النجم ٣٤
ترجمه
| النجم ٣٣ | آیه ٣٤ | النجم ٣٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَکْدی»: عطاء را قطع کرد. بخل ورزید و نداد.
تفسیر
- آيات ۳۳ - ۶۲، سوره نجم
- اشاره به مطالب و محتويات اين قسمت از سوره مباركه نجم
- مربوط به شخصى كه از انفاق در راه خدا اعراض كرد و دست نگه داشت
- شرحى درباره مفاد آيه : ((و ان ليس للانسان الا ما سعى )) و اينكهعمل انسان چه خوب و چه بد با او خواهد بود
- مقصود از اينكه فرمود: ((و ان الى ربك المنتهى )) منتهى شدن خلقت و تدبير به خداىسبحان است
- مراد از اينكه فرمود خدا است كه خنداند و گرياند، و توضيح عدم منافات بين آن و اسنادخنده و گريه به خود انسان و به اسباب خنده و گريه
- ذكر مصاديق ديگر از انتهاء خلقت و تدبير به خداوند: اماته ، احياء، خلق زوجين و...
- اشاره به اقوامى كه در گذشته دچار عذاب الهى شدند
- قيامت نزديك شد... آيا باز هم مى خنديد و نمى گرييد؟!
- چند روايت راجع به شاءن نزول آيات : ((افراءيت الذى تولى ...))
- چند روايت راجع به بهره مند شدن از اعمال ديگران
- رواياتى درباره انديشه كردن درباره خدا، درذيل آيه : ((و ان الى ربك المنتهى ))
- چند روايت در ذيل آيات : ((و انه هو اضحك و ابكى ))، ((و انه هو اغنى واقنى )) و...
نکات آیه
۱ - قطع انفاق به دیگران، پس از اقدام به آن، امرى مذموم و نکوهیده است. (أفرءیت ... و أعطى قلیلاً و أکدى)
۲ - ارزش انفاق در استمرار و مداومت بر آن است. (أفرءیت ... و أعطى قلیلاً و أکدى) از این که قطع انفاق پس از مبادرت به آن، مورد نکوهش قرار گرفته است، مطلب بالا استفاده مى شود.
۳ - دلبستگى شدید دنیامداران به اموال و دارایى، در هنگام انفاق و احسان به دیگران نمایان مى شود.* (و لم یرد إلاّ الحیوة الدنیا ... و أعطى قلیلاً) ذکر «قلیلاً» مى تواند اشاره به آن باشد که کافران دنیامدار در صورت تمایل به احسان، تنها بخش ناچیزى از اموال خویش را انفاق مى کردند.
۴ - آسیب پذیرى شدید انسان، در حوزه مسائل مالى (انفاق) (فلاتزکّوا أنفسکم ... و أعطى قلیلاً و أکدى) برداشت یاد شده از آن جا است که خداوند، در عبارت «فلاتزکّوا...» انسان را از غرور وفریفتگى به خویشتن برحذر مى دارد و بلافاصله در عبارت «أفرأیت...» یکى از لغزشگاه هاى وى را - که مسائل مالى است - بیان مى دارد.
۵ - خداگریزى، زمینه ساز ترک مداومت بر اعمال نیک * (تولّى . و أعطى قلیلاً و أکدى) مراد از «تولّى» مى تواند اعراض از یاد خدا باشد. بر این اساس از ارتباط دو آیه مى توان مطلب بالا را استفاده کرد.
۶ - امساک و بخل در ایثار مال، از صفات نکوهیده براى انسان (و أعطى قلیلاً و أکدى) واژه «أکدى» از «کُدْیه» به معناى صلابت و سختى زمین است (مفردات راغب). و در مورد افراد ممسک و بخیل به کار مى رود با توجه به این مطلب برداشت بالا استفاده مى شود.
۷ - اعتقاد به پاکى و بى گناهى خویش، از زمینه هاى ترک انفاق (فلاتزکّوا أنفسکم ... أفرءیت الذى ... و أعطى قلیلاً و أکدى) عبارت «أفرأیت...» پس از «فلاتزکّوا...»، مى تواند ناظر به آن باشد که ترک کنندگان انفاق، به واسطه عجب و غرور، گرفتار بخل و امساک شدند.
موضوعات مرتبط
- اخلاق: رذایل اخلاقى ۶
- انسان: آسیب پذیرى انسان ۴
- انفاق: آثار انفاق ۴; ارزش تداوم انفاق ۲; زمینه ترک انفاق ۷; سرزنش ترک انفاق ۱
- بخل: ناپسندى بخل ۶
- خودستایى: آثار خودستایى ۷
- دنیاطلبان: انفاق دنیاطلبان ۳
- علایق: علاقه به مال ۳
- عمل: زمینه ترک عمل پسندیده ۵
- غفلت: آثار غفلت از خدا ۵
