البقرة ١٣٩
ترجمه
البقرة ١٣٨ | آیه ١٣٩ | البقرة ١٤٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«تُحَآجُّونَنَا»: با ما مجادله میکنید. «أَتُحَآجُّونَنَا فِی اللهِ؟»: آیا با ما درباره عملکرد خدا مجادله مینمائید؟
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
فَإِنْ حَاجُّوکَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ... (۲) وَ إِنْ کَذَّبُوکَ فَقُلْ لِي... (۳)
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِي حَاجَ... (۴) وَ حَاجَّهُ قَوْمُهُ قَالَ أَ... (۴)
تفسیر
نکات آیه
۱ - محاجه و گفتگوى اهل کتاب با مسلمانان صدر اسلام درباره خداوند (قل أتحاجوننا فى اللّه) آیات قبل و بعد گویاى این است که: مراد از محاجه یهود و نصارا درباره خداوند، محاجه درباره اسلام و بعثت پیامبر بوده است; البته به گونه اى که به محاجه درباره خداوند و شؤون او باز مى گشته است. همانند این ادعا که محمّد(ص) از نژاد عرب است و پیامبران باید از نژاد بنى اسرائیل باشند.
۲ - بحث و گفتگوى اهل کتاب با مسلمانان درباره خداوند، محاجه اى نابجا و بى ثمر (قل أتحاجوننا فى اللّه) استفهام در «أتحاجوننا ...» انکار توبیخى است; یعنى، چرا درباره خدا با ما بحث و گفتگو مى کنید؟
۳ - خداوند، پروردگار همگان (مسلمانان، اهل کتاب و ...) است. (و هو ربنا و ربکم)
۴ - اعتقاد اهل کتاب و مسلمانان به ربوبیت خداى یکتا، از دلایل نابجا بودن محاجه اهل کتاب با مسلمانان درباره خدا و شؤون او (برانگیختن پیامبران) (أتحاجوننا فى اللّه و هو ربنا و ربکم) جمله «و هو ربنا ...» حالیه است و بیانگر وجه توبیخ و اعتراض به اهل کتاب مى باشد; یعنى، معقول نیست که درباره خدا و شؤون او با ما بحث کنید; زیرا او همان گونه که پروردگار شماست، پروردگار ما نیز هست. اگر از نژاد شما پیامبرى مى فرستد، قادر است از نژاد عرب نیز پیامبرى را مبعوث کند.
۵ - قرب و بعد انسانها به خداوند، در گرو اعمال و رفتار ایشان است و نه بسته به طایفه و نژادشان (لنا أعملنا و لکم أعملکم) از آن جا که جمله «و لنا أعمالنا ...» تعلیل براى نابجا بودن محاجه اهل کتاب با مسلمانان درباره خداوند از جهت انتخاب پیامبران مى باشد، به نظر مى رسد مراد از «لنا أعمالنا ...» این است که: از نژاد و طایفه اى خاص بودن مایه تقرب به خداوند نیست تا اینکه موجب شود خداوند همواره پیامبران را از میان آن نژاد برانگیزد; بلکه اعمال انسانها زمینه ساز تقرب به خداست.
۶ - منوط نبودن تقرب به خدا، به طایفه و نژادى خاص دلیل نابجا بودن محاجه اهل کتاب با مسلمانان درباره خداوند و شؤون او (همانند گزینش پیامبران) (أتحاجوننا فى اللّه ... و لنا أعملنا و لکم أعملکم)
۷ - مسلمانان، خداوند را از داشتن شریک منزه دانسته و تنها او را پرستش مى کنند. (و نحن له مخلصون)
۸ - اخلاص مسلمانان و باور توحیدى آنان، دلیل ناروا بودن محاجه اهل کتاب با مسلمانان درباره خداوند و انتخاب پیامبر(ص) از میان آنان (أتحاجوننا فى اللّه ... و نحن له مخلصون)
۹ - لزوم پاسخگویى به شبهات القا شده از سوى مخالفان دین (قل أتحاجوننا فى اللّه و هو ربنا و ربکم)
موضوعات مرتبط
- احتجاج: احتجاج بیجا ۲، ۴، ۶، ۸; احتجاج درباره انبیا ۴، ۶; احتجاج درباره خدا ۱، ۲، ۴، ۶، ۸; احتجاج درباره محمّد(ص) ۸
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱
- اسماء و صفات: صفات جلال ۷
- اهل کتاب: احتجاج اهل کتاب ۱، ۲، ۴، ۶، ۸; اهل کتاب و مسلمانان ۱، ۲، ۴، ۶; پروردگار اهل کتاب ۳; توحید اهل کتاب ۴
- ایمان: ایمان به توحید ۸; متعلق ایمان ۸
- تقرب: عوامل تقرب ۵، ۶
- توحید: توحید ربوبى ۴
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۷
- خدا: تنزیه خدا ۷; خدا و شریک ۷; ربوبیت خدا ۳; عوامل دورى از خدا ۵
- شبهات: اهمیّت پاسخ به شبهات ۹
- عمل: آثار عمل ۵
- مسلمانان: اخلاص مسلمانان ۸; پروردگار مسلمانان ۳; توحید عبادى مسلمانان ۷; توحید مسلمانان ۴، ۸; عبودیت مسلمانان ۷; عقیده مسلمانان ۷