الكوثر ٢
ترجمه
| الكوثر ١ | آیه ٢ | الكوثر ٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«صَلِّ لِرَبِّکَ»: تنها برای پروردگارت نماز بخوان. مراد نماز خالی از ریا است. «إنْحَرْ»: تنها برای پروردگارت، و تنها به نام او، نه کس و چیز دیگری، قربانی کن.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۳، سوره كوثر
- اقوال مختلف درباره مراد از ((كوثر)) و بيان شواهددال بر اينكه مراد از آن ذريّه پيامبر (صلى الله عليه و آله ) يعنى فرزندان فاطمه(عليه السلام ) است
- مراد از امر صلوة و نحر بعد از منت گذاردن به اعطاء كوثر
- رواياتى درباره اينكه مراد از ((نحر)) در ((فصلّ لربّك و انحر)) بلند كردن دست هادر موقع اداء تكبير است
- ذكور، كسى كه زخم زبان زد، و نزول سوره كوثر
نکات آیه
۱ - نماز، از تکالیف الهى براى پیامبر(ص) (فصلّ)
۲ - اخلاص در نماز و انجام دادن آن تنها به جهت فرمان خدا، وظیفه اى برعهده پیامبر(ص) (فصلّ لربّک)
۳ - توجّه به ربوبیت خداوند، از آداب نماز (فصلّ لربّک)
۴ - خداوند، به دلیل مدبّر و مالک بودن بر امور انسان ها، سزاوار پرستش و نماز خالصانه بندگان به درگاه او است. (فصلّ لربّک)
۵ - سپاسگزارى از خداوند در برابر نعمت کوثر، وادارسازنده پیامبر(ص) به نماز و اخلاص در آن (إنّا أعطینک الکوثر . فصلّ لربّک) حرف «فاء» در «فصلّ»، لزوم نماز را بر آیه قبل تفریع کرده است.
۶ - مقام ربوبى خداوند، جلوه گر در اعطاى فاطمه(س) به پیامبر(ص) (إنّا أعطینک الکوثر . فصلّ لربّک)
۷ - نماز، شکر نعمت هاى خداوند است. (إنّا أعطینک الکوثر . فصلّ)
۸ - قربانى کردن شتر و قصد انجام دادن فرمان الهى، توصیه خداوند به پیامبر(ص) (وانحر) قید «لربّک» درباره «صلّ»، قرینه بر وجود چنین قیدى براى «انحر» نیز مى باشد. «نحر»; یعنى، مقدارى از سینه که جاى گلوبند است و از جمله معانى که براى فعل «انحر»، بیان کرده اند، فرمان به کشتن شتر قربانى است. (مفردات)
۹ - لزوم توجّه به ربوبیت خداوند، هنگام قربانى کردن حیوانات (فصلّ لربّک وانحر)
۱۰ - مالک و مدبّر بودن خداوند، دلیل لزوم اخلاص و قصد قربت در قربانى کردن به درگاه او است. (فصلّ لربّک وانحر)
۱۱ - برگزیدن گران بهاترین حیوان اهلى (شتر) براى قربانى، واکنشى بایسته از سوى پیامبر(ص)، در سپاس گزارى از کوثر عطا شده به آن حضرت (إنّا أعطینک الکوثر ... وانحر)
۱۲ - اهداى قربانى به پیشگاه پروردگار، شکر نعمت هاى او است. (إنّا أعطینک الکوثر ... وانحر)
۱۳ - لزوم ایجاد پیوند با خلق، در کنار پیوند با آفریدگار (فصلّ لربّک وانحر) دستور قربانى براى رساندن گوشت به مردم، در کنار دستور نماز، بیانگر برداشت یاد شده است.
۱۴ - خداوند، با یادآورى عطاى ویژه خویش به پیامبر(ص)، آن حضرت را آماده دریافت فرمان نماز و قربانى ساخت. (إنّا أعطینک الکوثر . فصلّ لربّک وانحر)
۱۵ - نعمت هاى الهى - حتى براى پیامبر(ص) - مسؤولیت آفرین است. (إنّا أعطینک الکوثر . فصلّ لربّک وانحر)
۱۶ - بخشش پیش از درخواستِ تکلیف، روشى الهى و مطلوب است. (إنّا أعطینک الکوثر . فصلّ لربّک وانحر)
۱۷ - پیوند با خداوند، مقدّم بر پیوند با مردم و زمینه ساز آن است.* (فصلّ لربّک وانحر) عطف دو فرمان، ممکن است عطف مسبّب بر سبب باشد.
۱۸ - لزوم تأخیر قربانى از نماز عید، در عید قربان* (فصلّ لربّک وانحر) تطبیق نماز و قربانى در آیه، بر نماز عید قربان و قربانى در آن، یکى از احتمالات موجود در این آیه است. عطف به «واو» گر چه بر ترتیب تصریح ندارد; ولى ترتیب ذکرى مى تواند بیانگر ترتیب واقعى باشد.
۱۹ - لزوم بالابردن دست ها تا گلوگاه، در آغاز نماز (فصلّ لربّک وانحر) در لغت آمده است: «نَحَرَ الرجلُ»;یعنى، براى نماز ایستاد و دست ها را در آن هنگام بالا برد (تاج العروس). ارتباط این دو فرمان با یکدیگر - که اقتضا مى کند فرمان «نحر» نیز در رابطه با نماز باشد - معناى بالا را تقویت مى کند.
۲۰ - لزوم خواندن نماز، در ابتداى وقت آن* (وانحر) در «تاج العروس» آمده است: «نَحَرَ الصلاة»; یعنى، نماز را در آغاز وقت آن خواند.
روایات و احادیث
۲۱ - «عن أمیرالمؤمنین(ع) قال: لما نزلت هذه السورة قال النبىّ(ص) لجبرئیل: ما هذه النَّحیرَةُ التى أمرنى بها ربّى قال: لیست بنَحیرة و لکنّه یأمرک إذا تحرّمت للصلاة أن ترفع یدیک إذا کبّرت و إذا رکعت و إذارفعت رأسک من الرکوع و إذا سجدت ... و إنّ زینة الصلاة رفع الأیدى عند کلّ تکبیرة;[۱] از امیرالمؤمنین(ع) روایت شده که فرمود: چون این سوره (کوثر) نازل شد، پیامبر(ص) به جبرئیل فرمود: این «نحیرة» (شتر قربانى شده یا شب اول هر ماه) که پروردگارم مرا بدان امر فرموده، چیست؟ جبرئیل گفت: این، «نحیرة» نیست، بلکه خداوند تو را امر مى کند هر گاه نماز را با «تکبیرة الاحرام» شروع کردى، هنگام تکبیر و رکوع و زمانى که از رکوع سر برداشتى و هنگام سجده [که تکبیر گفتى]، دست هاى خود را بالا ببرى ... زینت نماز بالا بردن دست ها هنگام هر تکبیر است».
۲۲ - «عن حریز عن رجل عن أبى جعفر(ع) قال: قلت له «فصلّ لربّک و انحر» قال: النحر الإعتدال فى القیام أن یقیم صلبه و نحره;[۲] حَریز از مردى نقل کرده که گفت: به امام باقر(ع) گفتم: [معناى]«فصلّ لربّک و انحر»[چیست؟]فرمود: «نحر» اعتدال در حال قیام است;[به این که]ستون فقرات و سینه خود را راست نگه دارد».
موضوعات مرتبط
- احکام :۱۸
- انفاق: انفاق از بهترینها ۱۱
- تقرب: اهمیت تقرب به خدا ۱۷; تقرب به خدا ۱۳
- تکبیرة الاحرام: آداب تکبیرة الاحرام ۱۹
- تکلیف: زمینه تکلیف ۱۵
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۴، ۱۰; آثار مالکیت خدا ۴، ۱۰; افعال خدا ۱۶; توصیه هاى خدا ۸; فلسفه عطایاى خدا ۱۴; نشانه هاى ربوبیت خدا ۶
- ذکر: آثار ذکر عطایاى خدا ۵; اهمیت ذکر ربوبیت خدا ۳، ۹
- روابط اجتماعى: اهمیت روابط اجتماعى ۱۳; زمینه روابط اجتماعى ۱۷
- شتر: اخلاص در نحر شتر ۸
- شکر: آثار شکر نعمت ۵; شکر نعمت ۷، ۱۲
- عبادت: دلایل عبادت خدا ۴
- عطایاى خدا: مشمولان عطایاى خدا ۶، ۱۴
- عید قربان: نماز عید قربان ۱۸
- فاطمه(س): فضایل فاطمه(س) ۶
- قربانى: آداب قربانى ۹; احکام قربانى ۱۸; اهمیت قربانى ۱۴; حقیقت قربانى ۱۲; دلایل اخلاص در قربانى ۱۰
- محمد(ص): اخلاص محمد(ص) ۲; تفضل به محمد(ص) ۶; تکلیف محمد(ص) ۱، ۲; توصیه نحر شتر به محمد(ص) ۸; شکرگزارى محمد(ص) ۱۱; عوامل اخلاص محمد(ص) ۵; فضایل محمد(ص) ۱۴; قربانى محمد(ص) ۱۱; منشأ عمل به تکلیف محمد(ص) ۱۴; نحر شتر محمد(ص) ۱۱; نماز محمد(ص) ۱، ۲، ۵
- نعمت: آثار نعمت ۱۵
- نماز: آداب نماز ۳، ۲۱، ۲۲; احکام نماز ۱۸; اخلاص در نماز ۲، ۴، ۵; اعتدال در قیام نماز ۲۲; اهمیت نماز ۱۴; اهمیت نماز اول وقت ۲۰; تکبیر در نماز ۲۱; حقیقت نماز ۷
- هبه: اهمیت هبه ۱۶
