الزخرف ٢٣
ترجمه
| الزخرف ٢٢ | آیه ٢٣ | الزخرف ٢٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«کَذلِکَ»: به همین منوال. همین گونه. یعنی مشرکان در همه ادوار، وقتی که از حجّت و برهان درمانده‌اند، سلسله خصومت با حقیقت را جنبانده‌اند، و دست به دامان تقلید زده‌اند. «قَرْیَةٍ»: (نگا: اعراف / ، فرقان / ، شعراء / . «مُتْرَفُوهَا»: (نگا: اسراء / ، مؤمنون / ، سبأ / ). «أُمَّةٍ»: دین و آئین. «مُقْتَدُونَ»: اقتداءکنندگان. پیروی کنندگان. مقلّدان.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ کَذٰلِکَ جَعَلْنَا فِي کُلِ... (۱) کَذٰلِکَ مَا أَتَى الَّذِينَ مِنْ... (۳)
وَ لَئِنْ أَخَّرْنَا عَنْهُمُ... (۲) فَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ کَفَرُوا... (۱) أَ تَوَاصَوْا بِهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ... (۰) فَلَوْ لاَ کَانَتْ قَرْيَةٌ آمَنَتْ... (۱) بَلْ أَتَيْنَاهُمْ بِالْحَقِ وَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۲۵ سوره زخرف
- ردّ و ابطال اين پندار مشركين كه خدا فرزند دارد و ملائكه دختران خدايند
- وجه اينكه ملائكه با عبارت ((عباد الرحمن )) توصيف شده اند
- احتجاج مشركين براى بت پرستى خود با خلط بين اراده تكوينى و تشريعى خداى تعالى
- مغالطه مشركين در خلط بين و اراده تشريعى خدا
- تقليد كوركورانه همواره مستند امم مشرك بوده است
نکات آیه
۱ - تمامى پیامبران الهى در طول تاریخ، مواجه با مخالفت مردمان مرفه و خوش گذران (و کذلک ما أرسلنا من قبلک فى قریة من نذیر إلاّ قال مترفوها)
۲ - دلدارى خداوند به پیامبراکرم(ص)، در مسیر مبارزه با مشکلات رسالت (و کذلک ما أرسلنا من قبلک )
۳ - اقتدا به آیین نیاکان، تکیه گاه افراد مرفه و خوش گذران، در مخالفت با پیامبران الهى (ما أرسلنا من قبلک ... مترفوها إنّا وجدنا ءاباءنا على أُمّة)
۴ - وجود نظام طبقاتى، در جوامع عصر بعثت و پیش از آن (و کذلک ما أرسلنا من قبلک ... إلاّ قال مترفوها)
۵ - گرایش به مادى گرایى و دنیاطلبى، قدرت اندیشه (خرد) را تضعیف و آدمى را به سوى تقلید کورکورانه سوق مى دهد. (و کذلک ... إلاّ قال مترفوها إنّا وجدنا ءاباءنا)
۶ - پیروى و تقلید از نیاکان، عامل استمرار آیین شرک در میان ملت ها (و کذلک ما أرسلنا من قبلک ... إلاّ قال مترفوها إنّا وجدنا ءاباءنا على أُمّة) با توجه به آیات پیشین - که در زمینه نفى شرک است - مطلب بالا استفاده مى شود.
۷ - تقلید کورکورانه و تعصبات قومى، از عوامل مهم گمراهى و انحرافات اعتقادى در طول تاریخ (و کذلک ما أرسلنا ... و إنّا على ءاثرهم مقتدون)
۸ - قدرتمندان و ثروتمندانِ سرمست، تشکیل دهنده جبهه اصلى مخالفان پیامبران (و کذلک ما أرسلنا من قبلک فى قریة من نذیر إلاّ قال مترفوها) «مُتْرَف» (از ماده «تُرفَة») به معناى فزونى و بسیارى نعمت است. با توجه به این که بسیارى از دارندگان نعمت، غرق در شهوات و هواهاى نفسانى مى شوند، واژه «مترف» به معناى کسانى که به نعمت مغرور شده و سرمستى و طغیان کرده اند به کار مى رود.
۹ - پیامبران الهى، در راه ایفاى رسالت خود، مواجه با مشکلاتى همگون و مشابه (و کذلک ما أرسلنا من قبلک ... إلاّ قال مترفوها)
۱۰ - «انذار» مهم ترین عنصر تبلیغى در متن رسالت پیامبران الهى (و ما أرسلنا من قبلک فى قریة من نذیر)
۱۱ - پیام فرستادگان الهى، ناسازگار با منافع طبقات مرفه (و کذلک ما أرسلنا من قبلک ... إلاّ قال مترفوها) از این که همواره مرفهان در برابر پیام انبیا موضع مى گرفتند، مطلب بالا استفاده مى شود.
۱۲ - اقتدا به آثار پیشینیان در زمینه مسائل اعتقادى، شیوه اى غلط و ناکارآمد (و کذلک ما أرسلنا ... و إنّا على ءاثرهم مقتدون)
۱۳ - آثار فکرى و اعتقادى پیشینیان، سزاوار تحقیق و بازنگرى است; و نه سزاوار پیروى و تقلید. (على ءاثرهم مقتدون) از لحن انتقادى آیه شریفه نسبت به پیروى از آثار نیاکان، برداشت بالا استفاده مى شود.
۱۴ - تأثیر اقتدار مادى انسان، در جهت گیرى هاى فکرى و اعتقادى وى (إلاّ قال مترفوها)
۱۵ - شرک در طول تاریخ، داراى ریشه در مادیت و قوم گرایى (إلاّ قال مترفوها إنّا وجدنا ءاباءنا على أُمّة)
۱۶ - انسان، با چشم پوشى از هدایت وحى، فرو غلتیده در سنت هاى قومى و تقلیدهاى محیطى (إلاّ قال مترفوها ... إنّا على ءاثرهم مقتدون)
موضوعات مرتبط
- اقوام پیشین: اهمیت مطالعه عقیده اقوام پیشین ۱۳; تاریخ اقوام پیشین ۴; نظام طبقاتى اقوام پیشین ۴
- انبیا: انبیا و مرفهان ۱، ۱۱; انذارهاى انبیا ۱۰; تاریخ انبیا ۱; تبلیغ انبیا ۱۰; رسالت انبیا ۹، ۱۰، ۱۱; فلسفه مخالفت با انبیا ۳; مخالفان انبیا ۸; هماهنگى مخالفان انبیا ۱; هماهنگى مشکلات انبیا ۹
- تاریخ: تاریخ مقارن بعثت ۴
- تعصب: آثار تعصب قومى ۷، ۱۵، ۱۶
- تقلید: آثار تقلید از نیاکان ۶; آثار تقلید کورکورانه ۷; تقلید از نیاکان ۳; زمینه تقلید کورکورانه ۵
- ثروت: نقش ثروت ۱۴
- ثروتمندان: ثروتمندان و انبیا ۸
- دنیاطلبى: آثار دنیاطلبى ۵
- روش: روش غلط ۱۲
- شرک: تاریخ شرک ۱۵; عوامل تداوم شرک ۶; منشأ شرک ۱۵
- شناخت: آفات شناخت ۵
- عقل: عوامل تضعیف عقل ۵
- عقیده: تقلید در عقیده ۱۲; عوامل انحراف عقیده ۷; عوامل مؤثر در عقیده ۱۴
- عمل: عمل ناپسند ۱۲
- قدرتمندان: قدرتمندان و انبیا ۸
- گمراهى: عوامل گمراهى ۷
- مادیگرى: آثار مادیگرى ۵
- محمد(ص): دلدارى به محمد(ص) ۲; رسالت محمد(ص) ۲; مشکلات محمد(ص) ۲
- مردم: نظام طبقاتى مردم مقارن بعثت ۴
- مرفهان: مرفهان و انبیا ۳
- وحى: آثار اعراض از وحى ۱۶
- هدایت: آثار هدایت ناپذیرى ۱۶
