الإسراء ٣٠
ترجمه
الإسراء ٢٩ | آیه ٣٠ | الإسراء ٣١ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«یَبْسُطُ»: گسترده و فراخ میگرداند (نگا: بقره / رعد / ). «یَقْدِرُ»: کم میگرداند. تنگ و ناچیز مینماید (نگا: رعد / ، فجر / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۳ - ۳۹، سوره اسرى
- قضاء تشريعى خداوند به نپرستيدن جز او
- نيكى كردن به والدين ، از مهمترين واجبات بعد از توحيد
- آيه در مقام انحصار حكم به دوران پيرى پدر ومادر نيست !
- امر به تواضع وخضوع در برابر والدين ودعا براى آنها
- اشاره به وجه اينكه فرمود: اسرافكاران برادران شياطين هستند
- نهى از افراط وتفريط در انفاق
- نهى از فرزند كشى (چه دختر وچه پسر) از بيم فقر وگرسنگى كه در عرب رسم بوده
- نهى شديد از زناكارى
- بحثى قرآنى واجتماعى پيرامون حرمت زنا
- معناى جمله : ((فلايسرف فى القتل انه كان منصورا((
- نهى از تصرف در مال يتيم وامر به وفاء به عهد
- امر به مراعات عدالت ووفا در كيل ووزن وبيان ((خير(( و((احسن تاءويلا(( بودن آن
- نهى از متابعت از غير علم (لاتقف ما ليس لك به علم )
- اشاره به حكم فطرت به لزوم پيروى از علم يا پيروى از ظنّ به استناد حجت علمىوعقلى
- رد اشكالاتى به آيه كه مى گويد عمل به اين آيه خود متابعت از ظن است !
- تعليل نهى از پيروى از غير علم به : ((ان السمع والبصر والفوادكل اولئك كان عنه مسؤ ولا((
- كلام مجمع البيان در معناى آيه (ولاتقف ما ليس لك به علم ) ونقد آن
- نهى از تكبر وگردن فرازى كردن
- بحث روايتى
- رواياتى در ذيل جمله : ((وبالوالدين احسانا(( درباره نيكى كردن به پدر ومادر
- چند روايت در معناى ((اوابين ((
- رواياتى درباره اجتناب از افراط وتفريط در انفاق درذيل آيه : ((ولاتجعل يدك مغلولة الى عنقك ...((
- اعمالى كه با ايمان به خدا سازگارى ندارد
- چند روايت در ذيل آيه : ((ومن قتل مظلوما فقد جعلنا لوليه سلطانا...((
- رواياتى درباره پيروى نكردن از غير علم وتقسيم شدن ايمان ، بر اعضاء وجوارح (انالسمع والبصر...)
نکات آیه
۱- زیادى و کمى روزى انسانها، تنها متکى به مشیت خداوند و تقدیر اوست. (إن ربّک یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر) «یقدر» اگرچه به معناى اندازه و تقدیر است، اما به قرینه «یبسط» (توسعه مى دهد) مراد از آن کم دادن است.
۲- روزى خداوند به انسانها، جلوه ربوبیت و پروردگارى اوست. (إن ربّک یبسط الرزق)
۳- ربوبیت خدا، مقتضى مقدر کردن تفاوت روزى براى بندگان است. (إن ربّک یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر)
۴- تفاوت روزى انسانها، تدبیر الهى در جهت پرورش و رشد آنان است. (إن ربّک یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر) تأکید بر ربوبیت الهى در مورد «یبسط» و «یقدر» مى رساند که این بسط و تقدیر نشأت یافته از ربوبیت اوست (تا چرخ زندگى بچرخد و انسانها در پرتو این تفاوت آزمایش شوند و تکامل یابند).
۵- توجه به نقش اصلى مشیت و تقدیر خدا در روزى انسانها، زمینه ساز اجتناب از بخل و افراط در انفاق به بخشش همه اموال و داراییهاست. (و لاتجعل یدک مغلولة إلى عنقک ... إن ربّک یبسط الرزق لمن یشاء) جمله «إن ربّک...» در مقام تعلیل براى جمله «و لاتجعل یدک...» است. بنابراین مفهوم آیه چنین مى شود: خداوند روزى رسان است، پس نباید از ترس تهیدستى، بخل ورزید و انفاق نکرد.
۶- خداوند از حال بندگان خویش، کاملاً باخبر بوده و آگاهى همه جانبه دارد. (إنه کان بعباده خبیرًا بصیرًا)
۷- تفاوت روزى انسانها، بر اساس آگاهى و بینش عمیق خداوند به بندگان است. (یبسط الرزق ... و یقدر إنه کان بعباده خبیرًا بصیرًا)
۸- مشیت خداوند، داراى اساسى عالمانه و آگاهانه است. (یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر إنه کان بعباده خبیرًا بصیرًا)
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: بصیر ۶; خبیر ۶
- انسان: تقدیر روزى انسان ها ۵; روزى انسان ها ۲، ۳، ۴، ۷; قانونمندى تفاوت روزى انسان ها ۷
- انفاق: زمینه اجتناب از افراط در انفاق ۵
- بخل: زمینه اجتناب از بخل ۵
- تکامل: زمینه تکامل ۴
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۳، ۴; آثار مشیت خدا ۱; علم خدا ۷، ۸; علم غیب خدا ۶; قانونمندى مشیت خدا ۸; مقدرات خدا ۳; نشانه هاى ربوبیت خدا ۲; نقش مشیت خدا ۵; نقش مقدرات خدا ۱، ۵
- ذکر: آثار ذکر ربوبیت خدا ۵; ذکر منشأ روزى ۵
- روزى: فلسفه تفاوت روزى ۴; منشأ ازدیاد روزى ۱; منشأ تفاوت روزى ۳; منشأ نقصان روزى ۱