التوبة ١٢٩
ترجمه
التوبة ١٢٨ | آیه ١٢٩ | التوبة ١٣٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«الْعَرْشِ»: تخت سلطنت. آفریده سترگی است که چگونگی آن بر ما مجهول است (نگا: اعراف / ، حاقّه / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۲۹ - ۱۲۴، سوره توبه
- حال مؤ منين و منافقين در موقع نزول سوره قرآنى
- هيچ سوره قرآنى بى اثر در دلها نيست ، قلب سليم را ايمان و سرور مى افزايد و قلب مريض را رجس و ضلالت
- توصيف پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله به اينكه نسبت به هدايت مردم حرص و اهتمام شديد دارد
- روايتى درباره نقض و تماميت ايمان و شدت و ضعف آن
- روايتى در مورد پاك بودن پدران پيامبر(ص ) از زنا
نکات آیه
۱ - رهنمود الهى به پیامبر(ص)، در اتکاى آن حضرت بر خداوند یکتا و اندوهگین نبودن بر حق ناپذیرى و روى گردانى منافقان (فإن تولوا فقل حسبى اللّه ... علیه توکلت)
۲ - دلجویى خداوند از پیامبر(ص)، در قبال حق ستیزى و روى گردانى منافقان (فإن تولوا فقل حسبى اللّه)
۳ - لزوم اتکاى مبلغان الهى بر خداوند و نگران نبودن بر حق ناپذیرى گمراهان، پس از اتمام حجت بر آنان (فإن تولوا فقل حسبى اللّه ... علیه توکلت)
۴ - توجّه به یکتایى خداوند در الوهیت، زمینه ساز اتکا و توکل بر او (حسبى اللّه لا إله إلا هو علیه توکلت)
۵ - اشتیاق شدید پیامبر(ص) به هدایت مردم، نشأت یافته از رحمت و رأفت آن حضرت بود، نه معلول نیاز او به آنان. (حریص علیکم ... فإن تولوا فقل حسبى اللّه ... علیه توکلت) در آیه قبل سخن از اشتیاق شدید پیامبر(ص) به میان آمد و خداوند براى نفى پندار غلط گمراهان - که ممکن بود تلاش پیامبر (ص) را ناشى از احتیاج به مردم تلقى کنند - در این آیه مى فرماید: روى گردانى گمراهان، زیانى به پیامبر(ص) نمى رساند، چه اینکه او متکى به خداست.
۶ - خدا، تنها محور اتکا و توکل مردان الهى (فقل حسبى اللّه لا إله إلا هو علیه توکلت)
۷ - خداوند، براى حمایت انسان و کفایت امور او، کافى است. (فقل حسبى اللّه)
۸ - عرش (مرکز اداره هستى) تنها تحت ربوبیت و مدیریت خداوند یکتاست. (لا إله إلا هو ... و هو رب العرش العظیم)
۹ - ربوبیت مطلق الهى بر نظام هستى، مقتضى اتکال انسان به خدا و پرهیز از اتکا بر غیر او (حسبى اللّه ... علیه توکلت و هو رب العرش العظیم)
۱۰ - خدا، مالک عرش عظیم (مرکز اداره هستى) است. (هو رب العرش العظیم) برداشت فوق بر این اساس است که «رب» به معناى «مالک» باشد.
۱۱ - خداوند، داراى قدرتى بى چون و چرا و حاکمیتى بى بدیل، بر مجموعه هستى (هو رب العرش العظیم) لزوم اتکا داشتن بر خدا - به دلیل ربوبیت او - نشانگر این است که حکم و اراده اش، همواره بر کل هستى نافذ است.
۱۲ - مجموعه نظام هستى، داراى روندى تکاملى* (رب العرش العظیم) با توجّه به معناى «رب» که مستلزم رشد دادن و تکامل بخشیدن به موضوعى است که مورد ربوبیت قرار گرفته و نیز با توجّه به اینکه «عرش عظیم» به معناى مرکز اداره هستى است، برداشت فوق استفاده مى شود.
روایات و احادیث
۱۳ - حنان بن سدیر گوید: «سألت اباعبداللّه عن العرش و الکرسى فقال: إن للعرش صفات کثیرة مختلفة ... فقوله: «رب الع-رش العظیم» یقول: الملک العظیم ;[۱] از امام صادق (ع) درباره عرش و کرسى سؤال کردم، فرمود: براى عرش صفات مختلف زیادى است ... قول خدا که مى فرماید: «رب العرش العظیم» مقصود، ملک عظیم است».
موضوعات مرتبط
- آفرینش: تکامل در نظام آفرینش ۱۲
- توحید: آثار توحید ربوبى ۹ ; توحید ربوبى ۶، ۸، ۱۱
- توکل: اهمیّت توکل بر خدا ۱، ۳ ; توکل بر خدا ۶ ; زمینه توکل بر خدا ۴ ; عوامل توکل بر خدا ۹
- خدا: اختصاصات خدا ۶، ۸، ۱۱ ; توصیه هاى خدا ۱ ; حاکمیت خدا ۱۱ ; حمایتهاى خدا ۷ ; دلجویى خدا ۲ ; قدرت خدا ۱۱ ; کفایتهاى خدا ۷ ; مالکیت خدا ۱۰
- ذکر: آثار ذکر توحید ۴
- عرش: حاکم عرش ۸ ; صفات عرش ۱۳ ; مالک عرش ۱۰
- گمراهان: اتمام حجت بر گمراهان ۳
- مبلغان: مبلغان و حق ناپذیرى گمراهان ۳ ; مسؤولیت مبلغان ۳
- محمّد(ص): آثار مهربانى محمّد(ص) ۵ ; توصیه به محمّد(ص) ۱ ; دلجویى از محمّد(ص) ۲ ; محمّد(ص) و حق ستیزى منافقان ۲ ; محمّد(ص) و حق ناپذیرى منافقان ۱ ; منشأ هدایتگرى محمّد(ص) ۵
منابع
- ↑ توحید صدوق، ص ۳۲۱، ح ۱، ب ۵۰ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۲۸۸، ح ۴۳۶.