البقرة ٦٥
ترجمه
| البقرة ٦٤ | آیه ٦٥ | البقرة ٦٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إعْتَدَوْا»: تجاوز کردند. «السَّبْتِ»: شنبه. «قِرَدَةً»: جمع قِرْد، میمونها. بوزینه‌ها. «خَاسِئِینَ»: رانده‌شدگان و مطرودان بسان سگان. خدا متجاوزین را از رحمت خود به دور داشت و آنان را خوار و پست نمود، به گونه‌ای که مردم از همنشینی ایشان گریزان شدند و آنان را همچون بوزینگان از اجتماع انسانی خود طرد کردند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۶۳ ۷۴ بقره
- برداشتن كوه بمنظور اكراه مردم نبوده
- نمى شود به خدا نسبت اميد داد
- نكاتى كه باعث بيان داستان گاو بنى اسرائيل با اسلوب مخصوص شده
- بى ادبى بنى اسرائيل و آزار حضرت موسى (ع ) توسط آنان كه از آيات قرآنى استفاده مى شود
- داستان گاو در تورات
- داستان گاو بنى اسرائيل و برخورد آنان با پيامبر عصر خود
- تشبيه قساوت قلوب به سنگ سخت
- بحث روايتى (شامل رواياتى در ذيل آيات گذشته و درباره داستان گاو بنىاسرائيل )
- بحث فلسفى (درباره دو معجزه : زنده كردن مردگان و مسخ )
- اشكالى بر گفتار فوق و پاسخ به آن
- بحث علمى و اخلاقى (درباره رفتار و اخلاق بنىاسرائيل )
- هر تقليدى مذموم نيست
- در زندگى اجتماعى ، انسان ناچار از تقليد است
نکات آیه
۱ - کار و فعالیت در روز شنبه براى بنى اسرائیل حرام بود. (و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فى السبت) «سبت» به معناى قطع عمل، سکون و استراحت است که از آن به تعطیلى تعبیر مى کنیم. «اعتداء» (مصدر اعتدوا) به معناى تجاوز و تخلف مى باشد.
۲ - گروهى از بنى اسرائیل حکم خداوند را پاس نداشتند و تعطیلى روز شنبه را شکستند. (و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فى السبت)
۳ - خداوند، اصحاب سبت (تجاوزکاران یهود در روز شنبه) را به بوزینه هایى مطرود تبدیل کرد. (فقلنا لهم کونوا قردة خسئین) «قِرْد» (مفرد قِرَدَةَ) به معناى میمون است. «خاسىء» به معناى مطرود و نیز به معناى حقیر و ذلیل مى باشد و کلمه «خاسئین» خبر دوم براى «کونوا» است.
۴ - بنى اسرائیل، آگاه به سرگذشت شوم اصحاب سبت و علل آن هستند. (و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فى السبت فقلنا لهم کونوا قردة خسئین)
۵ - بنى اسرائیل در خطر گرفتار آمدن به عذابهاى دنیوى (ذلیل گشتن، مطرود شدن و ...) در صورت ایمان نیاوردن به قرآن و انجام ندادن اعمال صالح (و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فى السبت فقلنا لهم کونوا قردة خسئین) در آیات گذشته (از ۴۱ تا ۴۵ و نیز آیه ۶۲) خداوند بنى اسرائیل را به ایمان و تصدیق قرآن و انجام اعمال صالح دعوت کرد و در آیه مورد بحث سرگذشت شوم اصحاب سبت را یادآور شد تا هشدارى باشد به آنها که مبادا با سرپیچى از دعوت خدا و فرمانهاى او، به سرنوشتى همانند اصحاب سبت گرفتار آیند.
۶ - بوزینه شدگان بنى اسرائیل از زمره خاسران و زیانکاران (لکنتم من الخسرین. و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فى السبت) آیه مورد بحث اشاره به نوع خسارت و زیانى دارد که در ذیل آیه قبل مطرح شد; یعنى، خسارتى که آدمى بر اثر گناه و تجاوز در خطر آن است، از قبیل خسارت اصحاب سبت مى باشد.
۷ - سرپیچى کنندگان از احکام الهى در خطر گرفتار شدن به عذابهاى دنیوى (ذلیل گشتن و مطرود شدن) هستند. (الذین اعتدوا منکم فى السبت فقلنا لهم کونوا قردة خسئین)
۸ - خداوند، داراى حاکمیتى مطلق و نافذ بر جهان آفرینش (فقلنا لهم کونوا قردة) در آیه شریفه نیامده است که تجاوزگران بنى اسرائیل به بوزینه تبدیل شدند. تصریح نکردن به عملى شدن فرمان (کونوا قردة) - على رغم منظور بودن آن - اشاره به این حقیقت دارد که: فرمانهاى الهى تخلف ناپذیر است و چیزى جلوگیر آن نیست; فرمان همان و شدن همان.
۹ - امکان تبدیل شدن موجودى به موجودى دیگر در جهان طبیعت (فقلنا لهم کونوا قردة خسئین)
روایات و احادیث
۱۰ - از امام سجاد(ع) روایت شده است: «... أما القردة فکانوا قوماً من بنى اسرائیل ... اعتدوا فى السبت فصادوا الحیتان فمسخهم اللّه قردة ...;[۱] ... اما بوزینه ها گروهى از بنى اسرائیل بودند ... که در روز شنبه از دستور الهى سرپیچى کرده به صید ماهى پرداختند و خداوند آنان را به صورت بوزینه مسخ کرد».
۱۱ - «عبداللّه بن الفضل الهاشمى قال قلت لابى عبداللّه (ع) ... «و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فى السبت فقلنا لهم کونوا قردة خاسئین» قال: أن أولئک مسخوا ثلاثة ایّام ثم ماتوا و لم یناسلوا و ان القردة الیوم مثل أولئک ...;[۲] عبداللّه بن فضل هاشمى از امام صادق(ع) از سخن خداوند عز و جل که فرموده: «و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فى السبت فقلنا لهم کونوا قردة خاسئین» پرسید، امام فرمود آنان (یهود) به حالت مسخ سه روز باقى ماندند و سپس مردند و از آنان نسلى باقى نماند و میمونهاى فعلى مثل همان میمونها هستند (مشابه آنها در شکلند ولى از نسل آنها نیستند) ...».
موضوعات مرتبط
- آفرینش: حاکم آفرینش ۸
- اصحاب سبت: طرد اصحاب سبت ۳; فرجام اصحاب سبت ۴; مسخ اصحاب سبت ۳، ۱۱
- بنى اسرائیل: آثار تجاوزگرى بنى اسرائیل ۳; آگاهى بنى اسرائیل ۴; بنى اسرائیل و اصحاب سبت ۴; تاریخ بنى اسرائیل ۲، ۳، ۶; تعطیلى در بنى اسرائیل ۱، ۲ ; ذلت بنى اسرائیل ۵ ; زیانکاران بنى اسرائیل ۶ ; شنبه در بنى اسرائیل ۱، ۳; طرد بنى اسرائیل ۵; عذاب دنیوى بنى اسرائیل ۵; عصیان بنى اسرائیل ۲; محرمات بنى اسرائیل ۱; مسخ ۱۰; مسخ شدگان بنى اسرائیل ۶; هشدار به بنى اسرائیل ۵
- تحول انواع: ۳، ۹
- خدا: حاکمیت خدا ۸
- ذلت: عوامل ذلت ۷
- زیانکاران: ۶
- شنبه: تعطیلى شنبه ۱، ۲; حرمت کار در شنبه ۱; صید ماهى در شنبه ۱۰
- عذاب: موجبات عذاب دنیوى ۵، ۷
- عصیان: آثار عصیان ۷; عصیان از خدا ۲، ۷
- عصیانگران: ذلت عصیانگران ۷; طرد عصیانگران ۷; عذاب دنیوى عصیانگران ۷
- عمل صالح: آثار ترک عمل صالح ۵
- فرجام: فرجام شوم ۴
- کفر: آثار کفر به قرآن ۵
- مسخ: امکان مسخ ۹; مسخ به میمون ۳، ۶، ۱۰، ۱۱
- یهود: متجاوزان یهود ۳
