تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۱۲: تفاوت میان نسخه‌ها

كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُّستَنفِرَةٌ فَرَّت مِن قَسوَرَةِ

حال كفار را در اعراض از تذكره تشبيه كرده به «'''حمر'''» كه جمع حمار است ، و البته منظور حمار وحشى يعنى گورخر است ، و «'''استنفار'''» به معنى نفرت است ، و كلمه «'''قسوره '''» به معناى شير و شكارچى است ، چون به هر دو معنا تفسير شده ، و معناى آيه اين است كه : اين كفار در حالى از تذكره نفرت و اعراض مى كنند كه گويى خران وحشى اند، و از شير و يا شكارچى مى گريزند.

بَلْ يُرِيدُ كلُّ امْرِىٍ مِّنهُمْ أَن يُؤْتى صحُفاً مُّنَشرَةً

منظور از «'''صحف منشره '''» كتاب آسمانى بر دعوت حق است ، در اين كلام با آمدن كلمه «'''بل '''» از سخن قبلى اعراض شده ، مى فرمايد اعراضشان از تذكر، صرفا به خاطر نفرت نيست ، بلكه هر فردى از ايشان توقع دارد كه كتابى از ناحيه خدا و مشتمل بر آنچه قرآن مشتمل بر آن است نازل شود.

و اين نسبتى كه به كفار داده كنايه است از استكبار آنان نسبت به خداى سبحان ، مى فرمايد اينان به شرطى حاضرند دعوت محمد (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) را بپذيرند، و آن را رد نكنند كه براى هر يك از ايشان مستقلا كتابى آسمانى نازل شود، و اما دعوت از طريق رسالت را به هيچ وجه نمى پذيرند، هر چند كه حق باشد و معجزاتى روشن آن را تاءييد كند.

پس آيه شريفه در معناى آيه زير است كه حكايت گفتار كفار است كه گفتند: «'''لن نومن حتى نوتى مثل ما اوتى رسل الله '''». و نيز در معناى آيه زير است كه حكايت گفتار امت ها به رسولان خويش است «'''ان انتم الا بشر مثلنا'''»، و اساس اين گفتار و حجت آنان بر نفى رسالت رسولان ، در سابق بيان شد.

بعضى گفته اند: آيه شريفه در معناى سخنى است كه كفار مكه به رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) گفتند، و قرآن را چنين حكايت مى كند: «'''و لن نومن لرقيك حتى تنزل علينا كتابا نقروه '''».

ليكن اين سخن درست نيست ، براى اينكه مدلول آيه مورد بحث اين است كه بر يك يك آنان صحفى منشره نازل شود، غير از آنچه بر ديگران نازل شده ، و آيه سوره اسرى اين را نمى گويد،بلكه مدلول آن اين است كه يك كتاب از آسمان بر پيامبر نازل شود كه همه آن را بخوانند.

بعضى ديگر گفته اند: مراد كفار اين بوده كه كتابهايى از آسمان به نام يك يك آنان نازل شود، و در آنها به هر يك از آنان بگويد: فلانى ! بايد به محمد (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) ايمان بياورى.

بعضى ديگر گفته اند: مرادشان اين بوده كه كتابى از آسمان بر آنان نازل شود، و در آن برائت از عذاب و مژده نعمتى فراوان به آنان بدهد، تا ايمان بياورند، و گر نه همچنان بر كفر خود مى مانند. بعضى وجوهى ديگر گفته اند، كه از سياق آيه به دور است، و بيانش گذشت .