الزخرف ٥٧
ترجمه
| الزخرف ٥٦ | آیه ٥٧ | الزخرف ٥٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«ضُرِبَ ... مَثَلاً»: مشرکان به هنگام شنیدن (إنَّکُمْ وَ مَا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ) آیه سوره انبیاء، مسخره‌کنان و خنده‌زنان گفتند: عیسی پسر مریم نیز پرستیده شده است، و به حکم این آیه باید به دوزخ برود، چه بهتر که ما و بتهای ما نیز با عیسی باشیم! مگر نه این است که در طول تاریخ، افراد پاکی چون «عیسی» و «عُزَیر» و حتّی فرشتگان پرستش شده‌اند؟ ما حاضریم در آخرت با چنین پاکان و معصومانی باشیم! البتّه کفّار چنین گفتاری را به عنوان استهزاء و مجاب و مغلوب کردن حضرت محمّد مطرح می‌کردند. پیدا است که معبودهائی وارد دوزخ می‌گردند که راضی باشند از طرف دیگران عبادت و پرستش شوند. «یَصِدُّونَ»: می‌خندند. سر و صدا به راه می‌اندازند. رویگردان می‌شوند. معنی دیگر آیه: وقتی که خدا فرزند مریم را به عنوان مثلی ذکر می‌نماید و می‌گوید: عیسی که بدون پدر آفریده شده است چرا باید باعث جار و جنجال باشد و داستان او همچون داستان آدم است که بدون پدر و مادر آفریده شد، قوم تو آن را نمی‌پذیرند و رویگردان می‌شوند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۵۷ - ۶۵، سوره زخرف
- تفسير و شاءن نزول آيه : ((و لما ضرب ابن مريم مثلا اذا قومك منه يصدون )) و وجوه مختلفى كه در اين باره گفته اند
- سخن ديگر مفسرين در تفسير آيه شريفه
- نقد و بررسى روايت مذكور
- توجيهات ديگرى براى آيه و اشكالات آنها
- گفتار طبرسى در مجمع البيان بعد از نقل وحده تغيير آيه
- ردّ استبعاد كمالات عيسى (ع ) توسط مشركين ، و بيان امكان تزكيه انسان تا سر حدّ ملكگونه شدن
- مقصود از اينكه ((عيسى علم به قيامت است ))
نکات آیه
۱ - مجادله مشرکان مکه درباره عیسى(ع)، اقدامى در جهت تخطئه آیات قرآن (و لمّا ضرب ابن مریم مثلاً) تأمل در آیات بعد، نشان مى دهد که مَثَل مذکور در این آیه، از ناحیه مشرکان و براى توجیه روى آورى آنان به پرستش بت ها و انکار مورد عذاب واقع شدن معبودهاى شرک بوده است; چنان که در آیه بعد مى فرماید: «ما ضربوه إلاّ جدلاً...».
۲ - تأکید قرآن بر بندگى و عبودیت عیسى(ع) در برابر خداوند، مورد تمسخر و استهزاى مشرکان (و لمّا ضرب ابن مریم مثلاً إذا قومک منه یصدّون) برداشت یاد شده بنابراین نکته است که مراد از «لمّا ضرب ابن مریم مثلاً» تکیه قرآن بر بندگى عیسى باشد; به قرینه این که در آیات بعد (إن هو إلاّ عبد) بر این مسأله تکیه شده است.
۳ - موضع گیرى استهزاآمیز مشرکان مکه، نسبت به بیان قرآن درباره تولد و زندگى عیسى بن مریم(ع) (و لمّا ضرب ابن مریم مثلاً إذا قومک منه یصدّون) «صدید» (مصدر «یصدّون») به معناى خندیدن و فریاد کشیدن و سر و صدا راه انداختن است. این امور معمولاً به هنگام استهزا، تحقق پیدا مى کند.
۴ - عیسى(ع)، فرزند مریم است و نه خدا. (و لمّا ضرب ابن مریم)
۵ - هوچى گرى و تبلیغات منفى، از ابزارهاى مقابله مشرکان مکه با پیامبراکرم(ص) (و لمّا ضرب ... إذا قومک منه یصدّون)
۶ - یادکرد داستان عیسى(ع) در قرآن، اقدامى هدایتگرانه و مثلى درس آموز (و لمّا ضرب ابن مریم مثلاً) با توجه به کاربرد واژه «مَثَل» - که داستان عیسى(ع) را به عنوان نمونه و سمبل ذکر کرده است - برداشت بالا به دست مى آید.
۷ - عیسى بن مریم(ع)، شخصیتى شناخته شده و نامى آشنا در مکه عصر بعثت (و لمّا ضرب ابن مریم)
۸ - موضع گیرى عجولانه و مسخره آمیز در برابر مسائل، امرى نکوهیده و ناپسند (و لمّا ضرب ابن مریم مثلاً إذا قومک منه یصدّون) با توجه به واژه «إذا» استفاده مى شود که مشرکان بدون تأمل و تعقل در برابر داستان عیسى(ع)، موضع گیرى مى کردند و خداوند این را مورد سرزنش قرار داده است.
موضوعات مرتبط
- استهزا: سرزنش استهزا ۸
- خدا: خدا و فرزند ۴
- ذکر: فلسفه ذکر قصه عیسى(ع) ۶
- عبرت: عوامل عبرت ۶
- عجله: سرزنش عجله ۸
- عمل: عمل ناپسند ۸
- عیسى(ع): استهزاى عبودیت عیسى(ع) ۲; استهزاى ولادت عیسى(ع) ۳; خوشنامى عیسى(ع) ۷; عبرت از قصه عیسى(ع) ۶; قصه عیسى(ع) ۷; مادر عیسى(ع) ۴
- قرآن: استهزاى قرآن ۳; تکذیب قرآن ۱; هدایتگرى قرآن ۶
- مجادله: مجادله درباره عیسى(ع) ۱
- مریم(ع): فرزند مریم(ع) ۴
- مشرکان: استهزاهاى مشرکان ۲
- مشرکان مکه: استهزاهاى مشرکان مکه ۳; جوسازى مشرکان مکه ۵; روش مبارزه مشرکان مکه ۵; مجادله مشرکان مکه ۱
- موضعگیرى: سرزنش موضعگیرى عجولانه ۸
