آل عمران ١
ترجمه
| سوره آل عمران | آیه ١ | آل عمران ٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الم»: به سرآغاز سوره بقره مراجعه شود.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۶ - ۱، سوره آل عمران
- اشاره به آهنگ كلى سوره مباركه آل عمران و زمان و موقعيتنزول آن
- ((تنزيل )) بر تدريج نزولدلالت دارد
- وجه اين كه قرآن كريم درباره وحى ، تعبيرانزال و تنزيل (فرود آمدن ) را بكار برده است
- معناى كلمه ((تورات )) و ((انجيل ))
- معناى ((فرقان )) و موارد استعمال آن در قرآن مجيد
- شادى و غم ، رنج و راحت دائر مدار طرز فكر آدمى است
- سعادت و شقاوت روحى و جسمى ، و اينكه افراد بى خدا در هرحال پريشانروز هستند
- سعادت و شقاوت از ديدگاه اسلام
- كيفر كافران ، از حكم قضاوقدر و مشيت الهى خارج نيست
- روايتى متضمن محاجه و مباحثه رسول خدا (ص ) با سران نصاراى نجران
- روايتى درباره خلقت جنين و سرنوشت او...
- توضيح روايت
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«1» الم
الف لام ميم.
نکته ها
در جلد اوّل تفسير نور، درباره‌ى آيه‌ى «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» گفته شد كه آن از جايگاه خاصّى برخوردار وخود آيه‌اى مستقل است. گفتن آن در اوّل هر كار سفارش شده و تكرار آن درابتداى هر سوره، نشانه‌ى اهميّت آن است. «بسم الله» مخصوص اسلام نيست و بعضى از پيامبران ديگر نيز اين آيه را با همين عبارت بكار برده‌اند. اينكه «بِسْمِ اللَّهِ» با حرف «باء» شروع شده كه به معناى استمداد و كمك‌خواهى است، نشانه‌ى آن است كه بدون خواست واراده او هيچ‌كارى صورت نمى‌گيرد.
استعانت از خدا، يعنى كمك گرفتن از تمام صفات او. خداوند رحمن و رحيم است و چشم اميد ما به رحمت اوست، رحمتى گسترده و عمومى براى اين جهان و آن جهان. آرى! ديگران يا رحم ندارند و يا رحمشان محدود به افراد خاص و يا زمان و مكان خاصّى است و هدفشان از رحم كردن، بازگشت سود آن به خودشان است، نظير علفى كه به حيوان يا دانه‌اى كه به مرغ مى‌دهند تا از او بهره‌مند شوند. رحمتى گسترده و ابدى براى همه بدون قصد بازگشت مخصوص خداوند است. پس از چنين خداى رحمن و رحيمى استمداد كنيم و بگوييم: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»
چنانكه در سوره‌ى بقره ذكر شد «الم» از حروف مقطعه است. شايد مشهورترين و بهترين
جلد 1 - صفحه 463
نظر درباره حروف مقطعه همين باشد كه بگوييم رمزى است ميان خدا و پيامبرش. امام صادق عليه السلام فرمودند: «الم» در اوّل سوره آل‌عمران، رمز اين جمله است: «انا الله المجيد» يعنى منم خداى مجيد. «1» و يا اعلام اين موضوع باشد كه قرآن، كلام الهى نيز از همين حروف الفبا تأليف يافته، ولى با اين حال معجزه است. اگر شما هم مى‌توانيد از همين حروف، كتابى همچون قرآن بياوريد. همان‌گونه كه قدرت الهى از خاك، انسان مى‌آفريند ولى بشر از خاك، سفال و آجر و كوزه مى‌سازد. اين تفاوت قدرت الهى با قدرت بشرى است.
حروف مقطّعه «الم» در ابتداى شش سوره بقره، آل‌عمران، عنكبوت، روم، لقمان و سجده آمده است.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
الم «1»
الم: اول سوره بقره، اختلاف مفسرين در مقطعات السّور ذكر شد.
معانى الاخبار- ابن بابويه (رحمه اللّه) از حضرت صادق عليه السّلام روايت نموده، فرمود: الم حرفى است از حروف اسم اعظم مقطعه در قرآن است كه مركب نمايد آن را پيغمبر و يا امام، و دعا نمايد به آن مستجاب شود. «3» نزد بعضى، جزء متشابهات قرآن و علم آنها نزد پيغمبر و امام عليه السلام است.
ابن عباس و جماعتى گفته‌اند: الف اشاره به اللّه، و لام اشاره به جبرئيل و ميم اشاره به حضرت محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم «4» يعنى اين قرآن را خداى
«1» تفسير برهان، جلد اوّل، صفحه 261، حديث اوّل و دوّم از فضل سوره آل عمران
«2» تفسير برهان، جلد اوّل، صفحه 261، حديث اوّل و دوّم از فضل سوره آل عمران
«3» معانى الاخبار، صفحه 23، حديث دوّم
«4» تفسير مجمع البيان، جلد اوّل، صفحه 32 (آيه اوّل سوره بقره)
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 9
تعالى به توسط جبرئيل بر حضرت محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نازل فرموده.
سيد مرتضى علم الهدى (رحمه اللّه) فرموده: اينها اسامى سوره‌ها مى‌باشند.
چون ختم سوره بقره به توحيد و ايمان فرمود، افتتاح اين سوره نيز به توحيد مى‌فرمايد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
سوره آل‌عمران «3»: آيات 1 تا 2
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
الم «1» اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ «2»
ترجمه
خداوند نيست خدائى مگر او كه زنده و پاينده است..
تفسير
بيان راجع به الم بنحو اتم در بدو سوره بقره گذشت و در معانى از حضرت صادق (ع) روايت نموده كه اما الم در سوره آل عمران معنى آن انا اللّه المجيد است و بيان بقيه آيه در آية الكرسى مذكور شد و تكرار در اين مقام بمناسبت آنستكه روايت شده است وفد نجران كه شصت سوار بودند از علما و اشراف نصارى از محل خودشان كه نجران بود براى محاجه با پيغمبر (ص) حركت كرده بودند امير آنها عاقب نام داشت و وزير و مشير آنها ايهم نام بود و عالم آنان ابو حارثه بود كه پادشاهان روم بدستور او بناى كليسا مينمودند اينها وارد مدينه شدند لباسهاى فاخر پوشيدند با آراستگى تمام بمسجد پيغمبر (ص) وارد شدند حضرت از نماز عصر فارغ شده بود آنها هم بر طبق مذهب خودشان نماز بجا آوردند و با حضرت مشغول صحبت شدند پيغمبر (ص) آنها را بدين اسلام دعوت فرمود اجابت ننمودند و اظهار داشتند كه مذهب ما حق است و ما از حق تجاوز نمى‌كنيم پيغمبر فرمود شما ميگوئيد عيسى پسر خدا است در صورتى كه خداوند از زن و فرزند مبرى است آنها عرض كردند اگر پسر خدا نيست پس پسر كيست پيغمبر (ص) ساكت شد و اين سوره كه زائد از هشتاد آيه آن راجع بجواب آنها است نازل شد و چون آنها با اعتراف بفرزندى حضرت عيسى در ضمن صحبت گاهى مدعى خدائى آنحضرت شده بودند و گاهى مدعى شركت او در امر الوهيت اين آيه كه دلالت بر توحيد دارد تكرار گرديد و چون قائل بفنا براى حضرت عيسى بودند جواب آنها داده شد زيرا معلوم شد كه خداوند زنده و پاينده است و كسيكه قابل فنا است خدا نيست.
جلد 1 صفحه 375
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
بِسم‌ِ اللّه‌ِ الرَّحمن‌ِ الرَّحِيمِ
الم «1» اللّه‌ُ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ الحَي‌ُّ القَيُّوم‌ُ «2»
كلام در الم در اول سوره بقره گذشت در مجلّد اول صفحه 121- 124 و از شواهد بر استظهار مطالب مذكوره حديثي است که در برهان از حضرت صادق عليه السّلام که الم در سوره بقره را به اللّه الملك تفسير فرموده، و در اينجا به اللّه المجيد و همين اختلاف شاهد بر اينست که اينها رموزي هستند بين المتكلّم و المخاطب هر جا اشاره بيك مطلب مرموزي است و هر چه گفته شود تفسير برأي است.
و تفسير بسمله هم در اول سوره حمد گذشت مجلّد اول صفحه 86- 96 از بيان فضائل آن و اينكه جزو قرآن است و آيه مستقلّه است و مواردي که مستحب‌ّ است تلاوت آن و غير اينها مراجعه شود.
و تفسير آيه شريفه هم در تفسير آية الكرسي مجلّد دوم آيه 256 از سوره بقره گذشت مفصلا و احتياج بتكرار نيست و اللّه العالم.
101
برگزیده تفسیر نمونه
تفسیر:
باز در آغاز این سوره به حروف مقطعه برخورد می‌کنیم (الم) در باره حروف مقطعه قرآن، در اول سوره بقره، توضیحات لازم گفته شد که نیازی به تکرار آن نیست.
نکات آیه
روایات و احادیث
۱ - «الم» در سوره آل عمران، یعنى منم خداوند مجید. (الم) امام صادق(ع): «الم» فى اول آل عمران، فمعناه انا اللّه المجید.[۱]
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: مجید ۱
- قرآن: حروف مقطعه ۱
منابع
- ↑ معانى الاخبار، ص ۲۲، ح ۱ ; تفسیر برهان، ج ۱، ص ۲۶۹، ح ۱ ; نور الثقلین، ج ۱، ص ۳۰۹، ح ۲ .
