الروم ٤٦
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ مِنْ آيَاتِهِ أَنْ يُرْسِلَ الرِّيَاحَ مُبَشِّرَاتٍ وَ لِيُذِيقَکُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ لِتَجْرِيَ الْفُلْکُ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ |
ترجمه
| الروم ٤٥ | آیه ٤٦ | الروم ٤٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مُبَشِّرَاتٍ»: مژده‌رسانها. مژده‌رسان به این که ابرها را به حرکت درآورده و آنها را متراکم و تلقیح می‌نمایند و از آنها بارانها می‌بارانند و گَرده گیاهان را جابه‌جا و آنها را بارور می‌کنند و باعث حرکت کشتیهای بادبانی و تکان آبها در سطح دریاها و اقیانوسهای فراخ، و نعمتها و برکتهای دیگری می‌گردند. آری! بادها هم وسیله نعمتهای فراوان در زمینه کشاورزی و دامداری هستند، و هم وسیله انتقال ابرها و پخش گرده‌ها و هم باعث سرعت و رونق کار تجارت.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۴۰ - ۴۷، سوره روم
- هيچ شاءنى از شؤ ون عالم از ((خلقت )) جدا نيست و لذا خالق عالم را شريكى نيست
- اشاره به وجود رابطه مستقيم بين اعمال مردم و حوادث عالم
- سخن عجيب مفسرين در ذيل آيه (ظهر الفساد فى البر و البحر...)
- دو دسته شدن مردم در روز قيامت ، كافران به سوى جهنم و نكو كرداران به سوى بهشت
- پاداشى كه خدا به مؤ منان صالح العمل مى دهدفضل او است كه ناشى از محبت خدا به بندگان خود مى باشد
- يادآورى آيت ((باد)) و آثار آن
- بحث روايتى (رواياتى در ذيلآيه : ((ظهر الفساد...)) و برخى ديگر از آيات گذشته )
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ يُرْسِلَ الرِّياحَ مُبَشِّراتٍ وَ لِيُذِيقَكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ «46»
و از نشانه‌هاى الهى اين است كه بادها را مى‌فرستد، تا مژده (باران) دهند و بخشى از رحمتش را به شما بچشاند و كشتى‌ها به فرمانش حركت كنند، و شما از فضل او (روزى) بجوييد، شايد شكرگزارى كنيد.
نکته ها
كلمه‌ى «ريح» در مورد بادهاى تند و مضرّ و كلمه‌ى «رياح» درباره‌ى بادهاى مفيد به كار مى‌رود. از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده كه گاهى هنگام وزيدن باد مى‌فرمود: «اللهم اجعلها رياحا و لا تجعله ريحا» پروردگارا! اين باد را سودمند قرار ده و آن را زيانبار مكن. «1»
برخى از فوايد وزش باد عبارت است از: انتقال ابرها و فشردن آنها در يكديگر، تعديل گرما و سرما، تصفيه‌ى هوا و جا به جا كردن هواى سالم، رساندن اكسيژن به انسان‌ها و كربن به گياهان، تلقيح و بارور كردن گياهان، حركت كشتى‌ها، توليد برق، پراكنده ساختن بذرها به اطراف و ....
پیام ها
1- هيچ چيز تصادفى روى نمى‌دهد، حتّى وزش بادها نيز با اراده‌ى خداوند حكيم است. «يُرْسِلَ الرِّياحَ»
2- آنچه از بركات باد دريافت مى‌كنيم، بخشى از آيات و رحمت‌هاى اوست.
مِنْ آياتِهِ ... مِنْ رَحْمَتِهِ
3- حركت كشتى در دريا به دست خداست، نه ناخدا! «لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ بِأَمْرِهِ» اين
«1». تفاسير كشّاف و المنير.
جلد 7 - صفحه 212
خداوند است كه با وضع قوانين طبيعت، زمينه حركت كشتى روى آب را فراهم ساخته است.
4- تلاش براى روزى حلال، سفارش قرآن است. «لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ»
5- باد نيز نعمتى است كه شكر مى‌طلبد، گرچه ما توجّه نداريم. «لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ يُرْسِلَ الرِّياحَ مُبَشِّراتٍ وَ لِيُذِيقَكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (46)
بعد از آن، شواهد قدرت خود را بيان فرمايد:
وَ مِنْ آياتِهِ: و از شواهد قدرت خدا، أَنْ يُرْسِلَ الرِّياحَ مُبَشِّراتٍ: آنست كه مى‌فرستد بادها را در حالتى كه مژده دهنده‌اند شما را به باران. مراد بادهاى شمال و صبا و جنوب‌اند، چه اينها بادهاى رحمت باشند، يعنى تحريك آن
«1» تفسير كشاف، ج 3، ص 206. (چاپ مصر) (يعنى جزا دادن به مؤمنان بيانگر آنستكه خدا كافران را دوست ندارد و دوست نداشتن كافران نيز بيانگر آنستكه مؤمنان مورد لطف و ثواب الهى هستند)
جلد 10 - صفحه 312
نمايد و تحريك آن فرمايد در جهات مختلفه: يك بار شمال، و نوبتى جنوب، در وقتى صبا بر حسب مصلحت. وَ لِيُذِيقَكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ: و تا بچشاند شما را از بخشايش و نعمت خود كه تابع رياح است. نزد بعضى مراد، فراوانى است كه تابع نزول باران باشد، كه مسبّب است از رياح، يا روحى كه آن با وزيدن بادها باشد. وَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ بِأَمْرِهِ: و براى آنكه جارى شود كشتيها در دريا به فرمان خداى تعالى، وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ: و تا بجوئيد و طلب كنيد در تجارت دريا از روزى كه خداى تعالى به محض فضل عطا فرمايد در تجارت دريا. يا طلب روزى كنيد به باران در آنچه زراعت مى‌كنيد. وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ: و براى اينكه شكر كنيد بر نعمتهاى الهى.
تبصره: آيه شريفه بينا فرمايد بندگان را به اعظم نعم خود كه باد باشد، چنانچه حضرت صادق عليه السّلام در توحيد مفضل فرمايد: تنبيه مى‌كنم تو را بر منافعى كه در بادها باشد. نمى‌بينى كه اگر چندگاه باد نوزد، موجب حدوث امراض مى‌شود و نفسها مى‌گيرد و بيماران را مى‌گذارد و ميوه‌ها را فاسد مى‌گرداند و سبزيها متعفن مى‌گردند و احداث مواد طاعون و وبا در بدنها مى‌كند و آفت در غلات پديد آيد؛ پس معلوم شد كه وزيدن باد از حسن تدبير خالق عباد است «1»، و باد باعث ترويج بدنهاست، و ابرها را از موضعى به موضعى مى‌برد و بر يكديگر مى‌چسباند كه همه افق را فرا گيرد و بعد از باران، باد ابر را از هم مى‌پاشد و درختها را آبستن مى‌كند و آبها را سرد مى‌گرداند و كشتيها را جارى مى‌سازد و طعامها را لطيف مى‌نمايد و آتش برمى‌افروزد و چيزهاى تر را مانند جامه و غير آن خشك مى‌كند؛ مجملا حيات همه چيز به باد است، و اگر باد نمى‌بود گياهها پژمرده و حيوانات مى‌مردند و اشياء فاسد مى‌شدند.
نكته: در كشاف زمخشرى بيان نموده كه ذكر «امره» در آيه به جهت آنست كه وزيدن باد، گاهى بر وفق مراد كشتى نيست، بلكه سبب غرق مى‌باشد «2».
«1» توحيد المفضل، چاپ عربى، ص 140 (طبع سوم- مكتبة الدّاورى قم)
«2» تفسير كشاف، ج 3، ص 207 (چ مصر)
جلد 10 - صفحه 313
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ يُرْسِلَ الرِّياحَ مُبَشِّراتٍ وَ لِيُذِيقَكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (46) وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ رُسُلاً إِلى قَوْمِهِمْ فَجاؤُهُمْ بِالْبَيِّناتِ فَانْتَقَمْنا مِنَ الَّذِينَ أَجْرَمُوا وَ كانَ حَقًّا عَلَيْنا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ (47) اللَّهُ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّياحَ فَتُثِيرُ سَحاباً فَيَبْسُطُهُ فِي السَّماءِ كَيْفَ يَشاءُ وَ يَجْعَلُهُ كِسَفاً فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ فَإِذا أَصابَ بِهِ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ إِذا هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ (48) وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ يُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمُبْلِسِينَ (49) فَانْظُرْ إِلى آثارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها إِنَّ ذلِكَ لَمُحْيِ الْمَوْتى وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ (50)
ترجمه
و از آيتهاى او است اينكه ميفرستد بادها را بشارت دهندگان و تا بچشاند شما را از رحمتش و تا جارى شود كشتى بامرش و تا بجوئيد از فضلش و باشد كه شما شكر گزار شويد
و هر آينه بتحقيق فرستاديم پيش از تو پيمبرانى بسوى قومشان پس آمدند آنانرا با حجّتهاى روشن پس انتقام كشيديم از آنانكه گناه كردند و بوده است لازم بر ما يارى نمودن اهل ايمان
خدا است آنكه ميفرستد بادها را پس بر مى‌انگيزانند ابر را پس ميگستراند آنرا در آسمان آنچنانكه ميخواهد و ميگرداند آنرا پاره‌ها پس مى‌بينى باران را كه بيرون مى‌آيد از ميانش پس چون برساند آنرا بهر كه بخواهد از بندگانش آنگاه آنان شادى ميكنند
و همانا بودند پيش از آنكه فرو فرستاده شود بر آنان پيش از آن هر آينه نااميدان
پس بنگر بسوى اثرهاى رحمت خدا چگونه زنده ميكند زمين را بعد از مردنش همانا آن كس زنده كننده مردگانست و او بر هر چيز توانا است.
تفسير
خداوند متعال به بيانات مختلفه خلق را متوجّه بحقّ ميفرمايد چنانچه در آيات سابقه شمّه‌اى از مفاسد نيامدن باران در اثر معاصى ذكر شد و در اين آيات پاره‌اى از خواصّ و منافع آنرا گوشزد فرموده باين تقريب كه يكى از نشانه‌هاى قدرت و رحمت الهى آنستكه ميفرستد بادها را از جهات مختلفه در حاليكه بشارت دهندگان باشند بنزول باران رحمت الهى براى آنكه مژده دهد بندگانرا و بچشاند بآنها طعم آب صافى گواراى سماوى و ارزاق مولّده از آنرا كه از آثار رحمت خدا است و براى آنكه جارى و سارى گردد كشتيها در دريا بامر و اراده او بوسيله بادها و كثرت آب دريا و براى آنكه مردم در كشتيها مال التّجاره حمل نمايند و باميد فضل الهى بهره بردارى كنند و سود ببرند و شكرگزار باشند و بعدا براى قوّت قلب اهل ايمان فرموده كه پس از اتمام حجّت بر بندگان بارسال رسل و انزال كتب و اتيان ايشان بمعجزات و خوارق عادات كسانيكه در مقام انكار و استكبار و مخالفت و اصرار بآن بر آيند و با اهل ايمان ستيزه نمايند مستحقّ عقوبت خواهند بود و بر خداوند واجب و لازم است كه بپاس
جلد 4 صفحه 263
احترام اهل ايمان و اداء حقّ ايشان دمار از روزگار آنها بيرون آورد و انتقام پيغمبر خود و مؤمنين باو را بكشد و ايشان را بر آنها ظفر دهد چنانچه با اقوام سابقه اين معامله را فرموده است و پس از آن مقدّمات نزول باران را بيان فرموده كه خداوند بادها را از جوانب متعدّده ميفرستد پس آنها برانگيزانند و برانند ابر را در جوّ عالم پس بگستراند آنرا خداوند يعنى متّصل بيكديگر كند و پهن نمايد در جهت بالا بهر نحو كه بخواهد از واقف و متحرّك و بزرگ و كوچك فوق هر بلد و متوجّه بهر جهت بر حسب اراده خود و مصلحت خلق و قرار دهد آنرا پاره‌هائى متراكم با هم يا متفرّق از يكديگر پس مى‌بيند شخص بينا كه قطرات باران از خلال و لابلاى آن بيرون مى‌آيد پس چون برساند خداوند آنرا بر كسانيكه سزاوار رحمتند از بندگان خود فورا خوشحال و مسرور ميشوند بوفور نعمت در آتيه با آنكه قبل از نزول باران يعنى قبل از وزيدن باد و پيدايش ابر نااميد بودند از نزول رحمت حقّ و تكرار كلمه قبل شايد بملاحظه افاده اين معنى باشد و محتمل است براى تأكيد و تقرير فرح بعد از شدّت باشد در مجمع از پيغمبر صلى اللّه عليه و اله نقل نموده كه هيچ مرد مسلمانى نيست كه دفاع كند از عرض برادر مسلمانش مگر آنكه مستحقّ شود كه دفع نمايد خداوند از او آتش جهنّم را روز قيامت چون فرموده و كان حقّا علينا نصر المؤمنين و نصرت حقيقى در آخرت است و در خاتمه استدلال بر معاد فرموده باين بيان كه نظر كن اى بنده خدا بگلهاى رنگارنگ و ميوه‌هاى گوناگون و ساير نعم الهى كه در فصول متعدّده بعد از مرده و بائر شدن زمين و نابودى نباتات آن بوجود آمده و در اثر نزول باران زمين مرده بى‌ثمر زنده و پر ثمر شده و بدانكه چنين خدائى كه بباران رحمت خود خاك مرده را زنده كند و نباتات را بروياند ميتواند خاك مرده شما را هم ببارانيكه طبع منى دارد زنده نمايد و مردم را براى حساب به پيشگاه خود حاضر فرمايد و او بر هر امرى قادر و توانا است و كسفا بسكون سين و اثر بصيغه مفرد و تحيى بتاء نيز قرائت شده و خلله بجاى خلاله از امير المؤمنين عليه السّلام و ديگران رسيده است.
جلد 4 صفحه 264
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ مِن آياتِهِ أَن يُرسِل‌َ الرِّياحَ مُبَشِّراتٍ وَ لِيُذِيقَكُم مِن رَحمَتِه‌ِ وَ لِتَجرِي‌َ الفُلك‌ُ بِأَمرِه‌ِ وَ لِتَبتَغُوا مِن فَضلِه‌ِ وَ لَعَلَّكُم تَشكُرُون‌َ (46)
و از آيات پروردگار اينست که ارسال ميفرمايد بادها را که بشارت ميدهند و هر آينه ميچشاند شما را از رحمت خود و هر آينه جاري ميفرمايد كشتيها را بامر خود و هر آينه طلب ميكنيد و بدست ميآوريد از فضل او شايد و بايد شكر گذار شويد.
وَ مِن آياتِهِ آيات قدرت الهي غير متناهيست يك قسمت آنها:
أَن يُرسِل‌َ الرِّياحَ است که تلطيف هوا ميكند و ميكرب هوا را برطرف ميكند و دفع مضرات آن را براي تنفس ميكند که دائما هوا داخل ميشود و خارج ميگردد که انسان اگر در جايي حبس شود که هوا داخل و خارج نشود تلف ميشود و درختان را آبستن ميكند و گرد نر را بماده ميزند و آبهاي دريا را بموج مياندازد و ابرها را بنقاط مأموره خود سير ميدهد و فوائد ديگر که گفتند از جميع مسام بدن داخل و خارج ميشود.
مُبَشِّراتٍ بشارتهاي مذكوره و فوائد ديگر.
وَ لِيُذِيقَكُم مِن رَحمَتِه‌ِ رحمتهاي زيادي در همين ارسال رياح است باران مياورد حاصل سبز و خرم ميشود، حبوبات و فواكه بثمر ميرسد.
وَ لِتَجرِي‌َ الفُلك‌ُ بِأَمرِه‌ِ كشتي را از اينکه بندر بآن بندر، از اينکه شهر بآن شهر مي‌رساند که از يكديگر بهره برداري كنند بامر پروردگار.
وَ لِتَبتَغُوا مِن فَضلِه‌ِ بتجارت و حمل امتعه و ارتزاق از حبوبات و فواكه و ... تماما تفضل الهيست نسبت به بندگان.
جلد 14 - صفحه 399
وَ لَعَلَّكُم تَشكُرُون‌َ گفتيم لعل از جانب خدا بمعني ترديد نيست که نداند شكر ميكنيد يا نميكنيد بلكه بمعني بايد يعني بايد شكر كنيد، شكر وجوب عقلي دارد و آيات و اخبار در فضيلت آن بسيار است مثل وَ مَن يَشكُر فَإِنَّما يَشكُرُ لِنَفسِه‌ِ وَ مَن كَفَرَ فَإِن‌َّ اللّه‌َ غَنِي‌ٌّ حَمِيدٌ (سوره لقمان آيه 12) لَئِن شَكَرتُم لَأَزِيدَنَّكُم وَ لَئِن كَفَرتُم إِنَّ عَذابِي لَشَدِيدٌ (سوره ابراهيم آيه 7) و غير اينها.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 46)- در این سوره، بخش قابل ملاحظه‌ای از دلائل توحید و نشانه‌های پروردگار در هفت آیه بیان شده که هر کدام با جمله «وَ مِنْ آیاتِهِ» آغاز می‌شود. شش قسمت آن را قبلا به صورت پی در پی خواندیم، و این آیه آخرین آنها می‌باشد.
و از آن جا که در آیه قبل سخن از ایمان و عمل صالح بود، بیان دلائل توحیدی تأکیدی نیز بر آن می‌باشد.
می‌فرماید: «و از آیات (عظمت و قدرت) خدا این است که بادها را به عنوان بشارتگرانی می‌فرستد» (وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ یُرْسِلَ الرِّیاحَ مُبَشِّراتٍ).
آنها در پیشاپیش باران حرکت می‌کنند، قطعات پراکنده ابر را با خود برداشته به هم می‌پیوندند، و به سوی سرزمینهای خشک و تشنه می‌برند، صفحه آسمان را می‌پوشانند و با دگرگون ساختن درجه حرارت جو، ابرها را آماده ریزش باران می‌کنند.
ج3، ص542
در دنباله آیه می‌خوانیم: «خدا می‌خواهد بدین سبب شما را از رحمت خود بچشاند، تا کشتیها به فرمانش حرکت کنند، و شما از فضل و رحمت او بهره گیرید و شاید شکر گزاری کنید» (وَ لِیُذِیقَکُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ لِتَجْرِیَ الْفُلْکُ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ).
آری! بادها هم وسیله تولید نعمتهای فراوان در زمینه کشاورزی و دامداری هستند، و هم وسیله حمل و نقل، و سر انجام سبب رونق امر تجارت است.
آری! آنها بشارت دهندگانی هستند در جهات مختلف.
نکات آیه
۱ - بادهاى نویدبخشِ نزول باران، از آیات و نشانه هاى خداوند است. (و من ءایته أن یرسل الریاح مبشّرت)
۲ - خداوند، فرستنده بادهاى نویدبخش باران است. (و من ءایته أن یرسل الریاح مبشّرت)
۳ - بادها، داراى نقشى بس مهم در بهره مندى انسان ها از رحمت ها و مواهب الهى اند. (و من ءایته أن یرسل الریاح ... و لیذیقکم من رحمته)
۴ - فلسفه وزش بادهاى نویدبخش باران، قبل از نزول آن، احساس لذت بیشتر از رحمت الهى است. (أن یرسل الریاح مبشّرت و لیذیقکم من رحمته) «بشر» ریشه «مبشّرات» است و به خبرى گفته مى شود که خوشحالى آور است و چهره شنونده، با آن، باز و شکفته مى شود. در ضمن، «مبشّرات» در مقام تعلیل براى فعل «یرسل» و «لیذیقکم» عطف بر «مبشّرات» است.
۵ - باران، رحمت الهى براى بندگان است. (أن یرسل الریاح مبشّرت و لیذیقکم من رحمته) مراد از «رحمت» به قرینه «یرسل» و «مبشّرات» و «یذیق» باران است.
۶ - بادهاى متعددى در نزول باران نقش دارند. (یرسل الریاح ... و لیذیقکم من رحمته) جمع آورده شدن «ریاح» ممکن است اشاره به این واقعیت داشته باشد که در تشکیل ابرها و نزول باران از آنها، بادهاى متعددى از جناح هاى گرم و سرد نقش دارند.
۷ - بادها، به عنوان عاملى طبیعى، در خدمت بشرند. (أن یرسل الریاح ... و لیذیقکم ... و لتبتغوا من فضله)
۸ - حرکت کشتى ها در دریاها، به امر خداوند است. (یرسل الریاح ... و لتجرى الفلک بأمره)
۹ - از جمله فواید بادها، به حرکت در آوردن کشتى ها در دریاها است. (أن یرسل الریاح ... و لتجرى الفلک بأمره) «لام» در «لتجرى» تعلیل براى فعل «یرسل» است.
۱۰ - بهره ورى از فضل و رحمت الهى، نیازمند به کار و تلاش است. (و لتبتغوا من فضله) «إبتغاء» مصدر «لتبتغوا» به معناى «خواستن همراه با جد و جهد» است.
۱۱ - بادها وسیله اى براى برخوردار شدن انسان ها از مواهب مادى طبیعت است. (یرسل الریاح ... و لتبتغوا من فضله)
۱۲ - امکانات مادى، تفضل خداوند بر بندگان است. (یرسل الریاح ... و لیذیقکم ... و لتبتغوا من فضله)
۱۳ - عوامل طبیعى، مجارى تحقق اراده الهى است. (یرسل الریاح ... و لتجرى الفلک بأمره و لتبتغوا من فضله)
۱۴ - پدیده هاى عالم آفرینش، براى برآوردن منظور و هدفى، آفریده شده اند. (أن یرسل الریاح مبشّرت و لیذیقکم ... و لتبتغوا من فضله)
۱۵ - به حرکت درآمدن کشتى ها در دریا، وسیله اى مناسب براى کسب روزى است.* (و لتجرى الفلک بأمره و لتبتغوا من فضله) ممکن است تعلیل در «لتبتغوا» براى جمله قبل (ولتجرى الفلک ...) باشد. در این صورت، استفاده مى شود که حرکت کشتى ها بر روى آب، وسیله مناسبى براى تحصیل فضل خداوند است.
۱۶ - شکر و سپاس گزارى از خداوند، هدف آفرینش پدیده هاى طبیعى است. (و من ءایته أن یرسل الریاح ... و لعلّکم تشکرون)
۱۷ - بادها و رهاوردهاى آن، نعمت خداوند و شایسته شکر و سپاس است. (یرسل الریاح ... و لعلّکم تشکرون) «لعلّ» در آیه، به معناى تعلیل است.
۱۸ - انسان ها، به رغم بهره مند بودن از نعمت و فواید باد، ممکن است از شکر آن نعمت، سرباز زنند. (و لعلّکم تشکرون) «لعلّ» از حروف شبیه به فعل و براى انشا و رجا است استعمال آن در آیه، مى تواند به منظور اشاره به نکته یاد شده باشد.
موضوعات مرتبط
- آیات خدا :۱
- امکانات مادى :۱۲
- انسان: خدمت به انسان ها ۷
- باد: باد هاى مبشر ۱، ۲، ۴; تنوع باد ها ۶; فواید باد ۴، ۹، ۱۱; نقش باد ۳، ۶، ۷، ۱۸
- باران: رحمت باران ۵; عوامل بارش باران ۶
- تلاش: آثار تلاش ۱۰
- خدا: استفاده از فضل خدا ۱۰; افعال خدا ۲; اوامر خدا ۸; رحمت خدا ۵; عوامل جلب رحمت خدا ۳; فضل خدا ۱۲; لذت از رحمت خدا ۴; مجارى اراده خدا ۱۳; موجبات جلب فضل خدا ۱۱; نعمتهاى خدا ۱۷
- روزى: وسایل تأمین روزى ۱۵
- شکر: شکر خدا ۱۶; شکر نعمت ۱۷، ۱۸
- طبیعت: استفاده از طبیعت ۱۱
- عوامل طبیعى: نقش عوامل طبیعى ۱۳
- کشتیرانى: نقش کشتیرانى ۱۵
- کشتیها: عوامل حرکت کشتیها ۹; منشأ حرکت کشتیها ۸
- کفران: کفران نعمت ۱۸
- موجودات: فلسفه خلقت موجودات ۱۴، ۱۶; هدفدارى خلقت موجودات ۱۴
- نعمت: نعمت باد ۱۷، ۱۸
منابع
