رَقَبَة
بعضى از ارباب لغت معتقدند که «جید»، «عنق» و «رقبه» هر سه معناى مشابهى دارند، با این تفاوت که «جید» به قسمت بالاى سینه گفته مى شود، و «عنق» به پشت گردن یا همه گردن و «رقبه» به گردن گفته مى شود، و گاه به یک انسان نیز مى گویند: مانند «فک رقبة» یعنى آزاد کردن انسان. «رَقَبة» در اصل به معناى «گردن» است ولى، در اینجا کنایه از «انسان» مى باشد و این به خاطر آن است که گردن از حساسترین اعضاى بدن محسوب مى شود، همان گونه که گاهى واژه «رأس» (سر) را به کار مى برند و منظور «انسان» است، مثلا به جاى پنج نفر پنج «سر» گفته مى شود.
ریشه کلمه
- رقب (۲۴ بار)
قاموس قرآن
گردن. ولى در متعارف مراد از آن بَرده است چنانكه از رأس و ظهر مركوب اراده مىكنند (راغب) [نساء:92]. هر كه مؤمنى را به خطا بكشد بر اوست آزاد كردن يك بنده مؤمن. اطلاق رقبه بر مملوك تسميه شيى به نام اشرف اجزاء آن است (اقرب) جمع آن رقاب است [توبه:60]. منظور غلامان و كنيزان است كه مال زكوة آزاد مىشوند در آيه [محمّد:4]. منظور گردنها است.
