تفسیر:المیزان جلد۱۴ بخش۳۸: تفاوت میان نسخه‌ها

در الدر المنثور است كه سعيد بن منصور، احمد، عبد بن حميد، و ترمذى (وى حديث را صحيح دانسته) و نسایى، ابن جرير، ابن منذر، ابن ابى حاتم، و حاكم (وى نيز حديث را صحيح دانسته) و ابن مردويه ، از طرقى از حسن و غير او، از عمران بن حصين روايت كرده اند كه گفت: وقتى آيه «يَا أيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُم إنَّ زَلزَلَةَ السَّاعَةٍ شَئٌ عَظِيم... وَلَكِنَّ عَذَابَ اللّه شَدِيد» نازل شد، رسول خدا «صلی الله علیه و آله و سلم» در سفر بود.

پس رو به اصحاب خود كرده، فرمود: هيچ مى دانيد اين چه روزى است؟ عرضه داشتند: خدا و رسولش داناتر است. فرمود: اين روزى است كه خدا به آدم مى فرمايد: برخيز برخاستن آتش. مى گويد: پروردگارا! برخاستن آتش يعنى چه؟ مى فرمايد: از هر هزار نفر، نهصد و نود و نُه نفر به سوى آتش، و يك نفر به سوى بهشت.

مسلمانان شروع كردند به گريه. حضرت فرمود: به هم نزديك شويد و به سوى رشد برويد، چون هيچ نبوتى نبود، مگر آن كه قبل از آن جاهليتى بوده، آتش هرچه از جاهليت گرفت كه گرفته، و اگر كامل نشد، از منافقان مى گيرد، و مَثَل شما نيست، مگر مَثَل رنگ مخالفى كه در بازوى حيوان و يا مَثَل خالى است كه در پهلوى شتر باشيد.  

آنگاه فرمود: من اميدوارم كه شما يك چهارم اهل بهشت باشيد. پس ياران تكبير گفتند. آن گاه فرمود: من اميدوارم كه شما يك سوم اهل بهشت باشيد. باز تكبير گفتند. آنگاه فرمود: من خيلى اميدوارم كه شما نصف اهل بهشت باشد. باز تكبير گفتند. راوى مى گويد نفهميدم دو ثلث را هم فرمود، يا نه.  

مؤلف: اين روايت به طرق بسيارى ديگر از عمران، ابن عباس، ابوسعيد خدرى، ابوموسى و انس نقل شده، كه البته در متن آن ها اختلافى هست، از همه آن متون معتدل تر، همين روايتى است كه ما ايراد كرديم.

و در تفسير قمى، در ذيل آيه: «وَ تَرَى النَّاسَ سُكَارَى» فرمودند: يعنى از شدت اندوه و فزع، عقلشان زايل گشته، دچار حيرت مى شوند.