: محرومان از رحمت ۹
- عجله: آثار عجله ۲
- عذاب: اهل عذاب ۸
- عصیان: کیفر عصیان ۱۰
- عمل: پاداش دنیوى عمل ۱۰
- عوامل طبیعى: تسخیر عوامل طبیعى ۳
- غفلت: منشأ غفلت از آخرت ۲
- مطرودان خدا ۹:
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۶، ص ۶۲۷; نورالثقلین، ج ۳- ، ص ۱۴۵، ح ۱۱۴.