۱۶٬۹۱۱
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۱۳ بخش۴۰: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←ساختن سد به وسيله ذوالقرنين
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
<span id='link336'><span> | <span id='link336'><span> | ||
==ساختن | ==ساختن سدّ، به وسيله ذوالقرنين == | ||
«''' | «'''قَالَ مَا مَكَّنِى فِيهِ رَبِّى خَيرٌ فَأعِينُونِى بِقُوَّةٍ أجعَل بَينَكُم وَ بَينَهُم رَدماً'''»: | ||
اصل | اصل كلمۀ «مَكَّنِى»، «مَكننِى» بوده و دو «نون» در هم ادغام شده، به اين صورت در آمده است. و كلمه: «رَدم»، به معناى سدّ است. | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۳ صفحه : ۵۰۴ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۳ صفحه : ۵۰۴ </center> | ||
و بعضى گفته اند به معناى | و بعضى گفته اند: به معناى سدّ قوى است. بنابراين، تعبير به «رَدم» در جواب آنان كه درخواست سدّى كرده بودند، براى اين بوده كه هم خواهش آنان را اجابت كرده، و هم وعده مافوق آن را داده باشد. | ||
و | و اين كه فرمود: «آن مكنتى كه خدا به من داده، بهتر است»، براى افاده استغناء ذوالقرنين از كمك مادى ايشان است كه خود پيشنهادش را كردند. مى خواهد بفرمايد: ذوالقرنين گفت: آن مكنتى كه خدا به من داده، و آن وسعت و قدرت كه خدا به من ارزانى داشته، از مالى كه شما وعده مى دهيد بهتر است، و من به آن احتياج ندارم. | ||
«''' | «'''فَأعِينُونِى بِقُوَّةٍ...'''» - كلمه «قُوَّة» به معناى هر چيزى است كه به وسيله آن، آدمى بر چيزى نيرومند مى شود. جملۀ مزبور، تفريع بر مطلبى است كه از پيشنهاد آنان به دست مى آيد و آن، ساختن سدّ بوده، و حاصل معنا اين است كه: | ||
من از شما خرج نمى خواهم | من از شما خرج نمى خواهم و امّا سدّى كه خواستيد، اگر بخواهيد بسازم، بايد كمك انسانيم كنيد. يعنى كارگر و مصالح ساختمانى بياوريد، تا آن را بسازم - و از مصالح آن، آهن و قطر و نفخ با دميدن را نام برده است - و به اين معنايى كه كرديم، اين مطلب روشن مى گردد كه مراد ايشان از پيشنهاد خرج دادن، اجرت بر سد سازى بوده. در حقيقت خواسته اند به ذوالقرنين مزد بدهند، كه او هم قبول نكرده است. | ||
<span id='link337'><span> | <span id='link337'><span> | ||
«'''آتُونى زُبَرَ الحَْدِيدِ...'''»: | |||
و | كلمۀ «زُبَر» - به ضمه زاء و فتحه باء - جمع «زبرة» است، همچنان كه «غرف»، جمع «غرفة» است. و «زُبرة»، به معناى قطعه است. و كلمه «سَآوِى»، به طورى كه گفته اند، به معناى تسويه است، و همين عبارت «سُوى» نيز قرائت شده. و «صَدَفَين»، تثنيه «صدف» است كه به معناى يك طرف كوه است. و بعضى گفته اند: اين كلمه جز در كوهى كه در برابرش كوه ديگرى باشد، استعمال نمى گردد. | ||
بنابراين، كلمه مذكور از كلمات دو طرفى مانند زوج و ضِعف و غير آن دو است. و كلمۀ «قِطر» به معناى مس و يا روى مذاب است، و «إفراغ قِطر»، به معناى ريختن آن به سوراخ و فاصله ها و شكاف ها است. | |||
پس | «'''آتُونِى زُبَرَ الحَدِيد...'''» - يعنى: بياوريد برايم قطعه هاى آهن را تا در سدّ به كار ببرم. اين آوردن آهن، همان قوتى بود كه از ايشان خواست. و اگر تنها آهن را از ميان مصالح سد سازى ذكر كرده و مثلا اسمى از سنگ نياورده، بدين جهت بوده كه ركن سد سازى و استحكام بناى آن، موقوف بر آهن است. | ||
پس جملۀ «آتُونِى زُبَرَ الحَدِيد»، بَدَل بعض از كُل جملۀ «فَأعِينُونِى بِقُوّةٍ» است. ممكن هم هست در كلام تقديرى گرفت و گفت تقدير آن: «قَالَ آتُونِى...» مى باشد، و تقدير در قرآن بسيار است. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۳ صفحه : ۵۰۵ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۳ صفحه : ۵۰۵ </center> | ||
و در | و در جملۀ «حَتّى إذَا سَآوِى بَينَ الصَّدَفَينِ قَالَ انفُخُوا»، اختصار به حذف به كار رفته، و تقدير آن: «فَأعَانُوهُ بِقُوّةٍ وَ آتَوهُ مَا طَلَبَهُ مِنهُم فَبَنَى لَهُمُ السَّدَّ وَ رَفَعَهُ حَتّى إذَا سَوى بَينَ الصَّدَفَينِ قَالَ انفُخُوا: او را به قوّه و نيرو مدد كرده، و آنچه خواسته بود، برايش آوردند. پس سد را برايشان بنا كرده بالا برد، تا ميان دو كوه را پُر كرد و گفت حالا در آن بدميد». | ||
و ظاهرا جمله | و ظاهرا جمله «قَالَ انفُخُوا» از باب اعراض از متعلق فعل، به خاطر دلالت بر خود فعل است. و مقصود اين است كه دم هاى آهنگرى را بالاى سد نصب كنند، تا آهن هاى داخل سد را گرم نمايند، و سرب ذوب شده را در لابلاى آن بريزند. | ||
و در | و در جملۀ «حَتّى إذَا جَعَلَهُ نَاراً قَالَ...»، حذف و ايجازى به كار رفته و تقدير آن، اين است كه: «فَنَفَخَ حَتّى إذَا جَعَلَهُ نَاراً: دميد تا آن كه دميده شده را و يا آهن را آتش كرد». بدين معنى كه: آن را مانند آتش سرخ و داغ كرد. بنابراين، عبارت «آن را آتش كرد»، از باب استعاره است. | ||
«''' | «'''قَالَ آتُونِى أُفرِغ عَلَيهِ قِطراً'''» - يعنى: براى من «قِطر» بياوريد تا ذوب نموده، روى آن بريزم و لابلاى آن را پُر كنم، تا سدى تو پر شود، و چيزى در آن نفوذ نكند. | ||
«'''فَمَا | «'''فَمَا اسطَاعُوا أَن يَظهَرُوهُ وَ مَا استَطَاعُوا لَهُ نَقْباً'''»: | ||
كلمۀ «اسطاع» و «استَطَاع» به يك معنا است. و «ظهور» به معناى علو و استيلاء است. و «نقب» به معناى سوراخ كردن است. راغب در مفردات گفته: نقب در ديوار و پوست، به منزله نقب در چوب است. (يعنى نقب در سوراخ كردن ديوار و پوست، و نقب در سوراخ كردن چوب به كار می رود). ضميرهاى جمع به «يأجوج» و «مأجوج» بر مى گردد. | |||
در اين جمله | در اين جمله نيز، حذف و ايجاز به كار رفته و تقدير آن: «فَبَنَى السَّدَّ فَمَا استَطَاعَ يَأجُوجُ وَ مَأجُوجُ أن يَعلُوهُ لإرتِفَاعِهِ وَ مَا استَطَاعُوا أن ينقبُوهُ لإستِحكَامِه» مى باشد. يعنى: بعد از آن كه سد را ساخت، يأجوج و مأجوج نتوانستند به بالاى آن بروند. چون بلند بود، و نيز به سبب محكمى نتوانستند آن را سوراخ كنند. | ||
«'''قَالَ هَذَا رَحْمَةٌ مِّن رَّبى فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ رَبى جَعَلَهُ دَكاءَ وَ كانَ وَعْدُ رَبى حَقًّا'''»: | «'''قَالَ هَذَا رَحْمَةٌ مِّن رَّبى فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ رَبى جَعَلَهُ دَكاءَ وَ كانَ وَعْدُ رَبى حَقًّا'''»: | ||
| خط ۱۸۳: | خط ۱۸۴: | ||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۳ صفحه : ۵۱۰ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۳ صفحه : ۵۱۰ </center> | ||
<span id='link339'><span> | <span id='link339'><span> | ||
==بحث روايتى == | ==بحث روايتى == | ||
در تفسير قمى مى گويد: بعد از آنكه رسول خدا (صلى اللّه عليه وآله و سلم) مردم را از داستان موسى و همراهش وخضر خبر داد، عرض كردند داستان آن شخصى كه دنيا را گرديد و مشرق ومغرب آن را زير پا گذاشت بگوببينم چه كسى بوده . خداى تعالى آيات ((و يسالونك عن ذى القرنين...(( را نازل فرمود. | در تفسير قمى مى گويد: بعد از آنكه رسول خدا (صلى اللّه عليه وآله و سلم) مردم را از داستان موسى و همراهش وخضر خبر داد، عرض كردند داستان آن شخصى كه دنيا را گرديد و مشرق ومغرب آن را زير پا گذاشت بگوببينم چه كسى بوده . خداى تعالى آيات ((و يسالونك عن ذى القرنين...(( را نازل فرمود. | ||
