البقرة ٢٦٦
ترجمه
| البقرة ٢٦٥ | آیه ٢٦٦ | البقرة ٢٦٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یَوَدُّ»: دوست می‌دارد. «نَخِیلٍ»: خرما. نخلستان. «أَعْنَابٍ»: جمع عِنَب، انگورها. تاکستان. «کِبَر»: پیری. کهنسالی. «إِعْصَارٌ»: گردباد. «نَارٌ»: آتش. منظور باد سموم است. نتیجه: کسانی که بذل و بخشش خود را با ریا و اذیّت و آزار همراه می‌کنند، گردبادِ چنین کردار و رفتاری، خرمن عمر و حاصلِ به ظاهر خیرات آنان را از میان می‌برد، و وقتی در سرای دیگر آماده می‌شوند، می‌بینند که چیزی برایشان نمانده است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۷۴ - ۲۶۱ ، سوره بقره
- گفتارى پيرامون انفاق
- تعديل ثروت ها، كم كردن فاصله طبقاتى ، ايجاد برادرى بين مسلمين و ... علل و اهداف تاءكيد شديد نسبت به انفاق است
- از بين رفتن انفاق و شيوع ربا در بين مردم بزرگترين عامل فساد اجتماعى كنونى در جهان غرب است
- معناى (كمثل حبت انبتت ) و بررسى امثال قرآنى ديگر نظير آن
- توضيحى در مورد امثال و چگونگى تمثيلات قرآن كريم
- فوائد و آثار اجتماعى ارفاق به قصد تحصيل رضاى خدا
- آثار سوء و مضرات انفاق بدون قصد كسب رضاى خدا
- رد كردن سائل با زبان خوش و گذشت از بدى او، از صدقه و انفاق همراه با منت و آزار بهتر است
- رياكارى در هر عمل مستلزم نداشتن ايمان به خدا و روز جزا در آن عمل است
- معناى ((ابتغاء مرضات الله )) و وجوهى كه در معناى ((تثبيت نفس )) ذكر شده و بيان وجه صحيح در معناى آن
- تشبيه و تمثيل انفاق خالص و انفاق تواءم با من و اذى
- كيفيت مالى كه بايد انفاق بشود
- ترس از فقر بر اثر انفاق اعمال طيب و دلپسند، وسوسه شيطانى است
- خود دارى از انفاق مال طيب باعث كفر به خدا، اتلاف نفوس ، هتك اعتراض ، رواج جنايت و فحشا است
- خلاصه گفتار در تذكراتى كه خداوند در آيه مورد بحث مى دهد
- معناى ((حكمت ))
- نكاتى در باره آيه (و من يوت الحكمه ...)
- چند نكته كه جمله ((و ما للظالمين من انصار)) بر آنها دلالت دارد
- ترك انفاق از گناهان كبيره است و چون حق الناس است كفاره و توبه پذير نيست
- آثار و نتايج انفاق علنى و مزيت و فضيلت انفاق پنهانى
- خداوند خاطر شريف پيامبر (ص ) را تسلى مى دهد
- مؤ منين تا آنجا كه مى توانند تظاهر به فقر نمى نمايند و دست سؤ ال دراز نمى كنند
- نكته التفات از همه مسلمين به شخص پيامبر (ص ) در آيه شريفه
- بحث روايتى (در ذيل آيات انفاق )
- خرج كردن براى زن و فرزند صدقه است و يكى از راههاى خداست
- هر عملى كه مورد رضايت خدا باشد و براى خدا انجام شود فى سبيل الله است و هر نفقه اى در راه خدا صدقه مى باشد
- رواياتى در ارتباط با نزول آيه (يا ايهاالذين آمنو انقو...)
- دو روايت در ارتباط با آيه (الشيطان يعدكم الفقر...)
- معناى حكمت و روايتى در بيان اهميت و منزلت عقل انسان
- بهتر است واجبات ، علنى ، و مستحبات ، پنهانى انجام گيرند
- رواياتى در مورد اينكه آيه : ((الذين ينفقون اموالهم ...)) در باره امير المؤ منين على (ع ) نازل شده است
- آيه شريفه در حق ابى بكر نازل شده است
نکات آیه
۱ - تشبیه انفاق کننده از روى منّت و آزار و ریا، به صاحب بوستانى از خرما و انگور که جویها در پاى درختانش جارى و هر گونه میوه اى دهد و خود پیر شده و فرزندانى ناتوان داشته باشد و ناگهان، گِردبادى آتشزا به آن بوستان افتد و آنرا بسوزاند. (ایودّ احدکم ان تکون له جنّة ... و اصابه الکبر ... نار فاحترقت)
۲ - به کارگیرى تمثیل براى بیان حقایق، از سوى خداوند (ایودّ احدکم ان تکون له جنّة)
۳ - آزار و ریا و منّت، موجب از بین رفتن انفاق مى گردد; به گونه اى که نه مال انفاق شده و نه آثار با برکت آن را بتوان تدارک کرد. (لا تبطلوا صدقاتکم بالمن ... ایودّ احدکم ان تکون له جنّة ... فاحترقت)
۴ - انفاق براى جلب رضایت الهى و ثبات نفس و به دور از منّت و آزار و ریا، داراى نتایج و بهره هاى فراوان (ایودّ احدکم ان تکون له جنّة ... فیها من کلّ الثّمرات) انفاق، تشبیه به بوستان شده که هر گاه ریا و آزارى در پى داشته باشد، بسوزد و چنانچه براى رضاى الهى و خالى از ریا و آزار باشد، دربردارنده نتایج و بهره هاى فراوان خواهد بود.
۵ - داستان ابراهیم (ع) و نمرود و قصّه عُزیر و یا اِرمیاى پیامبر و زنده شدن مرغان کوبیده شده و نیز تمامى احکام و مقررات انفاق، از آیات الهى است. (الم تر ... او کالذى مرّ ... فخذ اربعة من الطیر ... مثل الّذین ... کذلک یبیّن اللّه لکم الایات)
۶ - انسان، دوستدار و خواهان بهره مندى از اعمال خِیر خویش و نتایج آن (ایودّ احدکم ان تکون له جنّة)
۷ - نیاز شدید آدمى به انفاق و اعمال خیر خویش در قیامت (ایودّ احدکم ... و اصابه الکبر و له ذرّیّة ضعفاء) از تشبیه انفاق به بوستانى که صاحب آن در حال پیرى سخت نیازمندِ ثمراتِ کارهاى گذشته خویش است و انطباق آن بر حال آدمى که در قیامت تنها از نتایج اعمال دنیوى مى تواند بهره گیرد، برداشت فوق استفاده مى شود.
۸ - خرما و انگور، داراى ارزش ممتاز در میان دیگر میوه ها و از نمونه هاى بارز فراوانى ثمر* (له جنّة من نخیل و اعناب) از اختصاص به ذکر این دو میوه از میان سایر میوه ها، استفاده شده است.
۹ - نشان دادن عاقبت و فرجام اعمال نیک و بد، از روشهاى قرآن براى تربیت آدمى و ترغیب وى به رعایت احکام و مقرّرات دینى (ایودّ احدکم ... فاحترقت)
۱۰ - تباهى اعمال انجام شده براى غیر خداوند و اندوه فراوان انجام دهنده آن در قیامت (ایودّ احدکم ... فاحترقت) وجه تشبیه بین «اصابه الکبر» و انفاقهاى باطل، ناتوانى جبران گذشته و تأمین آینده است و فرض این معنا در طرف مشبّه هنگام مرگ و قیامت است.
۱۱ - بیان آیات الهى (احکام و معارف دینى) همراه با تمثیل، ابزار و زمینه اى براى اندیشیدن انسان (کذلک یبیّن اللّه لکم الایات لعلّکم تتفکّرون)
۱۲ - مقام بلندِ متفکّران و ارزش والاى تفکّر (یبیّن اللّه لکم الایات لعلّکم تتفکّرون) چون تفکّر، به عنوان هدف تبیین آیات الهى بیان شده است، ارزش آن و نیز مقام بلند متفکران به دست مى آید.
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: ۵ آیات خدا و تعقّل ۱۱
- ابراهیم (ع): قصه ابراهیم (ع) ۵
- اذیّت: آثار اذیّت ۱، ۳
- انسان: تمایلات انسان ۶ ; نیازهاى انسان ۷
- انفاق: آثار فردى انفاق ۴ ; آداب انفاق ۴ ; اهمیّت انفاق ۵، ۷ ; پاداش انفاق ۴ ; حبط انفاق ۱، ۳
- انگور: ارزش انگور ۸
- انگیزش: عوامل انگیزش ۹
- تبلیغ: روش تبلیغ ۲
- تربیت: روش تربیت ۹
- تعقّل: ارزش تعقّل ۱۲ ; زمینه تعقّل ۱۱
- تکلیف: زمینه عمل به تکلیف ۹
- خدا: رضاى خدا ۴
- خرما: ارزش خرما ۸
- ریا: آثار ریا ۱، ۳
- عاقلان: فضایل عاقلان ۱۲
- عزیر (ع): قصه عزیر (ع) ۵
- عمل: آثار عمل ۹ ; حبط عمل ۳، ۱۰ ; شرایط صحت عمل ۴
- قرآن: تشبیهات قرآن ۱ ; مثالهاى قرآن ۲
- قیامت: اندوه در قیامت ۱۰
- مثال: نقش مثال ۱۱
- مردگان: احیاى مردگان ۵
- منّت: آثار منّت ۱، ۳
- میوه: ارزش میوه ۸
- نمرود: قصه نمرود ۵
- نیاز: نیاز اخروى ۷
