تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۵۰: تفاوت میان نسخه‌ها

مؤلّف: و از كتاب «طبّ الائمة» نقل شده كه به سند خود از محمّد بن سنان، از مفضّل، از امام صادق «عليه السلام» نظير اين معنا را روايت كرده.  

 

در اين معنا، روايات بسيارى از طرق اهل سنّت با مختصر اختلافى وارد شده، و در بسيارى از آن ها آمده كه: زبير و عمّار را هم با على «عليه السلام» فرستاد. و در آن كتاب، رواياتى ديگر نيز از طرق ائمۀ اهل بيت «عليهم السلام» نقل شده.

و به اين دسته روايات اشكالى كرده اند و آن، اين است كه:  

 

اين روايات با مصونيت رسول خدا «صلى الله عليه و آله و سلّم» از تأثير سحر نمى سازد. و چگونه سحر ساحران در آن جناب مؤثر مى شده، با اين كه قرآن كريم، مسحور شدن آن جناب را انكار نموده، فرموده: «وَ قَالَ الظَّالِمُونَ إن تَتَّبِعُونَ إلّا رَجُلاً مَسحُوراً انظُر كَيفَ ضَرَبُوا لَكَ الأمثَال فَضَلُّوا فَلَا يَستَطِيعُونَ سَبِيلاً».  

و نيز در همان كتاب، از عقبة بن عامر روايت شده كه گفت : رسول خدا «صلى الله عليه و آله و سلّم» فرمود: آياتى بر من نازل شده كه نظيرش ‍ نازل نشده، و آن دو سورۀ «قُل أعُوذُ» است، اين حديث را در صحيح آورده.

نظر ابن مسعود، داثر بر اين كه «معوّذتين» جزء قرآن نيست، ردّ اين نظر و بيان اين كه تواتر قطعى بر اين كه اين دو سوره جزء قرآن اند، وجود دارد.

و در الدرّ المنثور است كه احمد، بزار، طبرانى و ابن مردويه، از طرق صحيح از ابن عبّاس و ابن مسعود روايت كرده اند كه: ابن مسعود، دو سوره «قُل أعُوذُ» را از قرآن ها پاك مى كرد و مى تراشيد

و در تفسير قمى، به سند خود، از ابوبكر حضرمى روايت كرده كه گفت: خدمت ابى جعفر «عليه السلام» عرضه داشتم: ابن مسعود چرا دو سوره «قُل أعُوذُ» را از قرآن پاك مى كرده؟ فرمود: پدرم در اين باره مى فرمود: اين كار را به رأى خود مى كرده، و گرنه آن دو از قرآن است.

مؤلّف: و در اين معنا روايات بسيارى از طرق شيعه و سنّى رسيده. افزون بر اين، جزو بودن اين دو سوره براى قرآن، مورد تواتر قطعى تمامى كسانى است كه متديّن به دين اسلام اند. و لذا مى بينيم در پاسخ بعضى از منكران اعجاز قرآن كه گفته اند: «اگر قرآن معجزه بود، نبايد در جزئيت اين دو سوره براى قرآن اختلاف شود»، گفته اند: تواتر قطعى هست بر اين كه اين دو سوره جزو قرآن است، و اين تواتر كافى است در اين كه به اختلاف مذكور اعتنايى نشود.  

علاوه بر اين، آن ها هم كه گفته اند: اين دو سوره جزو قرآن نيست؛ نگفته اند كه ساختۀ خود رسول خدا «صلى الله عليه و آله و سلّم» است، و از ناحيه خداى تعالى نازل نشده. و نيز نگفته اند كه مشتمل بر اعجاز در بلاغت نيست، بلكه تنها گفته اند جزو قرآن نيست، كه آن هم گفتيم قابل اعتنا نيست، چون تواتر عليه آن قائم است.

 

و در الدرّ المنثور است كه ابن جرير، از ابوهريره، از رسول خدا «صلى الله عليه و آله و سلّم» روايت كرده كه فرمود: «فلق»، نام چاهى رو پوشيده است در جهنّم.

و در مجمع البيان مى گويد: بعضى ها گفته اند: «فلق»، چاهى در جهنّم است كه اهل جهنّم از شدّت حرارت آن، به دنبال پناهگاهى مى گردند. ناقل اين حديث، سدى است. و ابوحمزه ثمالى و على بن ابراهيم هم، آن را در تفسير خود آورده اند.