آل عمران ٣٩

فَنَادَتْهُ‌ الْمَلاَئِکَةُ وَ هُوَ قَائِمٌ‌ يُصَلِّي‌ فِي‌ الْمِحْرَابِ‌ أَنَ‌ اللَّهَ‌ يُبَشِّرُکَ‌ بِيَحْيَى‌ مُصَدِّقاً بِکَلِمَةٍ مِنَ‌ اللَّهِ‌ وَ سَيِّداً وَ حَصُوراً وَ نَبِيّاً مِنَ‌ الصَّالِحِينَ‌

ترجمه

و هنگامی که او در محراب ایستاده، مشغول نیایش بود، فرشتگان او را صدا زدند که: «خدا تو را به» یحیی «بشارت می‌دهد؛ (کسی) که کلمه خدا [= مسیح‌] را تصدیق می‌کند؛ و رهبر خواهد بود؛ و از هوسهای سرکش برکنار، و پیامبری از صالحان است.»

پس در حالى كه در محراب به نماز ايستاده بود، فرشتگان او را ندا دادند كه خداوند تو را به يحيى نويد مى‌دهد كه تصديق كننده‌ى كلمه خدا (عيسى) است و بزرگوار و پارسا و پيامبرى از صالحان است

پس در حالى كه وى ايستاده [و] در محراب [خود] دعا مى‌كرد، فرشتگان، او را ندا دردادند كه: خداوند تو را به [ولادت‌] يحيى -كه تصديق كننده [حقانيت‌] كلمة الله [=عيسى‌] است، و بزرگوار و خويشتندار [=پرهيزنده از آنان‌] و پيامبرى از شايستگان است- مژده مى‌دهد.

پس فرشتگان زکریّا را ندا کردند هنگامی که در محراب عبادت به نماز ایستاده بود که همانا خدا تو را بشارت می‌دهد به (ولادت) یحیی، در حالی که او به کلمه خدا (یعنی نبوّت عیسی) گواهی دهد و او خود پیشوا و پارسا و پیغمبری از شایستگان است.

پس فرشتگان، او را در حالی که در محراب عبادت به نماز ایستاده بود، ندا دادند که خدا تو را به یحیی بشارت می دهد که تصدیق کننده کلمه ای از سوی خدا [یعنی مسیح] است و سرور و پیشوا، و [از روی زهد و حیا] نگاهدار خود از مُشتهیات نفسانی، و پیامبری از شایستگان است.

پس همچنان كه در محراب به نماز ايستاده بود، فرشتگان ندايش دادند: خدا تو را به يحيى بشارت مى‌دهد. او كلمه خدا را تصديق مى كند و خود مهترى است بيزار از زنان و پيامبرى است از شايستگان.

آنگاه در حالی که در محراب به نماز ایستاده بود، فرشتگان ندایش دادند که خداوند تو را به [فرزندی به نام‌] یحیی بشارت می‌دهد که گواهی‌دهنده بر [حقانیت‌] کلمه الله [عیسی بن مریم‌] و مهتر و خویشتندار [پرهیزنده از زنان‌] و پیامبری از شایستگان است‌

پس فرشتگان او را، در حالى كه در نمازخانه به نماز ايستاده بود، آواز دادند: خدا تو را به يحيى نويد مى‌دهد، او كلمه خدا- يعنى عيسى- را باور دارد و مِهتر و پارسا- خويشتن‌دار از زنان- و پيامبرى از شايستگان است.

پس (خداوند دعای او را پذیرفت و) در حالی که در عبادتگاه به نیایش ایستاده بود، فرشتگان او را ندا در دادند که خداوند تو را به یحیی مژده می‌دهد، و او تصدیق کننده‌ی کلمه‌ی خدا (یعنی عیسی، چون با کلمه «کُن» پدید آمده است) و پیشوا و برکنار از هوسهای سرکش، و پیغمبری از (تبار) صالحان خواهد بود.

پس در حالی که وی ایستاده در محراب نماز می‌خواند، فرشتگان او را ندا در دادند: «خدا تو را به یحیی مژده می‌دهد؛ حال آنکه تصدیق‌کننده‌ی (حقانیت) کلمه‌ای از خداست و بزرگوار و خویشتندار (از تمامی گناهان) و پیامبری از شایستگان است.»

پس بانگ زدندش فرشتگان و او ایستاده بود به نماز در پرستشگاه که خدایت مژده دهد به یحیی تصدیق‌کننده به کلمه‌ای از خدا و بزرگواری (مهتری) و خویشتن نگهدار و پیمبری از شایستگان‌

آل عمران ٣٨	آیه ٣٩	آل عمران ٤٠
سوره : سوره آل عمران نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مَلآئِکَةُ»: فرشتگان. در اینجا چه بسا مراد تنها جبرئیل باشد. «مُصَدِّقاً»: تصدیق‌کننده. حال (یَحْیی) است. «کَلِمَةٍ»: مراد عیسی است (نگا: آل‌عمران / ). «سَیِّداً»: سَرور. مراد این است که با دانش و فضلی که دارد بر قوم خود سروری و آقائی می‌کند. «حَصُوراً»: برکنار از هوسهای سرکش. کسی که با وجود قدرت ازدواج برای زهد و پارسائی از آن چشم می‌پوشد. البتّه این امر دلیل بر فضلِ ترک ازدواج نیست؛ چرا که یحیی نه از پدر خود برتر بوده است و نه از نیای خود ابراهیم خلیل. «مِنَ الصَّالِحِینَ»: از نژاد صالحان.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ أَوْحَيْنَا إِلَى‌ أُمِ‌ مُوسَى‌... (۰) إِذْ قَالَتِ‌ الْمَلاَئِکَةُ يَا... (۳) يَا زَکَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُکَ‌... (۱)

تفسیر

• آيات ۴۱ - ۳۵، سوره آل عمران
  
• معناى سخن مادر مريم : ((نذرت لك ما فى بطنى محررا))
  
• اعتقاد مادر مريم به حمل خود از روى جزم بود
  
• معناى جمله ((و ليس الذكر كالانثى ))
  
• وجه تسميه ((مريم ))
  
• ((قبول حسن )) به معناى تقبل يعنى قبول با رضايت درونى است
  
• معناى ((محراب ))
  
• رزقى كه همواره نزد مريم بوده رزق معمولى و عادى نبوده است
  
• شباهت بسيار بين عيسى و يحيى (على نبينا و آله و عليهما السلام )
  
• عيسى و يحيى در كلام خداوند سبحان
  
• استفهام زكريا در جمله ((انى يكون لى غلام ؟)) بمنظور استبعاد نبوده است
  
• استفهام يحيى نظير سؤ ال حضرت ابراهيم است
  
• در خواست نشانه و علامت كردن زكريا براى چه بوده است ؟
  
• تصرف شيطان در نفوس انبياء (ع ) محال است
  
• طرح يك سؤ ال و پاسخ به آن
  
• سخنى پيرامون الهامات غيبى و خواطر شيطانى
  
• بخشى از تكلم كه مخصوص خداوند است
  
• بحث روايتى (در ذيل آيات مربوط به مادر مريم و زكريا و...)
  
• سخنان بعضى از مفسرين در انكار اين روايات و پاسخ به او
  
• بحث روايتى (راجع به الهامات و خواطر)
  

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - فرشتگان متعددى، رساننده پیام بشارت الهى به زکریّا (فنادته الملئکة ... یبشرک)

۲ - پیام رسانى ملائکه به زکریّا، از طریق ایجاد صوت* (فنادتة الملئکة) ندا عبارت است از: بلند کردن صدا و ظاهر ساختن آن. (مفردات راغب).

۳ - اجابت دعاى زکریا در مورد درخواست ذریّه، از سوى خداوند (قال ربّ هب لى من لدنک ذریّة ... فنادته الملئکة)

۴ - بشارت اعطاى یحیى به زکریا، در اجابت درخواست ذریّه پاک از خداوند (فنادته الملئکة ... انّ اللّه یبشرک بیحیى)

۵ - زکریا به هنگام نماز در محراب، بشارت اعطاى یحیى را دریافت. (و هو قائم یصلّى فى المحراب انّ اللّه یبشرک بیحیى)

۶ - تشریع نماز در ادیان گذشته (یصلى فى المحراب)

روایات و احادیث

۷ - نماز و حالات معنوى انسان، زمینه دریافت الطاف خداوند (فنادته ... و هو قائم یصلّى فى المحراب) مؤید برداشت فوق فرمایش امام صادق (ع) است که فرمود: انّ طاعة اللّه عزّ و جلّ خدمته فى الارض و لیس شىء من خدمته یعدل الصّلوة فمن ثمّ نادت الملائکة زکریّا و هو قائم یصلّى فى المحراب.

۸ - منزلت متعالى یحیى و زکریا، در پیشگاه خداوند (فنادته الملئکة ... یبشّرک بیحیى) نزول ملائکه بر زکریا (ع)، دلالت بر عظمت مقام او دارد. و بشارت خداوند به اعطاى یحیى به وى حاکى از ارجمندى مقام یحیى است.

۹ - نامگذارى یحیى (ع)، از جانب خداوند (انّ اللّه یبشّرک بیحیى)

۱۰ - یحیى، تصدیق کننده و مبلغ رسالت و نبوت عیسى بن مریم (س) (مصدقاً بکلمة من اللّه) «کلمة اللّه»، عیسى بن مریم است; به دلیل آیه چهل و پنجم از سوره آل عمران.

۱۱ - حضرت مسیح (ع)، کلمه اى از جانب خداوند (بکلمة من اللّه)

۱۲ - حیات جاودانه حضرت یحیى (ع)* (یبشرک بیحیى) با توجّه به معناى لغوى کلمه «یحیى» (زنده مى ماند)، با صیغه مضارع که حاکى از استمرار آن معناست.

۱۳ - حضرت یحیى، بزرگوار و شریف و دورى گزین از زنان، به جهت پاکدامنى و عفت، و پیامبرى از تبار صالحان (انّ اللّه یبشرک بیحیى ... و سیداً و حصورا و نبیاً من الصالحین) «حصور» به کسى گفته مى شود که از زنان دورى گزیند، یا بجهت ناتوانى جنسى و یا بجهت عفت و کنترل تمایلات جنسى. (مفردات راغب) و چون آیه در مقام ستایش از یحیى (ع) است دورى وى از زنان بجهت پاکدامنى بوده و نه ناتوانى. برداشت فوق را روایت امام باقر (ع) تأیید مى کند که فرمود: «وسیداً و حصوراً» و الحصور الذى یأبى النساء ... .(۲)

۱۴ - اعتقاد به نبوّت عیسى (ع)، ارزشى براى یحیى (مصدقاً بکلمة من اللّه)

۱۵ - کنترل تمایلات جنسى، مورد ستایش خداوند (سیّداً و حصوراً) امام باقر (ع): «وسیدّاً و حصوراً» الحصور الّذى یأبى النساء.(۳)

موضوعات مرتبط

• اخلاق: فضایل اخلاق ۱۵
• ارزشها: ۱۴
• اولاد صالح: ۳
• خدا: بشارت خدا ۱، ۴، ۵ ; کلمات خدا ۱۱ ; لطف خدا ۷ ; مدح خدا ۱۵
• دعا: اجابت دعا ۳، ۴
• زکریا (ع): ۱، ۲ بشارت به زکریا (ع) ۱، ۴، ۵ ; دعاى زکریا (ع) ۳، ۴ ; مقام زکریا (ع) ۸ ; نماز زکریا (ع) ۵
• صالحان: ۱۳
• عیسى (ع): مقام عیسى (ع) ۱۱ ; نبوّت عیسى (ع) ۱۰، ۱۴
• غرایز جنسى: اعتدال در غرایز جنسى ۱۵
• ملائکه: زکریا و ملائکه ۱، ۲ ; صداى ملائکه ۲
• نماز: آثار نماز ۷ ; نماز در ادیان ۶
• نبوّت: ۱۰، ۱۴
• یحیى (ع): ۴، ۵ رسالت یحیى (ع) ۱۰ ; زهد یحیى (ع) ۱۳ ; شرافت یحیى (ع) ۱۳ ; عفت یحیى (ع) ۱۳ ; مقام یحیى (ع) ۸، ۱۲، ۱۳، ۱۴ ; نامگذارى یحیى (ع) ۹